Cuốn Kinh Thánh Hebrew từ Tây Ban Nha thời Trung Cổ có thể đạt giá 7 triệu USD tại phiên đấu giá

( Shem Tov Bible was bought privately in 1994 by Swiss collector Jacqui Safra )

Ngày nay, khi đến vùng Catalonia của Tây Ban Nha, người ta dễ dàng tìm thấy dấu vết của các cộng đồng Do Thái từng phát triển thịnh vượng trong thời kỳ Trung Cổ. Có thể kể đến như khu Do Thái cổ kính đầy mê cung ở thành phố Girona, mikveh theo phong cách Roman duy nhất còn lại ở Tây Ban Nha tại thị trấn Besalú, hay ngọn đồi Montjuïc ở Barcelona – nơi từng được sử dụng làm nghĩa trang Do Thái.

Những dấu tích khác của Thời kỳ Hoàng kim Tây Ban Nha – kéo dài từ thế kỷ 8 đến thế kỷ 12, khi người Do Thái, Hồi giáo và Cơ Đốc giáo cùng tồn tại trong một mức độ khoan dung tương đối – giờ đây đã vươn xa khỏi lãnh thổ bán đảo Iberia. Kinh Thánh Shem Tov là một ví dụ điển hình. Được biên soạn cẩn trọng bởi vị rabbi cùng tên vào đầu thế kỷ 14, bản kinh này được xem là một trong những bản thảo quan trọng nhất đã thoát khỏi sự diệt vong của Tây Ban Nha thời Trung Cổ.

Sự tồn tại của bản kinh này không phải là điều ngẫu nhiên. Sau khi hoàn tất kiệt tác được chép tay trên giấy da vào năm 1312, Rabbi Shem Tov cho rằng cuốn Kinh Thánh này quá tuyệt diệu, quá thiêng liêng để lưu lạc nơi tha hương. Ông cùng một người đồng hành đã dành hai năm rong ruổi, cuối cùng đến được vùng đất Israel vào năm 1315, qua đó cứu được bản kinh khỏi những ngọn lửa và cơn thịnh nộ của Tòa án Dị giáo sẽ ập đến hơn 150 năm sau đó.

( A detail of the pen work evident throughout the Shem Tov Bible )

Cuốn Kinh Thánh đã tồn tại hơn 700 năm này sẽ được đấu giá riêng tại nhà đấu giá Sotheby’s ở New York vào ngày 10 tháng 9 tới, với mức ước tính từ 5 triệu đến 7 triệu USD. Lần cuối cùng nó xuất hiện tại một cuộc đấu giá công khai là vào năm 1984 (cũng tại Sotheby’s), khi được một nhà sưu tập châu Âu giấu tên mua với giá 825.000 USD – lúc đó là kỷ lục cho một bản Kinh Thánh Hebrew. Đến năm 1994, Kinh Thánh Shem Tov được bán lại trong một giao dịch riêng cho chủ nhân hiện tại là Jaqui Safra – một nhà sưu tập hiện vật lịch sử nổi tiếng, người mà bản Codex Sassoon của ông đã được bán với giá 33,5 triệu USD tại cuộc đấu giá vào năm ngoái.

Rabbi Shem Tov, hay còn được biết đến với tên Ibn Gaon, sinh vào cuối những năm 1200 tại thị trấn Soria, dưới quyền cai trị của Vương miện Castile – nơi có một cộng đồng Do Thái nhỏ nhưng rất phát triển. Sau khi học tập với các rabbi danh tiếng đương thời ở Barcelona, ông bắt đầu biên soạn hai tác phẩm giúp ông tạo dựng danh tiếng: một bản chú giải về các trước tác của Rabbi Moses Maimonides (thế kỷ 12) và một bản Kinh Thánh có minh họa độc đáo.

( The Shem Tov Bible features a blend of Christian, Islamic, and Jewish design and decorative styles )

Bản thảo dài 768 trang này có giá trị đặc biệt nhờ những hình minh họa tinh tế được thực hiện bằng bút mực tỉ mỉ, kết hợp hài hòa các họa tiết trang trí của truyền thống Thiên Chúa giáo và Hồi giáo. Các trang sách được đan xen bởi những cổng vòm rực rỡ sắc màu, nâng đỡ các sinh vật kỳ ảo lẫn thực tế, cùng các loại cây cỏ và họa tiết trừu tượng.

Kinh Thánh Shem Tov cũng đóng vai trò như một cầu nối quý giá với Codex Hilleli – bản thảo đã thất lạc được tạo tác vào thế kỷ thứ 7, từng được tôn vinh là bản ghi chép chính xác nhất của Kinh Thánh Hebrew. Ibn Gaon đã nhiều lần trích dẫn bản văn thần thoại này trong tác phẩm của mình.

“Kinh Thánh Shem Tov là một phần thiết yếu trong lịch sử tôn giáo, đóng vai trò trọng yếu trong việc bảo tồn và truyền tải chính xác nội dung của Kinh Thánh Hebrew như chúng ta hiểu ngày nay,” theo lời Sharon Liberman-Mintz, chuyên gia về Judica tại Sotheby’s. “Các trang kinh được sáng tác trong Thời kỳ Hoàng kim Tây Ban Nha vang vọng sự hòa quyện giữa truyền thống nghệ thuật của Do Thái giáo, Thiên Chúa giáo và Hồi giáo, đồng thời phản ánh khoảnh khắc đối thoại văn hóa cực kỳ phong phú và rực rỡ của thời đại đó.”

Nguồn : This Hebrew Bible From Medieval Spain Could Make $7 Million at Auction

Biên dịch : Bảo Long