Giorgio Morandi, họa sĩ bậc thầy và người hoàn thiện về cái nhìn thiền định là ai? (Phần 1)

Tĩnh vật (1948-49), Giorgio Morandi.

Trong suốt sự nghiệp sáng tác, nghệ sĩ người Ý đáng kính Giorgio Morandi đã tạo ra các tác phẩm vừa đơn giản vừa phức tạp đến mức khai mở trí óc người xem. Những bức tranh tĩnh vật về chai lọ được sắp xếp trên nền màu trung tính là cách thức thể hiện ưa thích của ông—một số tác phẩm có vẻ nhàm chán nhưng một số khác lại vô cùng quyến rũ. Đây là thể loại tranh mà bạn có thể ngắm nhìn trong nhiều thế kỷ và đắm chìm trong sự tĩnh lặng của chúng. Chúng cũng là kiểu tranh khiến sự thích thú khi sáng tác không kém gì việc ngắm nhìn chính tác phẩm—hành động, kết quả, cách thức truyền đạt bí ẩn có thể toát ra từ một tấm toan vải.

Viết về tác phẩm của mình trong Giorgio Morandi 1890-1964: Không có gì trừu tượng hơn thực tế (danh mục cho cuộc triển lãm nghệ thuật năm 2008), Maria Cristina Bandera đã gợi ý, "Dường như không có chỗ cho bất kỳ sự bất ổn hay khủng hoảng nào trong cách chúng ta dễ dàng nhận ra chính mình". Và nhà sử học nghệ thuật người Ý nổi tiếng Roberto Longhi cô đọng thành những thuật ngữ cụ thể hơn, viết một cách trân trọng về "những 'vật thể' đơn giản được sắp xếp, phân cấp, đa dạng và hoán đổi" của người họa sĩ.

Dù danh tiếng của Morandi được công nhận trong giới những người đam mê nghệ thuật, ông vẫn là một nhân vật kỳ lạ và có phần huyền bí, không liên kết chặt chẽ với bất kỳ phong trào hay thời đại nào. Ông dường như làm việc bên ngoài dòng thời gian, trong một thế giới của riêng mình, trước khi qua đời vào năm 1964 ở tuổi 73. Dưới đây là một số sự thật ít được biết đến về một nghệ sĩ mà câu chuyện có vẻ bí ẩn và trầm ngâm như những bức tranh ông đã từng vẽ.

Một họa sĩ không đi quá xa nhà.

Khá phù hợp với một nghệ sĩ có tầm nhìn gần gũi và cá nhân như vậy, Morandi được biết đến sống gần thành phố Bologna - nơi ông sinh ra và mất đi. Đây vẫn là ngôi nhà của một bảo tàng dành riêng cho tác phẩm  nghệ thuật cũng như xưởng vẽ được bảo tồn của ông, nơi mà người ta có thể ghé thăm để đắm mình trong bầu không khí tại đó. Như từng ghi chép trong chuyên khảo Morandi: 1890-1964, ông chỉ rời khỏi Ý ba lần, tất cả đều là vào cuối đời, và trong đất nước của mình, ông có xu hướng đến thăm những khu nghỉ dưỡng nông thôn gần đó. Nơi ông dùng phong cách vẽ phong cảnh để sáng tác những bức tranh về chai, lọ, bình đã ghi đậm trong dấu ấn sự nghiệp của mình.

Tĩnh vật (1955), Giorgio Morandi.

Nguồn bởi Christie’s

Ông thực sự thích trường phái Ấn tượng.

Cùng với những đồng hương lâu năm của mình hoạt động trong thời kỳ Phục hưng, Morandi dành tình cảm đặc biệt cho các họa sĩ trường phái Ấn tượng. Những người có tầm nhìn xa trông rộng chắc chắn đã ảnh hưởng đến phong cách của ông. Theo dõi sự nối tiếp sau thời kỳ đỉnh cao của Giotto và Masaccio, họa sĩ từng viết, "Trong số những người hiện đại, tôi tin rằng Corot, Courbet, Fattori và Cézanne là những người kế thừa hợp pháp nhất của truyền thống Ý huy hoàng." Sở thích của ông đối với Cézanne đặc biệt rõ ràng trong các bức tranh thường nhìn có vẻ hơi lệch sang bên một chút - giống như một tầm nhìn thường tự phản chiếu và cảm thấy có điều gì đó chưa ổn ở phần ngoại cảnh.

Người mà các kiến ​​trúc sư yêu mến.

“Rốt cuộc, ngay cả một bức tranh tĩnh vật cũng là kiến ​​trúc,” Morandi từng nói về phương thức hội họa mà ông sắp xếp lại các vật thể tương tự như một nhà quy hoạch đô thị giàu trí tưởng tượng. Các vật thể mà ông xem xét còn hơn cả đơn giản, nhưng sự tương tác giữa chúng có thể biến thành các sự việc phức tạp, với cách xử lý tinh tế về kết cấu và màu sắc. Tạo thêm điểm nhấn cho những đường nét giống như đường chân trời của thành phố bằng một ngôn ngữ riêng của chúng. Trong một lá thư, một người bạn từng viết cho Morandi bày tỏ tình cảm từ kiến ​​trúc sư nổi tiếng Oscar Stonorov, “Stonorov nói rằng Breuer, Mies van der Rohe, Gropius và những người khác cũng biết và ngưỡng mộ ông.” (Những người khác trong danh sách là những ngôi sao của Bauhaus.) Frank Gehry cũng trích dẫn Morandi là nguồn cảm hứng cho một ngôi nhà táo bạo mà ông từng thiết kế ở Wayzata, Minnesota.

Biên dịch: Vũ

Nguồn: Who Was Giorgio Morandi, Master Painter and Perfecter of the Meditative Stare?