Phát hiện khu định cư La Mã cổ đại tại Pháp

Các nhà khảo cổ học thuộc Viện Nghiên cứu Khảo cổ học Phòng ngừa Quốc gia Pháp (Inrap) vừa công bố phát hiện quan trọng về tàn tích một khu định cư Gallo–La Mã nằm trên cao nhìn xuống thành phố Alès, miền Nam nước Pháp.

Kết quả khai quật tại Alès

Cuộc khai quật diễn ra từ tháng 2 đến tháng 6 năm nay đã hé lộ dấu tích của các công trình cổ như nhà ở, hệ thống thủy lực, một biệt thự La Mã (domus) có sàn khảm mosaic tinh xảo, cùng khu nghĩa địa La Mã cổ rộng tới 3.750 m².

Trong đó, ít nhất bốn căn nhà cổ được phát hiện, xây dựng trực tiếp trên nền đá vôi. Các bức tường bên trong được trát đất sét nhằm ngăn thấm nước trong mùa mưa lớn. Hệ thống thoát nước ngầm được tạo nên từ ngói mái và các khối đá nhỏ giúp dẫn lưu hiệu quả.

Kiến trúc và nghệ thuật mosaic

Một công trình rộng khoảng 750 m² ban đầu lát nền bằng đất nén, sau đó được thay bằng lớp bê tông và khảm mosaic. Đặc biệt, trong gian phòng có diện tích gần 15 x 12 feet, các nhà nghiên cứu phát hiện tấm mosaic còn khá nguyên vẹn với họa tiết hình học đan xen bằng gạch khảm (tesserae) màu đen, trắng và đỏ.

Màu đỏ được cho là làm từ khoáng vật cinnabar – loại sắc tố quý hiếm thường dành cho tầng lớp thượng lưu thời La Mã cổ đại. Ngoài ra, chi tiết gạch khảm màu vàng cũng được đánh giá là rất hiếm. Sự không đồng nhất trong cách bố trí gạch cho thấy có thể tồn tại nhiều gian phòng khác liên kết với nhau.

Hệ thống thoát nước mái được làm từ các vò gốm amphorae cắt ghép, đưa nước mưa ra ngoài về phía đông công trình. Hiện các nhà nghiên cứu vẫn đang xác định liệu đây có phải là biệt thự riêng của một gia đình giàu có ở đô thị La Mã hay không.

Nghĩa địa La Mã và các phát hiện khác

Ngoài biệt thự và mosaic, nhóm khảo cổ còn tìm thấy một khu nghĩa địa có niên đại từ thế kỷ 5–6 sau Công nguyên. Mười ngôi mộ được bố trí theo trục đầu quay về hướng tây. Một số được che phủ bằng đá, nhưng phần lớn không có đồ tùy táng. Hai ngôi mộ ở phía tây bắc hiện đang được giám định niên đại bằng phương pháp carbon phóng xạ.

Sau thời La Mã, khu đất này tiếp tục được người dân sử dụng làm ruộng bậc thang từ thế kỷ 16–18, và một lần nữa tái sử dụng vào thế kỷ 19.

Giá trị khảo cổ học

Những dấu tích hoạt động liên tục từ thế kỷ 2 đến 6 sau Công nguyên, cùng với trình độ kỹ thuật cao thể hiện qua công trình kiến trúc và hệ thống thủy lực, cho thấy đây từng là khu định cư phát triển thịnh vượng. Tấm khảm mosaic được xem là một trong những phát hiện khảo cổ nổi bật nhất tại khu vực này trong nhiều thập kỷ qua.