Các yếu tố, nguyên tắc thiết kế một bức tranh và vai trò của chúng (Phần 2)

Các yếu tố của thiết kế
1. Đường nét
Mỗi yếu tố thiết kế đều có những phẩm chất biểu đạt đặc biệt. Ví dụ, đường thẳng là một quy ước nguyên thủy, trực quan để biểu diễn sự vật,hình ảnh tuyến tính đơn giản của các bức vẽ của trẻ nhỏ và các bức tranh đá thời tiền sử được mọi người hiểu rõ. Mối quan hệ của nét dày với nét mảnh, đứt quãng với liên tục,quanh co với răng cưa là những sự tương phản và lặp lại trong thiết kế của nhiều bức tranh ở mọi thời kỳ lịch sử. Các biến thể trong đường nét của hình ảnh cũng cung cấp một phương pháp trực tiếp để mô tả khối lượng, trọng lượng, vị trí không gian, ánh sáng và các đặc điểm kết cấu của sự vật.

"Phong cảnh", mực trên giấy, chi tiết bức tranh của Sesshū, 1495; trong Bảo tàng Quốc gia Tokyo.
Được sự cho phép của Holle Bildarchiv, Baden-Baden
Ngoài các đường viền được sơn, một thiết kế tuyến tính bao gồm tất cả các cạnh của khối màu và tông màu, các hướng trục của hình ảnh và các đường được ngụ ý bởi sự liên kết của các hình trên bức tranh. Cách thức mà các loại đường thẳng này được lặp đi lặp lại các hoạt ảnh của thiết kế. Cho dù họa sĩ đang sáng tác có ý thức hay trực giác, cũng đặt chúng trong mối quan hệ với nhau trên toàn bức tranh, để họ tạo nên một mạng lưới nhịp nhàng thống nhất xuyên suốt bức tranh. Ta có thể kể đến hững đường thẳng trong tác phẩm Mẹ đồng trinh và Con  với Thánh Anne của Leonardo da Vinci

Những đường thẳng đan xen của bức tranh trên bảng gỗ của Leonardo da Vinci với bức tranh Mẹ đồng trinh và Con  với Thánh Anne, c. 1502–16; ở Louvre, Paris. 1,68 × 1,3 mét.

Leonardo da Vinci: Mẹ đồng trinh và Con với Thánh Anne
Mẹ đồng trinh và Con  với Thánh Anne, sơn dầu trên bảng gỗ của Leonardo da Vinci, c. 1503–19; ở Louvre, Paris.
Ngoài sự liên kết rõ ràng của một số mô hình tuyến tính với các hành động cụ thể, ví dụ: các đường nhấp nhô gợi ý chuyển động nổi, các cảm giác xúc động được tạo ra bởi các mối quan hệ tuyến tính nhất định. Do đó, những đường di chuyển lên trên thể hiện cảm xúc vui vẻ và khát vọng, trong khi những đường hướng mắt xuống gợi lên tâm trạng buồn bã hoặc thất vọng.

2.Hình dạng và khối lượng
Hình dạng và khối lượng cũng là các yếu tố của thiết kế, bao gồm tất cả các vùng có màu sắc, tông màu và kết cấu khác nhau, cũng như các hình ảnh riêng lẻ và nhóm.
Trẻ em thể hiện một cách bản năng những thứ chúng nhìn thấy bằng các ký hiệu hình học. Không chỉ có các nghệ sĩ hiện đại mượn hình ảnh chưa qua chỉnh sửa này, mà những hình dạng, khối lượng bắt mắt đã được sử dụng trong hầu hết các phong cách hội họa. Hình vuông hoặc hình tròn sẽ có xu hướng chiếm ưu thế trong một thiết kế, do đó sẽ thường được tìm thấy ở trung tâm tiêu điểm. Ví dụ như cửa sổ hình vuông có khung hình Chúa Kitô trong “Bữa tối cuối cùng” của Leonardo da Vinci, hay “mặt trời” lơ lửng trong “Bản tóm tắt” của Adolph Gottlieb, hoặc vầng hào quang bao quanh một vị thần Cơ đốc giáo hoặc Phật giáo. Hình ảnh hoặc nhóm hình tam giác dựa vững chắc có vẻ yên tâm, trong khi sự cân bằng bấp bênh được ngụ ý bởi một hình hoặc khối tam giác ngược tạo ra cảm giác căng thẳng. Hình bầu dục, hình thoi và hình chữ nhật gợi ý sự ổn định và bảo vệ và thường bao quanh các nhân vật dễ bị tổn thương trong các bức tranh tường thuật.


