Anselm Kiefer và Vincent Van Gogh trong đối thoại sâu sắc tại Royal Academy of Arts

Triển lãm nghệ thuật “Kiefer / Van Gogh” tại Royal Academy of Arts, London (28/6 – 26/10/2025) mở ra một cuộc đối thoại đầy chất thơ giữa hai nghệ sĩ thuộc hai thời đại: Anselm Kiefer và Vincent Van Gogh. Triển lãm này không chỉ làm rõ sự ảnh hưởng của Van Gogh đối với Kiefer mà còn đặt tác phẩm của cả hai trong một mối liên hệ trực quan và cảm xúc mạnh mẽ.

Ngay từ năm 18 tuổi, Kiefer đã thể hiện sự ngưỡng mộ Van Gogh khi viết trong nhật ký chuyến đi tới Hà Lan năm 1963: “Cảnh quan nơi đây đậm chất Van Gogh... cánh đồng lúa mì như trở thành nghĩa trang”. Triển lãm hiện tại tái hiện những quan sát đầu đời đó thông qua các phác thảo, trích đoạn nhật ký và các tác phẩm gần đây của Kiefer, đặt song song với một số tranh triển lãm nghệ thuật của Van Gogh, nhằm làm nổi bật sự tương đồng trong cảm quan thẩm mỹ.

Không gian sắp đặt triển lãm Kiefer / Van Gogh tại Royal Academy of Arts, London (28 tháng 6 – 26 tháng 10 năm 2025), với tác phẩm The Starry Night (De sterrennacht), 2019, của Anselm Kiefer. (Hình ảnh: Ảnh © Royal Academy of Arts, London / David Parry. © Anselm Kiefer. Tư liệu của nghệ sĩ và White Cube)

Không gian sắp đặt triển lãm Kiefer / Van Gogh tại Royal Academy of Arts, London (28 tháng 6 – 26 tháng 10 năm 2025), với tác phẩm Hortus Conclusus, 2007–2014, của Anselm Kiefer. (Hình ảnh: Ảnh © Royal Academy of Arts, London / David Parry. © Anselm Kiefer. Tư liệu của nghệ sĩ và White Cube)

Được tuyển chọn từ một trưng bày quy mô lớn từng tổ chức tại Bảo tàng Van Gogh và Stedelijk (Amsterdam), phiên bản tại London được cô đọng thành ba phòng trưng bày. Tại đây, khán giả sẽ bắt gặp những tranh lớn đặc trưng của Kiefer như The Crows (2019), lấy cảm hứng trực tiếp từ Wheatfield with Crows (1890) của Van Gogh, hay The Starry Night (2019), tái hiện bầu trời xoáy lộng lẫy với rơm, vàng lá và dây thép. Một tác phẩm khác, Hortus Conclusus (2007–2014), kết hợp collage và khắc gỗ, miêu tả các bông hoa hướng dương khom mình bên thi thể người đàn ông – hình ảnh ẩn dụ đầy chất u buồn.

Tuy nhiên, căn phòng trung tâm mới thực sự là nơi nổi bật với các liên kết tinh tế hơn. Những bản phác họa chì và bút bi của Kiefer từ tuổi trẻ ghi lại các khung cảnh nông thôn vô danh với đường nét chịu ảnh hưởng từ Van Gogh nhưng đã mang dấu ấn cá nhân riêng biệt. Các chân dung như của Edith Causse hay ông Dumont tuy chưa hoàn thiện nhưng lại chất chứa sự thành kính và tìm kiếm phong cách riêng của một nghệ sĩ trẻ.

Không gian sắp đặt triển lãm Kiefer / Van Gogh tại Royal Academy of Arts, London (28 tháng 6 – 26 tháng 10 năm 2025), với tác phẩm Field with Irises near Arles, 1888, của Vincent van Gogh. (Hình ảnh: Ảnh © Royal Academy of Arts, London / David Parry. © Anselm Kiefer. Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Foundation))

Không gian sắp đặt triển lãm Kiefer / Van Gogh tại Royal Academy of Arts, London (28 tháng 6 – 26 tháng 10 năm 2025), với tác phẩm The Last Load (Das letzte Fuder), 2019, của Anselm Kiefer. (Hình ảnh: Ảnh © Royal Academy of Arts, London / David Parry. © Anselm Kiefer. Eschaton Kunststiftung.)

Phần trưng bày các tác phẩm của Van Gogh tuy không bao gồm những kiệt tác nổi tiếng nhất như Starry Night hay Sunflowers, song vẫn có sức nặng. Tranh Field with Irises near Arles (1888) hay Poppy Field (1890) cho thấy chiều sâu trong cách Van Gogh xử lý ánh sáng và không gian – những đặc điểm mà Kiefer đã khai thác mạnh mẽ trong sự nghiệp. Một điểm nhấn khác là tác phẩm Snow-covered Field with a Harrow (after Millet), vẽ trong thời gian Van Gogh ở trại dưỡng thần, thể hiện nỗi cô đơn và tâm trạng bi kịch, rất gần với những chủ đề Kiefer thường xuyên đào sâu.

Dù một số tác phẩm mới của Kiefer trong triển lãm bị cho là “lặp lại chính mình”, sức hút thị giác của chúng vẫn mạnh mẽ. Tuy nhiên, chính sự giao thoa nhẹ nhàng và kín đáo ở các tác phẩm nhỏ mới làm nổi bật được mối quan hệ giữa hai nghệ sĩ, từ cách sử dụng chất liệu đến mạch cảm xúc xuyên suốt. Những trang nhật ký tuổi trẻ của Kiefer trở thành sợi dây kết nối âm thầm nhưng đầy sức nặng giữa hai thế giới sáng tạo.

Triển lãm tranh nghệ thuật “Kiefer / Van Gogh” không chỉ là một sự kiện nghệ thuật đơn thuần mà còn là dịp để công chúng chiêm nghiệm về ảnh hưởng sâu rộng của Van Gogh trong nghệ thuật đương đại. Đây là một gợi ý đáng lưu ý cho lịch trình tham quan các workshop nghệ thuật, tọa đàm nghệ thuật hay hội chợ nghệ thuật tại London mùa hè này.

Không gian sắp đặt triển lãm Kiefer / Van Gogh tại Royal Academy of Arts, London (28 tháng 6 – 26 tháng 10 năm 2025), với tác phẩm The Crows (Die Krähen), 2019, của Anselm Kiefer. (Hình ảnh: Ảnh © Royal Academy of Arts, London / David Parry. © Anselm Kiefer. Tư liệu của nghệ sĩ và White Cube)

“Kiefer / Van Gogh” diễn ra từ 28/6 đến 26/10/2025 tại Royal Academy of Arts, London.

Nguồn: Vincent Van Gogh and Anselm Kiefer are in rich and intimate dialogue at the Royal Academy of Arts

Quỳnh Hoa