-
-
-
Tổng tiền thanh toán:
-
Tin tức
Nghệ thuật, Công lý dành cho những vấn đề môi trường (Phần 6)
Ngọn gió vô hình và bất khả xâm phạm
Bài tiểu luận của Sria Chatterjee kết thúc với lời kêu gọi khẩn thiết dành cho các nhà sử học nghệ thuật “xem xét lại một cách có phê bình các khái niệm cơ bản đối với lịch sử nghệ thuật, chẳng hạn như thời gian và quy mô, theo những cách củng cố cho một nền chính trị sinh thái xen kẽ” - một lời kêu gọi đòi hỏi chúng ta phải mở rộng suy nghĩ về khung thời gian của biến đổi khí hậu để bao gồm các tác động thay đổi thế giới của chủ nghĩa thực dân đối với hiện tại và để hình dung lại quy mô tác động của nó đối với môi trường. Bằng cách này, Chatterjee lặp lại và khuếch đại công việc quan trọng được thực hiện bởi các học giả Bản địa, Người da đen và người dân tộc thiểu số trong việc phê bình diễn ngôn Anthropocen, đặc biệt là Heather Davis và Zoë Todd nhấn mạnh rằng chúng ta xác định thời điểm bắt đầu biến đổi khí hậu vào đầu thế kỷ XVII với Sự biến đổi sâu sắc của châu Mỹ thông qua chủ nghĩa thực dân hiện đại: sự khởi đầu của chế độ nô lệ đồn điền, và quá trình cải tạo địa hình đất đai thông qua việc phá rừng, khai thác và di dời hàng triệu con người, thực vật và động vật.
Đặt lại ngày bắt đầu của kỷ nguyên Anthropocene, yêu cầu chúng ta tưởng tượng xem không khí, nước, lòng đất và nhiều sinh vật của nó đã tồn tại và sống như thế nào sau những tác động của chủ nghĩa thực dân và do con người gây ra. Như Macarena Gómez-Barris lập luận, truyền thống cảnh quan phương Tây và các lý thuyết thị giác châu Âu có xu hướng “bỏ qua sức nặng của cái nhìn thuộc địa, bỏ qua các hình thức quyền lực trước đây của nó”, và nếu đến lượt chúng ta, có nguy cơ là sức mạnh khai thác của chúng. Làm thế nào, với tư cách là các nhà sử học nghệ thuật quan tâm đến các khoản đầu tư chính trị thúc đẩy cách thức mà vùng đất từng là Đế chế Anh (cũ), chúng ta có thể khăng khăng muốn nhìn thấy tính bạo lực của thuộc địa và “hậu quả vật chất… ảnh hưởng đến cơ thể và đất đai” , như Davis và Todd tranh luận?
Một câu trả lời có thể nằm ở cơn gió. Vào năm 1806, đô đốc người Anh, Ngài Francis Beaufort, đã tạo ra một chỉ số mười ba cấp độ để hình dung tác động của gió, từ đó giúp đẩy nhanh việc đi lại hàng hải, thuộc địa hóa và chủ nghĩa tư bản toàn cầu. Trong những tháng vừa qua, chúng ta đã hiểu rõ hơn về không khí như một thứ vô hình nhưng là vật chất, một đường dẫn quý giá nhưng nguy hiểm không có biên giới. Trái ngược với “cơn gió bệnh dịch” có thể nhìn thấy của quá trình công nghiệp hóa ở Anh, COVID-19 đặt ra một mối đe dọa khó có thể phát hiện; Cơ thể của người da đen và người bản địa vẫn dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết.
Secwépemc và tác phẩm nghệ thuật Giải phóng ngọn gió Chinook (2018), phản hồi về quá trình đo lường hiệu ứng của gió. Nhưng thay vì đăng ký các ngưỡng tuyến tính, tác phẩm sắp đặt của Willard ghi lại những vướng mắc của nó — với lịch sử về ngôn ngữ và sự di cư của nhiều giống loài. Là một phần của dự án The Work of Wind, một triển lãm lớn ngoài trời ở Mississauga, Ontario; lấy thang đo Beaufort làm logic của nó, Willard đã sắp đặt bốn chiếc tất đón gió được trang trí bằng các từ “CHIẾM ĐOẠT”, “NƯỚC”, “ĐÁNH” và “ĐẬP” dọc theo bờ Hồ Ontario (Hình 20 và 21). Khi tất cả được lấp đầy bởi gió, phần mềm máy tính dịch dữ liệu thời tiết thành thơ, sử dụng ngôn ngữ rút ra từ các báo cáo gần đây của chính phủ về sự quản lý lỏng lẻo trong hệ sinh thái Great Lakes, thừa nhận lãnh thổ chính thức của Đại học Toronto Mississauga, tuyên bố về đất và nước của người bản địa, và nghiên cứu của nhà nhân chủng học James Teit về các dân tộc ở Bờ biển Salish từ năm 1909.
