Hướng dẫn sưu tầm tranh: 7 điều cần biết về hội họa truyền thống Trung Quốc (P1)

“Có một mối quan hệ rất chặt chẽ giữa những thứ diễn ra sau và trước trong hội họa truyền thống Trung Quốc”. Đó là nhận định của Kim Yu, trưởng nhóm chuyên gia quốc tế về tranh Trung Quốc tại Christie’s Hong Kong. Các họa sĩ sử dụng mực và màu nước trên giấy hoặc lụa để tạo ra những bức tranh truyền thống, thường là tranh phong cảnh. Tuy nhiên, các chủ đề luôn được lặp đi lặp lại, bức tranh này là biến thể của tác phẩm khác được sáng tác trước đó, cứ như sợi dây lịch sử nối dài trong hội họa nước này vậy.

Do vậy, khi sưu tập tranh truyền thống Trung Quốc, dù mua trực tiếp hay là mua tranh online, các nhà sưu tầm cần lưu ý một vài vấn đề sau:

1. Vấn đề xác thực

Thực tế cho thấy, các họa sĩ truyền thống Trung Quốc thường học theo cách vẽ từ các họa sĩ đi trước hoặc chính các họa sĩ đương thời. Thậm chí, họ còn vẽ lại những tác phẩm đã có. Điều này kéo theo vấn đề là rất khó để đảm bảo tính xác thực của bức tranh khi được đưa ra mua bán. 

Tác phẩm viết bằng tay trên giấy cuộn "Bài thơ trong tấm bảng lớn" (Poems in Large Running Script) của họa sĩ Wen Zhengming (1470-1559) được bán với giá 83.227.500 HKD vào ngày 27 tháng 5 năm 2019 tại Christie’s ở Hồng Kông

Chuyên gia Yu từng nói đùa rằng nếu bạn có năm chuyên gia trong một phòng họp, họ sẽ có bảy ý kiến ​​khác nhau về một bức tranh. Sẽ tốn rất nhiều thời gian và công sức để giám định tuổi đời và giá trị của một tác phẩm. Tuy nhiên, cách dễ nhất để có một bức tranh thật, theo ông Yu, là hãy mua tác phẩm có mối liên hệ trực tiếp với họa sĩ vẽ lên nó. Điều này đã được minh chứng bằng việc những bức tranh dưới thời nhà Tống, nhà Nguyên và nhà Minh không ngừng được các nhà sưu tầm tranh săn lùng. Bên cạnh đó, trong vài năm qua, những tác phẩm nghệ thuật đáng mơ ước nhất là những tác phẩm thuộc sở hữu hoặc được sáng tác cho Vua Càn Long thế kỷ 18. Trong những tác phẩm này, được xác thực bằng con dấu của Hoàng đế Càn Long.

2. Tìm một họa sĩ hoặc phong cách phù hợp

Tranh truyền thống Trung Quốc có vô số thể loại và phong cách. Một số tác phẩm nghệ thuật có màu đơn sắc, và một số khác có màu sắc rất rực rỡ. Một số tranh được sáng tác theo lối văn chương, một số khác được vẽ theo phong cách gongbi, tỉ mỉ, thường sử dụng nhiều chi tiết phức tạp.

Tác phẩm tranh treo cuộn, được vẽ bằng mực và màu trên lụa có tên "Hương thơm đất nước trong một ngày xuân"  (The Fragrance of a Nation in Clearing Spring) của Yun Shouping ((1633-1690),được bán với giá 59.650.000 HKD vào ngày 29 tháng 11 năm 2021 tại Christie's tại Hồng Kông

Do đó, dù là mua tranh online hay trực tiếp, chuyên gia Kim Yu khuyên bạn nên tìm phong cách thể hiện cái tôi của bạn mạnh mẽ nhất, cho dù phong cách đó có táo bạo và đơn giản hay trầm lắng và chi tiết. Sau đó, bạn có thể tập trung tìm kiếm những họa sĩ sáng tác theo phong cách như vậy và tìm hiểu sâu hơn các tác phẩm của họ.

3. Tìm hiểu lịch sử hoặc tiểu sử của họa sĩ

Để thực sự hiểu các tác phẩm của một họa sĩ, bạn nên tìm hiểu tiểu sử của người đó và khoảng thời gian mà họa sĩ đó đã sống. Chuyên gia Yu nói: “Có rất nhiều lớp phức tạp và thú vị trong một bức tranh Trung Quốc chất lượng. Bạn càng biết nhiều, bạn càng trải nghiệm nhiều, bạn càng có thể hiểu rõ hơn về nó". 

Tác phẩm tranh vẽ bằng mực và màu trên giấy "Nhân vật trong rạp hát" (Opera Figures) được bán với giá 6.048.000 HKD vào ngày 29 tháng 5 năm 2022 tại Christie’s ở Hồng Kông

Phương tiện giao tiếp của một họa sĩ suy cho cùng chính là bức tranh cùng những nét vẽ. Các nét có đậm và chắc chắn, hay chúng mang nhiều sắc thái và bị kìm hãm? Họa sĩ đã sử dụng nhiều nét vẽ khác nhau, hay chỉ một vài nét, được phóng lên một cách xuất sắc? Tất cả tính cách hay nhân phẩm của người họa sĩ sẽ được biểu lộ qua đường nét và cấu trúc của bức tranh. Do vậy dù là nhà sưu tầm lâu năm hay chỉ mới bước vào giới hội hoa qua hoạt động mua tranh online, bạn vẫn nên tìm hiểu kỹ nhất có thể về họa sĩ và tác phẩm để xem liệu có tìm được sự đồng điệu với họ.

Xem thêm phần 2 tại đây

Biên dịch: Minh Hậu

Biên tập: Thu Huyền

Nguồn: Collecting Guide: 7 things to know about Chinese traditional painting | Chrisries.com