M+ phối hợp với Musée Picasso tổ chức triển lãm quy mô lớn về Picasso tại Hồng Kông

Diễn ra từ ngày 15/3 đến 13/7/2025 tại trung tâm nghệ thuật đương đại M+ (Hồng Kông), triển lãm Picasso for Asia: A Conversation đánh dấu sự hợp tác giữa M+ và Musée Picasso (Paris), mang đến góc nhìn mới về di sản của họa sĩ người Tây Ban Nha Pablo Picasso (1881–1973) trong mối quan hệ với nghệ thuật hiện đại và đương đại châu Á.

Khi “Guernica” mở ra một hướng tiếp cận khác biệt

Lee Mingwei – nghệ sĩ người Mỹ gốc Đài Loan – lần đầu chiêm ngưỡng tác phẩm Guernica (1937) của Picasso tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại New York vào năm 1980, và đây là trải nghiệm đã thay đổi hoàn toàn nhận thức nghệ thuật của ông. Tại triển lãm lần này, Lee trình bày tác phẩm sắp đặt Guernica in Sand (2006–nay) – phiên bản Guernica tái hiện bằng 6 tấn cát, yêu cầu 860 giờ thực hiện. Người xem được mời bước lên bức tranh, làm nhòe hình ảnh, sau đó tác phẩm sẽ bị xóa để tạo hình ảnh mới. Theo Lee, đây là biểu tượng cho “quyền năng sáng tạo của sự biến đổi”.

Triển lãm nghệ thuật M+ và cuộc đối thoại xuyên châu lục

Triển lãm tại M+ quy tụ hơn 60 tác phẩm của Picasso do Musée Picasso Paris cho mượn và khoảng 80 tác phẩm của các nghệ sĩ châu Á hoặc gốc Á từ bộ sưu tập của M+. Các tác phẩm này không chỉ gợi mở mối liên hệ nghệ thuật giữa Đông – Tây mà còn mang lại cách nhìn phi tuyến tính, đa chiều về một tượng đài nghệ thuật phương Tây. Chủ tịch Musée Picasso – bà Cécile Debray – nhận định: “Việc nhìn Picasso dưới lăng kính đương đại của châu Á là một đề xuất mang tính đột phá.”

Không chỉ giới hạn trong khuôn khổ M+, nhiều phòng tranh cũng mang đến Art Basel Hong Kong 2025 những tranh triển lãm nghệ thuật liên quan đến Picasso, mở rộng mạch đối thoại ra khắp sàn hội chợ.

Các tác phẩm nổi bật tại M+ và Art Basel Hong Kong

Trong số các tác phẩm của Picasso được trưng bày tại M+ có thể kể đến:

The Acrobat (1930) – hình tượng người uốn dẻo không thân mình,

Blind Minotaur Guided through a Starry Night (1934–35),

Portrait of Dora Maar (1937) – chân dung người tình nổi tiếng của Picasso với ánh nhìn buồn bã.

Le Repas Frugal, Pablo Picasso, 1904. Được trưng bày bởi Galleria d'Arte Maggiore G.A.M tại Art Basel Hong Kong.

Buste d'homme, Pablo Picasso, 1964.© 2025 Estate of Pablo Picasso/Artists Rights Society (ARS), New York. Được trưng bày bởi Almine Rech tại Art Basel Hong Kong 2025.

Tại sự kiện nghệ thuật Art Basel Hong Kong, phòng tranh Galleria d’Arte Maggiore G.A.M. trưng bày bản khắc Le Repas Frugal (1904), còn Almine Rech giới thiệu Buste d’homme (1964) – chân dung với mảng màu lớn và bố cục tối giản.

Nghệ sĩ châu Á đối thoại với Picasso

Trong triển lãm tại M+, nhiều nghệ sĩ châu Á và gốc Á phản hồi trực tiếp hoặc gián tiếp với tác phẩm của Picasso:

Isamu Noguchi với tác phẩm điêu khắc đồng Strange Bird (1945/1971),

Wifredo Lam với Woman with a Bird (1949),

Keiichi Tanaami với loạt tranh Pleasure of Picasso–Mother and Child, trong đó có phiên bản số 118 (2020/21).

The Story of Pigeon, Luis Chan, 1969. Tư liệu hình ảnh: Hanart TZ Gallery.

Phòng tranh Nanzuka tiếp tục mang loạt tác phẩm trong chuỗi tranh này tới Art Basel. Đặc biệt, nghệ sĩ Luis Chan – một trong những họa sĩ tiên phong tại Hồng Kông – cũng xuất hiện tại triển lãm M+ và tại Hanart TZ Gallery với các tác phẩm như Cubist Sea Shore (1959), Joy of Life (1969), và The Story of Pigeon (1969). Các tác phẩm sử dụng kỹ thuật in kẽm và phương pháp quan sát hình tượng qua hiệu ứng pareidolia – hiện tượng nhận diện khuôn mặt từ hình khối trừu tượng.

Picasso và góc nhìn trở lại phương Đông

Picasso không chỉ truyền cảm hứng cho nghệ sĩ châu Á, mà ông cũng từng nhìn về châu Á trong sáng tác. Tác phẩm Massacre in Korea (1951), cũng được trưng bày tại M+, mô tả cảnh thảm sát dân thường Triều Tiên bởi những kẻ xâm lược có hình thù cơ giới. Đây là phản ứng của ông trước vụ Thảm sát Sinchon năm 1950.

Who Are the Weeping Women? (Lamentation), Simon Fujiwara, 2024. Tư liệu hình ảnh: Esther Schipper.

Cùng chủ đề này, Simon Fujiwara – nghệ sĩ người Anh – mang đến tác phẩm Who vs Who vs Who? (A Picture of a Massacre) (2024), trong đó nhân vật hoạt hình Who the Bær tham gia vào một vụ tấn công, phản ánh các cuộc xung đột đương đại. Fujiwara cũng giới thiệu tại Art Basel các biến thể mới từ loạt Weeping Women của Picasso, với bố cục acrylic và than chì, mang phong cách minh họa đương đại.

Triển lãm đặt lại câu hỏi về di sản nghệ thuật hiện đại

Theo ông Doryun Chong – giám đốc nghệ thuật của M+ – và đồng giám tuyển François Dareau, triển lãm đặt ra loạt câu hỏi căn bản: Vì sao Picasso vẫn được quan tâm rộng rãi? Điều gì giúp di sản của ông vượt thời gian?

Với hơn 50.000 tác phẩm trong sự nghiệp, Picasso vừa là biểu tượng sáng tạo không ngừng, vừa là đối tượng phân tích đa chiều từ góc độ chính trị, kinh tế, văn hóa đến cá nhân. Triển lãm nghệ thuật đương đại tại M+ cùng các sự kiện nghệ thuật tại Art Basel Hồng Kông trở thành cơ hội quan trọng để đánh giá lại tầm ảnh hưởng của Picasso trong bối cảnh toàn cầu hóa và đa văn hóa hiện nay.

Nguồn: M+ unveils major Picasso show in Hong Kong

Quỳnh Hoa