Đằng sau bức tranh nổi tiếng nhất thế giới: "Mona Lisa" là ai?

Mona Lisa là một trong những biểu tượng văn hoá và kiệt tác nghệ thuật nổi tiếng nhất thế giới. Bức tranh này nổi tiếng vì là tác phẩm yêu thích của Leonardo da Vinci mà ông đã giữ bên mình cho đến khi qua đời. Tuy nhiên, các nhà sử học nghệ thuật đã mất hơn 500 năm để giải mã bức hoạ bí ẩn này. Và dưới đây là tất cả những gì bạn cần biết về Mona Lisa.

Leonardo da Vinci, Chân dung Mona Lisa, 1503-1506 (Ảnh chi tiết)

Một hiện tượng chỉ sau một đêm

Mặc dù bức tranh chân dung 500 năm tuổi này nổi tiếng trên toàn thế giới, nó không thực sự nổi tiếng cho đến khi bị đánh cắp vào năm 1911. Thực tế, Bảo tàng Louvre đã không nhận ra sự biến mất của tác phẩm cho đến khi một người khách phát hiện nó biến mất khỏi bức tường sau 24 giờ. Nhận được nhiều sự quan tâm từ truyền thông, bức tranh Mona Lisa bị đánh cắp đã thu hút sự chú ý của cả thế giới. Chính Vincenzo Peruggia, một nhân viên của Bảo tàng Louvre, đã đánh cắp bức Mona Lisa vào ngày 21 tháng 8 năm 1911. May mắn thay, các cơ quan chức năng đã thu hồi được nó vào năm 1914, khi Peruggia cố gắng bán nó cho một nhà buôn nghệ thuật Ý.

Leonardo da Vinci, Chân dung Mona Lisa, 1503-1506

Ngày nay, bức tranh Mona Lisa được trưng bày trong căn phòng lớn nhất tại Bảo tàng Louvre ở Paris, được biết đến với tên gọi Salle des États. Tuy nhiên, bức chân dung này khá nhỏ, chỉ có kích thước 30 inch x 21 inch (76 x 53 cm). Họa sĩ thời Phục hưng nổi tiếng Leonardo da Vinci đã sáng tác tác phẩm này từ năm 1503 đến 1506 tại Florence, Ý. Bức tranh được thực hiện theo kỹ thuật sfumato của Leonardo, có nghĩa là "làm dịu xuống" hoặc "bốc hơi như khói."

Nhưng người phụ nữ bí ẩn này, được vĩnh cửu hoá với tên gọi Mona Lisa, là ai?

Chân dung Mona Lisa (Ảnh trưng bày tại Bảo tàng Louvre)

Lisa Gherardini

Mặc dù nhiều người có thể biết bà với tên Mona Lisa, nhưng tên thật của bà có thể là Lisa Maria Gherardini, Lisa del Giocondo, hoặc Monna Lisa. Monna bắt nguồn từ từ madonna trong tiếng Ý, có nghĩa là "quý bà của tôi." Tuy nhiên, trong tiếng Anh, Monna được viết thành Mona. Cách viết này không được sử dụng trong tiếng Ý vì nó mang một ý nghĩa tiêu cực khác. Do đó, Mona Lisa được gọi là La Gioconda trong tiếng Ý, và La Joconde trong tiếng Pháp.

Được biết rằng, Lisa Gherardini là vợ của Francesco del Giocondo, một thương gia buôn lụa ở Florence. Cặp đôi này kết hôn vào năm 1495 khi Lisa mới chỉ 16 tuổi, và Francesco gần gấp đôi tuổi của bà. Theo các nhà sử học, gia đình Gherardini là một gia đình giàu có nhờ vào việc sở hữu bất động sản ở Chianti (vùng đất rượu vang ở Tuscany). Với địa vị cao, Lisa có thể đã quen biết với họa sĩ nổi tiếng Leonardo. Sự hiện diện của bà trong bức chân dung được xác nhận qua những ghi chép của danh hoạ vào năm 1503. Tuy nhiên, lý do cho việc đặt hàng bức chân dung này vẫn chưa được biết đến cho đến ngày nay; nó có thể đã được đặt hàng để kỷ niệm sự ra đời của người con trai thứ ba của đôi vợ chồng.