Ratnasambhava, tượng Phật Dhyani ở phía nam, được bao quanh bởi tám vị Bồ tát, bức tranh của Nepal.
Nhìn chung, có một sự thống nhất  giữa các hình dạng và khối lượng trong một thiết kế tương tự như sự hài hòa về hình ảnh của tất cả các đơn vị với toàn bộ được quan sát ở dạng tự nhiên, chẳng hạn mang, vây và vảy có đặc điểm chung với hình dạng tổng thể của một con cá.
Các không gian âm giữa các hình khối và khối lượng cũng được nghệ sĩ xem xét cẩn thận, vì chúng có thể được điều chỉnh để tăng cường hành động, tính cách của các hình ảnh tích cực. Chúng có thể quan trọng đối với thiết kế như khoảng thời gian trong âm nhạc hoặc khoảng trống của mặt tiền kiến ​​trúc.
3. Màu sắc
Trong nhiều phong cách và thời kỳ hội họa, chức năng của màu sắc chủ yếu là trang trí,mô tả, thường chỉ dùng để củng cố sự thể hiện của một ý tưởng hoặc chủ đề được truyền đạt chủ yếu về đường nét và tông màu. Tuy nhiên, trong hội họa hiện đại, toàn bộ dải sắc tố có sẵn đã cho phép màu sắc trở thành yếu tố biểu cảm chính.
 

Mark Rothko: Cam và vàng
Cam và vàng, sơn dầu trên toan của Mark Rothko, 1956; trong Phòng trưng bày Nghệ thuật Albright-Knox, Buffalo, New York. 231 × 180 cm.
Các kích thước chính của màu sắc trong tranh là các biến số hoặc thuộc tính của màu sắc, tông màu và cường độ. Đỏ, vàng, xanh lam là những màu cơ bản mà từ đó tất cả những màu khác trên thang màu có thể được tạo ra bởi hỗn hợp. Hỗn hợp của các cặp sơ cấp tạo ra các màu thứ cấp là da cam, tím và xanh lục. Bằng cách tăng số lượng một chất sơ cấp trong mỗi hỗn hợp này, các màu bậc ba tương ứng là vàng cam, cam-đỏ, đỏ-tím, tím-xanh lam, xanh lam-xanh lục và xanh lục-vàng. Các màu cơ bản, với hỗn hợp thứ cấp và thứ ba cơ bản của chúng, có thể được ký hiệu hữu ích là 12 đoạn của một vòng tròn. Khi đó, các phân đoạn màu cấp hai và cấp ba giữa một cặp cha mẹ ban đầu có thể chia sẻ mối quan hệ gia đình hòa thuận với nhau — ví dụ: màu vàng-cam, cam và đỏ cam nằm giữa màu vàng và đỏ.

Bánh xe màu
(Trái) Bánh xe màu được tạo thành từ các màu cơ bản và bậc cơ bản thứ ba của chúng. (Phải) Bánh xe màu với các giá trị âm vốn có gần đúng.
Nguồn: Encyclopædia Britannica, Inc.

Trong cuộc sống hàng ngày, những thứ quen thuộc được mô tả bằng những màu sắc cụ thể, và những thứ này thường được xác định bằng cách tham chiếu đến những thứ quen thuộc; chẳng hạn như màu xanh của cỏ. Mặc dù, như những người theo trường phái Ấn tượng đã chứng minh, màu sắc vốn có của các hình thức trong thế giới thực thường bị thay đổi bởi hiệu ứng của ánh sáng và bầu không khí, nhiều phong cách hội họa đại diện ban đầu và cổ điển được thể hiện dưới dạng sắc độ địa phương.
 
Nguồn: https://www.britannica.com/art/painting
Biên dịch: Hưng
Biên tập: Trang Hà