Một kiệt tác hiếm thấy của Caravaggio sắp được trưng bày tại Florida ( Phần 2 )

Tại sao Caravaggio lại quan trọng đến vậy?

Ngày nay, Caravaggio là một trong những cái tên lớn nhất trong lịch sử hội họa, bất kỳ phát hiện mới nào về tác phẩm của họa sĩ này đều tạo nên cơn sốt toàn cầu. Đầu năm nay, triển lãm “Caravaggio 2025” tại Rome đã trưng bày 24 tác phẩm và phải kéo dài thời gian do nhu cầu quá lớn.

Theo cơ sở dữ liệu của Artnet, chưa từng có bức Caravaggio xác thực nào được đấu giá trong thời hiện đại. Tuy nhiên, một phiên bản được cho là tái phát hiện của Judith chém đầu Holofernes đã được một nhà sưu tập tư nhân mua lại trước khi đưa ra đấu giá năm 2019, dự kiến đạt tới 150 triệu euro (171 triệu USD).

Một bức tranh khác, ban đầu được cho là của một học trò Baroque khác, chuẩn bị được đấu giá tại Tây Ban Nha vào tháng 4/2021 thì được xác định là Caravaggio. Tác phẩm Ecce Homo (1604–1605) sau đó được trưng bày tại Bảo tàng Prado ở Madrid và được một nhà sưu tập Anh mua lại năm ngoái với giá 36 triệu euro (39 triệu USD).

“Ở nhiều khía cạnh, tôi coi Caravaggio chính là tinh thần Baroque,” Thomas nói. “Ông là người đầu tiên tìm mẫu từ đường phố, những tầng lớp thấp hèn – gái điếm, ăn mày – và điều đó mang đến sự chân thực bất ngờ. Bên cạnh đó là kỹ thuật tenebrism, ánh sáng cực mạnh như tia đèn flash trong máy ảnh cổ, khiến gương mặt, cử chỉ nổi bật từ bóng tối. Đây là điều mà người ta chưa từng thấy trước đó.”

( Carlo Saraceni, Judith with the Head of Holofernes ca. 1615–20 )

Một họa sĩ đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ sau

Chúng ta chỉ biết đến một họa sĩ từng học chính thức dưới Caravaggio, đó là Cecco del Caravaggio bí ẩn. Tuy vậy, vì nhiều tác phẩm của ông là đơn đặt hàng công khai tại những nhà thờ quan trọng nhất ở Rome và Naples, ảnh hưởng của ông lan tỏa rộng rãi.

“Điều hấp dẫn ở Caravaggisti là không chỉ có các họa sĩ tại Rome hay Naples. Nhiều nghệ sĩ từ khắp Tây Âu – Hà Lan, Bỉ, Pháp, Tây Ban Nha – đã đến Rome chiêm ngưỡng tranh Caravaggio, rồi trở về nước và lan truyền ảnh hưởng,” Thomas cho biết.

Triển lãm minh chứng rõ rệt sự lan tỏa đó: từ Ý có Judith với thủ cấp Holofernes của Carlo Saraceni (1610–1620); từ Hà Lan có các cảnh tôn giáo kịch tính của Matthias Stomer (khoảng 1600–sau 1652); từ Pháp có Phủ nhận Thánh Phêrô của Valentin de Boulogne (1591–1632).

“Bức tranh cho thấy khoảnh khắc chỉ vài giờ sau khi Chúa bị bắt, Phêrô run sợ và chối Ngài. Đó là hình ảnh tuyệt vời của sự cáo buộc và hoài nghi bản thân,” Thomas nhận định.

( Jusepe Ribera, San Bartolomeo (1613) 

Triển lãm cũng có năm bức vẽ tông đồ trong loạt tranh của họa sĩ Tây Ban Nha Jusepe de Ribera (1591–1652), được Thomas gọi là “gần như đương đại bởi sự trực diện, tính hiện thực và chiều sâu cảm xúc.”

Đặc biệt gây ấn tượng là hình ảnh Thánh Bartholomew (San Bartolomeo) khoảng năm 1613. De Ribera vẽ vị thánh tử đạo, bị lột da khi còn sống, dưới hình tượng một ông lão cầm chính làn da của mình, gương mặt hiện rõ.

“Ở tay kia, ông cầm một con dao thợ săn rất đặc trưng – chứng tỏ Ribera nghiên cứu cẩn thận. Khuôn mặt thánh nhìn thẳng ra người xem, giống một bức chân dung hơn là hình ảnh để thờ phụng. Đây là tác phẩm sâu sắc, thô ráp nhưng hiện đại, một trong những điều phi thường nhất của thời Baroque,” Thomas nói.

( Reza Aramesh, Study of the Head as Cultural Artefacts (2023)

Ngoài ra, Thomas còn tổ chức triển lãm song song “Baroque Continuum” nhằm minh họa ảnh hưởng kéo dài của Caravaggio đến tận ngày nay. Trong đó có tác phẩm của nhà điêu khắc đương đại Iran Reza Aramesh (sinh 1970), người tạo hình bằng đồng và cẩm thạch theo phong cách cổ điển.

“Ba tác phẩm tôi mượn của Reza là những cái đầu bị chặt, trông như các vị thánh Công giáo tử đạo từ năm 1600. Chúng vô cùng đẹp và mạnh mẽ, rất hợp với triển lãm có Judith và thủ cấp Holofernes. Nó gợi mở thêm cách Caravaggio tác động đến lịch sử hội họa và vẫn còn sức ảnh hưởng đến hôm nay,” Thomas nói.

Triển lãm “Trong ánh sáng của Caravaggio: Kiệt tác Baroque từ Quỹ Fondazione Roberto Longhi” sẽ mở cửa tại Bảo tàng Mỹ thuật, St. Petersburg, số 255 Beach Drive NE, St. Petersburg, Florida, từ ngày 25 tháng 10 năm 2025 đến 22 tháng 3 năm 2026.

Triển lãm “Baroque Continuum” cũng sẽ diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật, St. Petersburg, từ ngày 18 tháng 10 năm 2025 đến 22 tháng 3 năm 2026.

Nguồn : A Rarely Seen Caravaggio Masterpiece Makes Its Way to Florida

Biên dịch : Bảo Long