Diana di Rosa: Nữ họa sĩ Baroque bị lãng quên đang được giới nghệ thuật phục hồi danh tiếng

Trong lịch sử nghệ thuật châu Âu, không thiếu những tên tuổi bị thời gian che lấp – đặc biệt là các nghệ sĩ nữ. Một trong số đó là Diana di Rosa, nữ họa sĩ người Ý thế kỷ 17, từng có sự nghiệp đầy hứa hẹn tại Naples. Sau hàng thế kỷ bị lãng quên, tên tuổi của bà đang dần được giới nghiên cứu và bảo tàng quốc tế tái khám phá.

Diana di Rosa là ai?

Diana di Rosa (1602–1643) sinh ra trong một gia đình nghệ sĩ ở Naples – thành phố lớn thứ ba của Ý và là trung tâm nghệ thuật hàng đầu thời kỳ Baroque. Bà là em gái của Pacecco de Rosa, một họa sĩ danh tiếng, và được đào tạo trực tiếp trong xưởng của anh trai. Dù là phụ nữ, Diana vẫn khẳng định được vị thế của mình trong giới họa sĩ – một lĩnh vực hầu như do nam giới thống trị thời bấy giờ.

Theo ghi chép của sử gia nghệ thuật Bernardo de Dominici, bà từng làm việc với họa sĩ nổi tiếng Massimo Stanzione và được đánh giá cao về kỹ thuật vẽ tranh tôn giáo – đặc biệt là các hình tượng Thánh nữ và Đức Mẹ.

Những tác phẩm nghệ thuật nổi bật

Di Rosa chuyên vẽ các chủ đề tôn giáo, và một số tác phẩm của bà từng được trưng bày tại các nhà thờ lớn ở Naples. Bà đặc biệt thành công với những bức tranh khắc họa phụ nữ thánh thiện và tử đạo – vốn là đề tài hiếm khi được nữ họa sĩ thể hiện vào thời điểm đó.

Một trong những tác phẩm gây chú ý nhất là bức vẽ Thánh Domitilla, từng được cho là của Pacecco de Rosa, nhưng gần đây đã được xác nhận là của chính Diana. Điều này cho thấy tài năng của bà đủ sức sánh ngang với các họa sĩ nam cùng thời – dù tên tuổi bị gạt khỏi các sách sử nghệ thuật truyền thống.

Bi kịch cuộc đời và cái chết bí ẩn

Truyền thuyết kể lại rằng Diana di Rosa đã bị đầu độc bởi một nữ tu – người không hài lòng với cách bà khắc họa chân dung thánh nữ trong tranh. Dù chưa có bằng chứng xác thực, câu chuyện phản ánh rõ sự khắt khe mà nữ nghệ sĩ phải đối mặt trong môi trường tôn giáo và xã hội đầy định kiến giới tính thời Baroque.

Tái định vị vị trí của Diana di Rosa trong lịch sử nghệ thuật

Hiện nay, các học giả, nhà phê bình và bảo tàng đang nỗ lực phục dựng tên tuổi Diana di Rosa như một phần quan trọng của lịch sử hội họa Ý. Những nghiên cứu gần đây không chỉ làm sáng tỏ phong cách nghệ thuật và tiểu sử của bà, mà còn đặt ra câu hỏi lớn hơn về sự vắng mặt của phụ nữ trong lịch sử nghệ thuật châu Âu.

Việc xác minh lại tác phẩm, tổ chức triển lãm và phục dựng thông tin tiểu sử đang giúp công chúng hiểu rõ hơn về vai trò của nghệ sĩ nữ trong thế kỷ 17, đặc biệt tại các trung tâm như Naples – nơi phong trào Baroque nở rộ song vẫn chưa được nhìn nhận đầy đủ so với Rome hay Florence.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Artnet