Hình 20. Tania Willard, Liberation of the Chinook Wind, uỷ quyền bởi Triển lãm Blackwood Gallery cho dự án Tác phẩm của gió: Không khí, Đất, Biển, 2018.
Nguồn ảnh của Triển lãm Blackwood. Ảnh: Spiral Mountains Media.
Hình 21. Tania Willard, tác phẩm Giải phóng gió Chinook, uỷ quyển bởi Triển lãm Blackwood cho dự án Tác phẩm của gió: Không khí, Đất, Biển, 2018.
Nguồn ảnh của Triển lãm Blackwood. Ảnh: Toni Hafkenscheid.
Hình 22. Tania Willard, tác phẩm Bài thơ được tạo ra như một phần của Giải phóng gió Chinook, uỷ quyển bởi Triển lãm Blackwood cho dự án Tác phẩm của gió: Không khí, Đất, Biển, 2018.
Nguồn ảnh của Triển lãm Blackwood. Ảnh: Spiral Mountains Media.
Giống như những bài thơ được tạo ra bởi cơn gió — pha trộn âm điệu cấp thiết của lợi ích trong việc “tăng cường sản xuất” với những tuyên bố của Người bản địa về quyền truy cập, quản lý và lo ngại về vấn đề ô nhiễm — dự án tích hợp lịch sử của sự tiếp xúc văn hóa và xung đột trong hệ sinh thái. Tiêu đề của Willard đề cập đến việc đưa cá hồi Chinook Thái Bình Dương vào vùng biển Trung Canada vào những năm 1960 như một cách để kiểm soát các loài xâm lấn và để thúc đẩy thể thao câu cá; Đến lượt Chinook, được giới thiệu đến phần còn lại của các Hồ lớn thông qua đường dây thương mại xuyên Đại Tây Dương. Gợi lên sự di cư này, cũng như sự phát triển của biệt ngữ Chinook như một ngôn ngữ thương mại lai ở Bờ biển Tây Bắc của Bắc Mỹ, tác phẩm Giải phóng gió Chinook hướng tới sức mạnh vô hình và bất khả xâm phạm của gió để thách thức những cách mà “cơ thể và vùng đất của người bản địa luôn luôn biến mất trong sự xâm chiếm thuộc địa.
Trong khi tác phẩm Giải phóng gió Chinook khai thác quyền tác giả của không khí, dự án đồng thời mời người xem tưởng tượng những cách mà bạo lực thuộc địa của những người định cư kéo dài. Như Todd đã lập luận, “nước có thể bị ô nhiễm theo nhiều cách khác nhau - bị ô nhiễm bởi những ký ức về các cuộc xâm lăng thuộc địa, đầy xác tàu đắm và các vật liệu khác mà chúng ta vẫn chưa biết những tác động lâu dài về mặt xã hội, tinh thần và vật chất của nó ”.71 Điệp khúc thơ “chất ô nhiễm di sản”, được tạo ra tự động bởi những chiếc tất đón gió của Willard, các dòng chảy thành các lớp phân tầng trong suốt bài thơ, giống như độ sâu của các chất hóa học tồn tại trong đất và các hệ sinh thái khác rất lâu sau khi nền công nghiệp ngừng hoạt động. Dự án của Willard nêu bật những hậu quả lâu dài tàn khốc như vậy, đồng thời cũng gợi ý những hoạt động của thiên nhiên, và do đó, việc tạo ra cảnh quan là sản phẩm của thiết kế lẫn có chủ ý và không chủ ý
Những cơ thể này - của cá và người, gió giật và đắm tàu - không phải là vô hình trong lịch sử nghệ thuật Anh, nhưng cần chú ý tới ngụ ý của chúng về nguồn gốc thuộc địa đối với biến đổi khí hậu. Đồng tư tưởng với Chatterjee, Todd, Willard và Gómez-Barris, làm thế nào để các nhà sử học nghệ thuật có thể tưởng tượng phong cảnh từ góc nhìn của loài cá, những sinh vật mà trải nghiệm về thời gian và không gian trong sự kiện biến đổi khí hậu gắn liền với lịch sử dài hơn, xen kẽ hơn của chủ nghĩa thực dân?
