Điều gì khiến sơn mài Việt Nam trở nên đặc biệt

Tranh Sơn mài Việt Nam là sự kết hợp độc đáo giữa kỹ thuật thuần túy dân tộc và kỹ thuật tân tiến của Pháp. Đồng thời, đây cũng là dòng tranh mang nhiều thách thức do mức độ phức tạp, cầu kỳ của các chi tiết để tạo ra một tác phẩm sơn mài.

quy trình khảm trai trên sơn mài 

Chất liệu sơn mài được chiết xuất từ nhựa ​​cây sơn, trồng ở vùng núi tỉnh Phú Thọ. Nhựa cây được thu hoạch theo cách tương tự như thu hoạch mủ cao su, bằng cách rạch thân cây và để nhựa cây chảy ra. Sơn mài tươi có màu trắng và chuyển sang màu nâu khi tiếp xúc với không khí. Nó cũng gây ra các vấn đề về sức khỏe, vì nó là chất gây kích ứng da phổ biến và là nguyên nhân gây viêm da khi tiếp xúc, cũng như có thể gây ung thư nếu không sử dụng đúng cách. Sơn mài đen là màu phổ biến nhất, nó bắt nguồn từ phản ứng hóa học giữa sơn mài và sắt, khi họa sĩ khuấy sơn mài bằng que sắt trong vài ngày.

Được sử dụng lần đầu tiên trong thời kỳ phong kiến ​​Việt Nam, tranh sơn mài đã phát triển theo thời gian, đặc biệt là vào những năm 1930 khi các nghệ sĩ và sinh viên trường Đại học Mỹ thuật Hà Nội hồi sinh chất liệu này. Và kết hợp nó với kỹ thuật tân tiến của Pháp, hướng đến vị trí như một chuyên ngành mỹ thuật.

Bàn tay người thợ tỉ mỉ tạo nên những tác phẩm sơn mài

Kỹ thuật này bao gồm việc vẽ nhiều lớp màu sắc và chất đắp đã được đo đạc cẩn thận lên một tấm ván ép đen (vóc). Các lớp không chỉ được tạo thành từ sơn và sơn mài trong suốt, mà còn là các kim loại quý như vàng và bạc. Bất kể chất liệu nào, mỗi lớp đều cần được làm khô và đánh bóng, các chi tiết có thể được đánh bóng nhiều hơn để làm cho chúng nổi bật. Hoạ sĩ sử dụng giấy ráp mịn,hỗn hợp tóc người và than để đạt được màu/lớp mong muốn, nhưng người hoạ sĩ phải theo dõi từng lớp sơn vì nếu chà xát quá mạnh có thể làm hỏng tác phẩm và không thể cứu vãn.

Tranh sơn mài "Chiếc ghế xanh" của họa sĩ Kim Đoan 

Tranh sơn mài Việt Nam là ứng cử viên hàng đầu cho loại hình nghệ thuật ấn tượng nhất của đất nước, vì sự phức tạp của nó.

Nguồn: 

https://saigoneer.com/saigon-music-art/2589-what-s-so-special-about-vietnamese-son-mai-lacquer-painting

Biên dịch: Hưng

Biên tập: Trang Hà