Leonardo da Vinci, Chân dung Mona Lisa, 1503-1506 (Ảnh chi tiết)

Nụ cười bí ẩn

Mặc dù sự tồn tại của bức tranh Mona Lisa vẫn là một bí ẩn, nụ cười của bà, qua sự miêu tả của Leonardo, đã cuốn hút những người yêu nghệ thuật suốt nhiều thế kỷ. Nụ cười mỉm đầy thuyết phục và đôi mắt sáng rực của bà đã tạo nên một người phụ nữ quyến rũ mà ngay cả Vua Francis I của Pháp cũng muốn tìm hiểu. Năm 1516, Leonardo được nhà vua mời đến làm việc và sáng tác tại triều đình Pháp. Ông sống ở đây cho đến khi qua đời vào năm 1519, và theo truyền thuyết, Vua Francis I đã ở bên cạnh người hoạ sĩ cho đến cuối đời.

Theo Bảo tàng Louvre, Vua Francis I đã mua tác phẩm từ Leonardo vào năm 1518. Và trong 100 năm tiếp theo, bức tranh Mona Lisa được trưng bày tại Cung điện Fontainebleau. Sau đó, vào những năm 1640, Vua Louis XIV đã mang nó đến Cung điện Versailles, nơi nó được giữ cho đến sau Cách mạng Pháp. Kể từ khi Cách mạng kết thúc, bức tranh đã trở thành một phần của bộ sưu tập của Bảo tàng Louvre.

Leonardo da Vinci, Chân dung Mona Lisa, 1503-1506 (Ảnh chi tiết)

Một kiệt tác thực thụ

Tác phẩm Mona Lisa của Leonardo đã được các nhà sử học nghệ thuật coi là một kiệt tác từ lâu trước khi nó biến mất vào năm 1911. Thông thường, các bức tranh sơn dầu thời Phục hưng được vẽ trên vải để dễ dàng vận chuyển giữa các nơi ở. Tuy nhiên, bức Mona Lisa được vẽ trên một loại gỗ cực kỳ nhạy cảm gọi là gỗ bạch dương. Do chất liệu mỏng manh, tấm gỗ đã bị cong vênh và làm cho lớp sơn dầu bị nứt theo thời gian. Kết quả là, vào năm 2005, Bảo tàng Louvre đã bao bọc bức chân dung trong một lớp kính bảo vệ. Lớp kính này bảo vệ tác phẩm nghệ thuật quý giá (ngay cả khi có người ném bánh vào nó) và đã giúp bảo tồn bức chân dung. Bảo tàng Louvre đã thực hiện các biện pháp bổ sung để bảo quản bức tranh bằng cách điều chỉnh nhiệt độ và độ ẩm bên trong hộp kính.

Tuy nhiên, Mona Lisa không phải lúc nào cũng được bảo vệ bởi kính. Năm 1804, bức tranh chân dung lần đầu tiên ra mắt công chúng tại Grand Gallery của Louvre. Bức tranh của Samuel Morse về phòng trưng bày vào năm 1833 cho thấy Mona Lisa được treo trong khung trên một bức tường, bên cạnh nhiều tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng khác.

Samuel F. B. Morse, Triển lãm của Bảo tàng Louvre, 1831-1833

Những sự thật thú vị

- Bức tranh có thể chưa được hoàn thành - trong những năm cuối đời, Leonardo không thể vẽ do bị run tay.

- Nụ cười của Lisa Gherardini cũng đã được các bác sĩ y khoa nghiên cứu như một dấu hiệu của bệnh tật.

- Vào ngày 29 tháng 8 năm 1939, hai ngày trước khi Chiến tranh Thế giới thứ II bắt đầu, Bảo tàng Louvre đã đóng cửa để sửa chữa. Trong thời gian đóng cửa, bảo tàng đã bí mật di chuyển các tác phẩm nghệ thuật, bao gồm cả bức Mona Lisa, đến nơi an toàn trong suốt thời kỳ chiến tranh.

- 150.000 người đã ký vào một bản kiến nghị vào năm 2012 yêu cầu Bảo tàng Louvre trả lại bức Mona Lisa về quê hương của nó ở Florence, Ý. Tất nhiên, Bảo tàng Louvre đã từ chối.

- Nếu bức Mona Lisa được định giá vào ngày hôm nay, nó sẽ trị giá hơn 900 triệu đô la, khiến nó trở thành bức tranh đắt giá nhất thế giới.

Nguồn: Daily Art Magazine

Biên dịch: Hoàng Linh