Joan Jonas – Huyền thoại nghệ thuật trình diễn Mỹ và hành trình không ngừng đổi mới ở tuổi 88

Ở tuổi 88, Joan Jonas – một trong những nghệ sĩ trình diễn tiên phong của nước Mỹ – vẫn đang miệt mài sáng tạo, tổ chức triển lãm và truyền cảm hứng cho thế hệ nghệ sĩ trẻ toàn cầu. Năm 2025, bà tiếp tục khẳng định vị trí độc tôn trong giới nghệ thuật đương đại bằng loạt dự án quan trọng tại New York và châu Âu.

Người tiên phong trong nghệ thuật trình diễn và đa phương tiện

Joan Jonas sinh năm 1936 tại New York. Bà được biết đến như một nghệ sĩ tiên phong trong việc kết hợp video art, trình diễn, sắp đặt không gian và kể chuyện trực quan. Từ những năm 1960, Jonas đã sử dụng cơ thể chính mình, chiếc gương, mặt nạ và các yếu tố sân khấu để phá vỡ ranh giới giữa người xem – nghệ sĩ – không gian.

Bà là người đặt nền móng cho nghệ thuật trình diễn hiện đại, đồng thời là nguồn cảm hứng lớn trong phong trào nghệ thuật nữ quyền.

“Empty Rooms” – triển lãm mới tái hiện trí nhớ và ký ức

Hiện tại, Joan Jonas đang chuẩn bị ra mắt triển lãm cá nhân Empty Rooms tại Barbara Gladstone Gallery, New York. Triển lãm tái hiện những ký ức thời thơ ấu, những chuyến đi, và cảm thức về sự vắng mặt – thông qua sắp đặt video, bản vẽ và điêu khắc ánh sáng.

Bà chia sẻ: “Tôi chưa bao giờ cảm thấy cần dừng lại. Tôi càng lớn tuổi, thế giới lại càng trở nên thú vị. Mỗi ký ức, mỗi khoảnh khắc đều có thể là một chất liệu nghệ thuật.”

Vinh danh tại Art Basel 2025

Năm 2025, Joan Jonas đã được trao giải thưởng Icon Artist Award tại Art Basel – một trong những sự kiện nghệ thuật danh giá nhất thế giới. Đây là sự ghi nhận xứng đáng cho hơn 60 năm sáng tạo không ngừng nghỉ, đóng góp vào việc thay đổi cách con người nhìn nhận vai trò của nghệ sĩ và trải nghiệm nghệ thuật.

Di sản sống của một biểu tượng nghệ thuật

Không giống nhiều nghệ sĩ khác, Jonas vẫn đang tự mình lắp dựng, thử nghiệm và diễn giải từng tác phẩm. Bà làm việc cùng các sinh viên trẻ, các nghệ sĩ trình diễn đương đại và các nhà soạn nhạc, luôn duy trì tinh thần cộng tác liên ngành.

Nhiều tác phẩm của bà hiện được trưng bày tại MoMA, Tate Modern, Guggenheim, và đã xuất hiện tại Venice Biennale – nơi bà đại diện cho nước Mỹ vào năm 2015.

Joan Jonas – khi nghệ thuật là một đời sống

Joan Jonas không chỉ là một nghệ sĩ – bà là một người kể chuyện bằng mọi giác quan. Ở tuổi gần 90, bà tiếp tục minh chứng rằng nghệ thuật không có tuổi, chỉ có sự đam mê, sự hiện diện và khát khao giao tiếp với thế giới. Sự nghiệp của bà là minh chứng sống động cho sức mạnh của nghệ thuật thị giác và trình diễn – không chỉ phản ánh thực tại, mà còn kiến tạo thực tại.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: VOUGE