- Phản hồi của Jennifer Mae Hamilton, Giảng viên Nghiên cứu Văn học, Đại học New England.
Thời tiết Trước đó, Bây giờ và Mãi mãi về sau
Điều tôi đánh giá cao nhất về bức tranh của James Barry là: không ai khác bị ảnh hưởng bởi thời tiết, chỉ có Lear. Tóc của anh ấy bị thổi ngang. Tiêu đề của bức tranh là Vua Lear khóc trên thi thể của Cordelia. Như với các quy ước của hội họa theo trường phái Lãng mạn, Barry đã biến cảm xúc thành cử chỉ tinh nghịch. Trên hết, các khía cạnh thần thoại và tôn giáo của bức tranh này đã được vẽ lại một cách gọn gàng. Điều gì xảy ra khi khía cạnh này của bức tranh này bắt được sự chú ý của chúng ta, không phải như một lời nói lãng mạn đơn thuần mà là một gợi ý về thời tiết cho những kết thúc thơ mộng?
Hình 23. James Barry, tác phẩm Vua Lear khóc trên thi thể của Cordelia, 1786-8, sơn dầu trên toan, 269.2 x 367 cm. Bộ sưu tập của Tate (T00556).
Nguồn ảnh của Tate (CC-BY-NC-ND 3.0).
Lear là "thời tiết hóa" tình huống. Thời tiết là "một cách cụ thể để hiểu cách các cơ thể, địa điểm và có mối quan hệ lẫn nhau trong thế giới biến đổi khí hậu của chúng ta", nhưng cũng có thể là một cách suy nghĩ về mối quan hệ này trong một bầu khí quyển ổn định hơn. Cảm xúc cá nhân của Lear, ý thức về nghĩa vụ xã hội của anh ta, điều kiện khí quyển, mô hình tư tưởng,.. tất cả đã kết hợp lại để tạo ra ý nghĩa của cơn gió thổi qua mái tóc của anh ta. Anh ấy đang rất khó chịu và tất cả chúng ta đều nhận ra điều đó. Tuy nhiên, như Astrida Neimanis và Rachael Loewen Walker đã nhắc nhở: “chúng ta luôn bị phong hóa”. Trong bức tranh của Barry, tất cả mọi người cũng đang bị phong hóa, không chỉ Lear. Tất cả bọn họ đều đang vượt qua sự thất bại từ những quyết định tồi tệ của Lear. Lear có thể rất thoải mái bởi tất cả những yếu tố, nhưng hãy nhớ rằng Cordelia đã chết. Chúng ta luôn bị thời tiết hóa, nhưng như Neimanis, không phải lúc nào cũng theo cùng một cách cụ thể nào đó. Trong thế giới ngày nay, đây là một nhiệm vụ cấp bách đối với thời kỳ khủng hoảng sinh thái, nơi mà cả quyền lực và sự hữu hạn của con người trên trái đất đang hướng nhân loại theo hướng dần tàn phá thiên nhiên. Đó có thể là một câu hỏi mà chúng ta đặt ra về các hình ảnh lịch sử (khi đó chúng bị phong hóa như thế nào?), Nhưng cũng có thể là một câu hỏi mà chúng ta khám phá trong việc thực hành nghệ thuật đương đại (hiện nay chúng ta đang bị phong hóa như thế nào?).
- Phản hồi của Kate Flint, Provost Giáo sư về Lịch sử Nghệ thuật và Tiếng Anh, Đại học Nam California.
Sau khi bạn đã đọc xong phần 6, mời bạn đọc tiếp phần 7 tại đây:
https://vanvi.com.vn/nghe-thuat-cong-ly-danh-cho-nhung-van-de-moi-truong-phan-7
Biên dịch: Hưng
Biên tập: Ahndoar
