Chân dung trong bối cảnh nghệ thuật đương đại là gì?

Tranh chân dung là một trong những loại hình quan trọng nhất trong lịch sử nghệ thuật. Cùng với phong cảnh, chân dung có lẽ là thể loại nghệ thuật được sử dụng nhiều nhất. Có rất nhiều lý do giải thích cho điều đó, và tất cả chúng đều có thể được mô tả bằng sức mạnh kỳ diệu của nghệ thuật vẽ chân dung. Bất chấp những trở ngại mà tranh chân dung đương đại đang phải đối mặt ngày nay, nó vẫn tồn tại, vẫn phổ biến và chắc chắn sẽ tồn tại trong thời gian tới. 

Tranh chân dung là sự ghi lại diện mạo và tính cách của một cá nhân, cho dù trong ảnh, tranh vẽ, điêu khắc hay bất kỳ phương tiện nào khác. Điều khiến nó trở nên kỳ diệu là khả năng khắc họa không chỉ các đặc điểm thể chất mà còn cả tâm lý của một nhân vật. Khi vẽ người, chúng ta chỉ đơn giản thích ngắm nhìn khuôn mặt và hình dáng của người khác. Có điều gì đó thỏa mãn trong quá trình quan sát đó. Tuy nhiên, trong vài thập kỷ nay, việc vẽ chân dung đã bị coi là lỗi thời và nó không “đáp ứng” những chuẩn mực của nghệ thuật đương đại. Tuy nhiên, tranh chân dung (ngay cả thể loại truyền thống đã đạt đến đỉnh cao vào thế kỷ 19) vẫn rất được các nhà sưu tập và những người yêu nghệ thuật ưa chuộng.

Một trong những đặc điểm chính của tranh chân dung là khả năng thể hiện ngoại hình và tính cách của một cá nhân. Một trong những ảnh hưởng lớn nhất của phong trào nghệ thuật ý niệm đối với nghệ thuật đương đại nói chung là sự phê phán đối với sự thể hiện thuần túy. Bên cạnh thông tin mà một bức chân dung truyền tải đến người xem về hình thức của chủ thể, điều quan trọng đối với nghệ thuật đương đại là một bức chân dung phải chứa đựng bối cảnh, các câu hỏi về danh tính, các vấn đề xã hội. Ngay cả biểu tượng cũng không thể đáp ứng được những yêu cầu này. Tuy nhiên, có rất nhiều ví dụ về các nghệ sĩ vẽ chân dung giải quyết những vấn đề này một cách hoàn hảo. Chúng ta hãy nhớ lại những tác phẩm tuyệt vời của Kehinde Wiley, người có những bức chân dung mang tính biểu đạt chính trị và xã hội sâu sắc. Những bức chân dung của Chuck Close cũng rất sáng tạo và độc đáo đến mức không ai có thể nói rằng nó không thể được coi là một phần của nghệ thuật đương đại.

Với sự phát triển của công nghệ, với sự phát triển của nhiếp ảnh đương đại và sự mở rộng của phương tiện truyền thông xã hội, một trong những chức năng chính của tranh chân dung - tạo ra chân dung - trở nên không phù hợp vì chúng ta thực sự không cần một nghệ sĩ để cho chúng ta biết ai đó trông như thế nào. Đặc biệt là trường hợp khắc họa những người nổi tiếng (ví dụ như Elizabeth Peyton hay thậm chí Andy Warhol). Bây giờ chúng ta chỉ cần google nó và thấy hình ảnh của một người nổi tiếng. Chúng tôi cũng có vô số cuộc thi ảnh (như Cuộc thi ảnh báo chí thế giới hay cuộc thi ảnh đường phố quốc tế URBAN 2015) với những bức chân dung tuyệt vời thường được thực hiện bởi những người nghiệp dư. Xung quanh chúng ta là những bức ảnh selfie, những bức ảnh trên mạng xã hội và Internet - và tất cả chúng đều được coi là chân dung. Vì vậy, vị trí thực sự của tranh chân dung trong nghệ thuật đương đại là gì?

Xung quanh chúng ta là những bức tranh chân dung đại diện của con người ở khắp mọi nơi. Tuy nhiên, trong nghệ thuật đương đại, chân dung không chỉ là sự thể hiện thuần túy. Nó đã cố gắng điều chỉnh thể loại của mình cho phù hợp với nhu cầu của nghệ thuật đương đại. Tranh chân dung vẫn còn sống, phổ biến và được mọi người yêu thích. Nó đã thay đổi hình thức, hơi khác một chút so với trước đây và nó nhận được ảnh hưởng từ các phong trào khác nhau (trừu tượng, tối giản, nghệ thuật kỹ thuật số). 

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Widewalls

https://www.widewalls.ch/magazine/painting-people-the-magic-of-portraiture