Họa sĩ Nguyễn Phan Chánh và Tranh lụa Việt Nam

Nhắc đến tranh lụa Việt Nam, không thể không nhắc đến họa sĩ Nguyễn Phan Chánh. Ông là người có công lớn trong việc đưa tranh lụa truyền thống có chỗ đứng vững chắc trong nền nghệ thuật nước nhà.

Chân dung họa sĩ Nguyễn Phan Chánh (1892 – 1984)

Được xem là người đặt nền móng cho tranh lụa hiện đại, Nguyễn Phan Chánh có đóng góp lớn cho nền tranh hiện đại Việt Nam đầu thế kỷ XX. Mặc dù tranh lụa đã xuất hiện ở nước ta từ thời Lê với hai tác phẩm chân dung Nguyễn Trãi và Phùng Khắc Khoan, nhưng nó chỉ thực sự trở nên phổ biến dưới bàn tay tài hoa của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh. Chính ông là người đã tìm tòi, khám phá những kỹ thuật làm tranh lụa hiện đại.

Điểm khác biệt đặc biệt giữa tranh lụa cổ và tranh hiện đại về kỹ thuật là tranh lụa cổ được vẽ trực tiếp trên dải lụa khô trong khi tranh lụa Việt Nam căng dải lụa trên khung gỗ. Các họa sĩ có thể giặt các dải lụa này nhiều lần và vẽ màu nước lên chúng. Sau khi vẽ xong, các họa sĩ thường bồi thêm một lớp giấy. Đợi khi màu khô, tranh được cho vào khung vừa để bảo quản vừa tăng tính thẩm mỹ cho tranh.

Tác phẩm “Cô hàng xén” của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh

Họa sĩ Nguyễn Phan Chánh sinh năm 1892 tại Hà Tĩnh. Năm 1922, ông tốt nghiệp trường Sư phạm Quốc học Huế và tiếp tục theo học tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương từ năm 1925. Tác phẩm đầu tiên của họa sĩ không phải là tranh vẽ trên lụa mà là tác phẩm sơn dầu “Mẹ bầy cho con đan len” được sáng tác vào năm 1928. 

Cùng năm này, ông bắt đầu học vẽ tranh lụa Vân Nam. Sau 3 năm học tập, ông cho ra đời tác phẩm “Chơi ô ăn quan” nổi tiếng. Trên nền lụa mượt mà, họa sĩ đã khắc họa chân dung 4 đứa trẻ đang chơi trò chơi dân gian.  Nét vẽ, màu vẽ trên bức tranh chân thực đến mức có thể ngay lập tức đưa người xem quay trở lại quá khứ về thời thơ ấu.

Tranh lụa “Chơi ô ăn quan” của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh

Mặc dù được đào tạo hoàn toàn theo phong cách phương Tây nhưng họa sĩ Nguyễn Phan Chánh lại yêu thích truyền thống dân tộc và quan tâm đến nghệ thuật thư pháp. Tranh của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa phong cách biểu tượng của phương Tây và phong cách tư tưởng của phương Đông. 

Tác phẩm “Người bán gạo” của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh

Trong cuộc đời cống hiến cho nghệ thuật, ông đã sáng tác hơn 170 bức tranh, trong đó có nhiều tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng như “Người bán gạo”, “Tràng nguyệt”, “Tiên Dung và Chử Đồng Tử”. Ngắm nhìn tranh của ông, người xem dễ dàng cảm thấy nhẹ nhàng, bay bổng, âm trầm, ấm áp, thanh thoát vô cùng. Thực sự họa sĩ đã tái hiện qua một không gian thực sự khiến người xem như bị “lạc” vào các tác phẩm. 

Biên dịch: Minh Hậu

Biên tập: Thu Huyền

Nguồn: Nguyen Phan Chanh and Vietnamese Silk Painting | exoticvoyages.com