Tác phẩm nghệ thuật khám phá hành trình người tị nạn Việt Nam tại Sân bay O'Hare

Để đến với Nhà ga 5 tại Sân bay Quốc tế O'Hare ở Chicago, du khách sẽ đi qua một hộp cửa sổ phát sáng với một cụm từ viết bằng đèn neon đỏ — một sự kết hợp giữa tiếng Anh và tiếng Việt — “gặp nhau at the chân trời foot of the sky” (tạm dịch: Gặp nhau ở chân trời). Được kéo căng giữa những tấm gương hai chiều và chiếu sáng bốn bức ảnh lưu trữ về những người tị nạn, tác phẩm nghệ thuật này tái hiện lại các khái niệm về quyền công dân và sự an toàn.

“Lối đi của một sân bay có thể mang một ý nghĩa tượng trưng cho ngôi nhà đã bị bỏ lại phía sau và những vùng đất xa lạ, hoặc có thể tạo ra một không gian mà ở đó, việc thuộc về trở thành một quyền chung,” nghệ sĩ Hương Ngô, giảng viên nghệ thuật tại Đại học California, Santa Barbara, chia sẻ. "Mặc dù chúng ta có thể đạt được một điểm đến vật lý, nhưng quyền công dân dựa trên quyền lực của quốc gia thường cảm thấy như một điểm biến mất vĩnh viễn ở phía chân trời xa xôi."

Tác phẩm này được Ngô sáng tạo cùng với người cộng tác lâu năm của cô, nghệ sĩ Hồng-Ân Trương, giáo sư nghệ thuật tại Đại học Bắc Carolina tại Chapel Hill.

Nghệ sĩ Hồng-Ân Trương

Nghệ sĩ Hương Ngô

Sự kết hợp giữa ánh sáng, gương và ngôn ngữ

Chơi với ánh sáng, gương và văn bản, mỗi lớp trong tác phẩm này đều xuất phát từ nghiên cứu của họ về lịch sử nhập cư và các phong trào bảo vệ nơi trú ẩn, đồng thời gợi nhớ về đặc điểm thơ mộng của ngôn ngữ Việt và những khả năng vô hạn của phản chiếu trong gương.

“Đó là một phép ẩn dụ kết nối cảnh vật với cơ thể và thể hiện những khía cạnh thơ mộng của tiếng Việt như một ngôn ngữ,” Ngô nói. “Chúng tôi suy nghĩ về không gian sân bay như một không gian vừa có thể chào đón mọi người và tạo cảm giác thoải mái, nhưng cũng có thể cung cấp một không gian để phê phán việc xây dựng nhà nước và tất cả những gì đi kèm với nó.”

Hương Ngô & Hồng-Ân Trương, "AND, AND, AND — Stammering: An Interview,"

Tấm ảnh từ trại tị nạn

Bốn tấm hình đen trắng trong tác phẩm này là sự kết hợp của hai loại ảnh khác nhau, được chụp tại các trại tị nạn Việt Nam ở Camp Pendleton và Guam. Trong một bức ảnh, những đứa trẻ chơi trong một vòng tròn, trong khi bức ảnh khác là những dòng người đứng. "Sau đó, chúng tôi kết hợp chúng lại, khiến cho việc phân biệt chúng là những bức ảnh khác nhau từ các địa điểm khác nhau trở nên khó khăn," Ngô cho biết, cô lấy cảm hứng từ chính nền tảng là người tị nạn Việt Nam của mình. "Điều này làm nổi bật những khoảnh khắc kết nối thể chất, quyền năng và niềm vui mạnh mẽ, đồng thời chỉ ra thân thể bị kỷ luật dưới quyền lực của nhà nước."

Bên cạnh đó, các tấm gương hai chiều phá vỡ, phân mảnh và phản chiếu lại những phần của hình ảnh và văn bản, “gợi lên sức mạnh của sự giám sát của nhà nước và khả năng cho phép chúng ta thoát khỏi sự giám sát đó.”

Triển lãm tại O'Hare

Tác phẩm “chân trời foot of the sky” (tạm dịch: Chân Trời) đã được công nhận trong dự án Mở rộng Nhà ga 5 của sân bay O'Hare và hợp tác với Sở Văn hóa và Sự kiện Đặc biệt thành phố Chicago, cũng như Sở Hàng không Chicago, là một phần trong khoản đầu tư trị giá 3,5 triệu đô la của thành phố vào các tác phẩm nghệ thuật của các nghệ sĩ Chicago trong suốt 30 năm qua, với 19 dự án tài trợ cho hơn 20 nghệ sĩ. Tác phẩm của Ngô và Trương được trưng bày trong triển lãm “Del Otro Lado/The Other Side”, do Behar X Schachman làm người quản lý.

Nghệ sĩ Hương Ngô và thực hành nghệ thuật xuyên suốt

Hương Ngô, "In Passing I" (tạm dịch: Khi Lướt Qua I), 2017. In kỹ thuật số trên lụa habotai. Kích thước: 73 x 42 in.

Hương Ngô là một nghệ sĩ và nhà giáo dục liên ngành, công việc của cô hướng đến các tri thức của người tị nạn, mở rộng khái niệm về thời gian và tri thức theo các yếu tố thế hệ, sinh thái, bị đứt đoạn và được tái tạo lại. Cô bắt đầu công việc của mình từ các nghiên cứu trong các kho lưu trữ quốc gia và cá nhân, và thực hiện các tác phẩm qua các hình thức cài đặt, tác phẩm trên giấy và biểu diễn. “Thông qua thực hành nghệ thuật của mình, tôi mang lại hình thức cho những câu chuyện cá nhân và tập thể có thể sẽ bị lãng quên — mời gọi quá khứ ám ảnh hiện tại — và tạo dựng tương lai trong sự hoang tàn,” cô chia sẻ trong tuyên bố của mình.

Công việc của Ngô đã được công nhận và trưng bày tại các tổ chức lớn như Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại New York, Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Chicago, Bảo tàng Mới New York, Renaissance Society tại Chicago và Viện Hình ảnh Chủng tộc tại Đại học Thành phố New York James Gallery, cùng nhiều nơi khác. Cô đã nhận được học bổng Fulbright tại Việt Nam vào năm 2016 và tác phẩm của cô được New City mô tả là “khéo léo và kiên định mang tính giải thuộc địa” và "cái mà nghệ thuật nữ quyền giao thoa trông như thế nào" theo Chicago Tribune. Các thành tựu của cô cũng bao gồm hai lần nhận giải thưởng 3Arts và được tham gia triển lãm tại Biennale Prague năm 2005 và Triennale Prospect.5 vào năm 2021.

Cô cũng từng là trợ lý giáo sư của các thực hành đương đại tại Trường Nghệ thuật Chicago, nơi cô đã giúp thành lập Ủy ban chống phân biệt chủng tộc đầu tiên trong toàn bộ khoa, điều này đã truyền cảm hứng cho Ủy ban chống phân biệt chủng tộc toàn trường.