The Eye in the Wild State: Triển lãm nhiếp ảnh siêu thực và hiện đại đầu thế kỷ 20

Một triển lãm ảnh nghệ thuật tại Bảo tàng Nghệ thuật Cleveland đang khám phá những nét siêu thực trong nhiếp ảnh từ thập niên 1920 đến 1940. Với tiêu đề Forbidden Games: Surrealist and Modernist Photography, sự kiện nghệ thuật này mang đến góc nhìn sâu sắc về cách các nghệ sĩ sử dụng máy ảnh để tái hiện thế giới thực theo hướng mơ hồ và kỳ ảo.

Hành trình hình thành bộ sưu tập

Nhà sưu tập và nhà làm phim David Raymond bắt đầu thu thập các tác phẩm ảnh triển lãm nghệ thuật siêu thực và nhiếp ảnh hiện đại đầu thế kỷ 20 từ năm 1996. Chỉ trong vòng một thập kỷ, ông đã sở hữu hàng trăm bức ảnh quý hiếm, vượt quá khả năng lưu trữ trong căn hộ tại New York. Năm 2007, Tom E. Hinson, giám tuyển bộ sưu tập, sáng lập bộ phận nhiếp ảnh của Bảo tàng Nghệ thuật Cleveland, đã mua lại một phần lớn bộ sưu tập này. Sau đó, Raymond tiếp tục tặng thêm nhiều tác phẩm, giúp bảo tàng xây dựng được một kho lưu trữ phong phú về nhiếp ảnh siêu thực.

Triển lãm "Forbidden Games"

Triển lãm ảnh nghệ thuật quy tụ 165 bức ảnh của 68 nghệ sĩ đến từ 14 quốc gia châu Âu và châu Mỹ, cùng hai cuốn sách ảnh và sáu bộ phim ngắn được trình chiếu liên tục. Nội dung sự kiện nghệ thuật được phân chia thành 14 chủ đề như: cơ thể, thành phố, thế giới tự nhiên, trừu tượng, quảng cáo, cuộc sống về đêm và chân dung tiên phong. Ngoài ra, còn có ba khu vực dành riêng cho các nghệ sĩ Marcel Lefrancq, George Hugnet và Dora Maar – người được Raymond đặc biệt yêu thích.

Wood-Milne, François Kollar, 1930, bản in gelatin silver, ảnh dựng.

The Crystal Ball (La Boule de Verre), Jacques-Henri Lartigue, 1931, bản in gelatin silver, có tông màu.

Các nghệ sĩ nổi bật trong triển lãm còn bao gồm Man Ray, Brassaï, Maurice Tabard, Roger Parry, El Lissitzky và László Moholy-Nagy.

Triết lý sưu tầm: Tìm kiếm "sự siêu thực trong cái thực"

David Raymond tìm kiếm những bức ảnh không chỉ vì chất lượng hay độ hiếm mà còn bởi chiều sâu chủ đề. Dựa trên quan điểm của André Breton trong Surrealism and Painting (1928) – "Con mắt tồn tại trong trạng thái hoang dã" – Raymond hướng đến việc phát hiện yếu tố siêu thực ẩn giấu trong những hình ảnh tưởng chừng rất đời thường. Dù không phải tất cả các nghệ sĩ đều thuộc phong trào chính thống, nhưng ảnh của họ vẫn thể hiện tinh thần siêu thực mạnh mẽ.

Triển lãm nghệ thuật cũng chỉ ra sự giao thoa giữa nhiếp ảnh siêu thực và nhiếp ảnh hiện đại đầu thế kỷ 20. Nếu như Surrealists khai thác yếu tố mơ hồ bằng kỹ thuật phòng tối hoặc góc chụp bất thường, thì các nhà hiện đại tìm kiếm chân lý khách quan cũng vô tình tạo ra những hình ảnh xa lạ, đầy tính ảo giác. Theo Brassaï, "không có gì siêu thực hơn hiện thực."

Dora Maar: Gương mặt nữ quyền trong nhiếp ảnh siêu thực

Bảo tàng Cleveland hiện lưu giữ 23 tác phẩm ảnh triển lãm nghệ thuật của Dora Maar, số lượng lớn nhất tại Mỹ. Trước khi trở thành người tình và nàng thơ của Picasso, Maar là nhiếp ảnh gia thương mại và nghệ thuật thành công tại Paris, đồng thời là cộng tác viên tích cực cho các tạp chí siêu thực.

Double Portrait with Hat, Dora Maar, khoảng 1936–1937, bản in gelatin silver, ảnh dựng từ âm bản có can thiệp bằng tay.

Các tác phẩm ảnh triển lãm nghệ thuật tiêu biểu của bà như Fashion Study (1934), Children Playing (1933), và bộ cắt dán Forbidden Games (1935) cho thấy sự pha trộn giữa hiện thực và mộng mị. Một điểm nhấn khác là bức Double Portrait with Hat (khoảng 1936–37), nơi Maar sáng tạo từ ảnh thời trang ban đầu để tái cấu trúc thành một hình ảnh gần như lập thể.

Đáng tiếc, dưới ảnh hưởng của Picasso, Maar từ bỏ nhiếp ảnh vào năm 1940 và không bao giờ quay lại với nghệ thuật nhiếp ảnh.

Những gương mặt ít được biết đến

Triển lãm nghệ thuật còn giới thiệu các nghệ sĩ ít tên tuổi hơn nhưng có đóng góp đáng chú ý:

Horacio Coppola (Argentina) với Royal Wedding (1934), phản ánh tinh thần thời đại qua hình ảnh cắt ghép từ báo chí.

Emiel van Moerkerken (Hà Lan) với loạt ảnh Surrealist Act with Chris van Geel (1938–41), kết hợp giữa chủ nghĩa Freud và khả năng trình diễn của nhiếp ảnh.

The Doll (La Poupée), Hans Bellmer, 1936, bản in gelatin silver.

Ngoài ra, cuốn sách ảnh The Doll (1934, in năm 1936) của Hans Bellmer – một tác phẩm mang đậm màu sắc siêu thực với hình ảnh búp bê nữ kỳ dị – cũng là điểm nhấn đặc biệt.

Sự kiện nghệ thuật này còn trưng bày chân dung Lee Miller do Man Ray chụp năm 1930, thể hiện vẻ đẹp siêu thực của người mẫu trong tư thế lộn ngược, mái tóc uốn lượn như hoa văn cột Corinth.

Nguồn: The Eye in the Wild State

Quỳnh Hoa