Những thay đổi của Picasso trong bức chân dung Gertrude Stein (phần 2)

Xem phần 1 tại đây.

Xem phần 3 tại đây.

Thông tin thu được từ bức X-quang cùng với mô tả của Stein đã tạo động lực để đưa bức chân dung vào một dự án chụp ảnh tự thuật lớn liên quan đến Rembrandt, Van Dyck và Vermeer, được thực hiện bởi Maryan Ainsworth và những người khác vào năm 1978. Sự rõ ràng của bút tích số 8 (Hình 20) là do nguyên tố phóng xạ phốt pho được tìm thấy trong xương đen, một chất màu mà Picasso đã sử dụng để tạo ra bản phác thảo ban đầu. Hình ảnh này cho chúng ta sự nhanh chóng và chắc chắn trong quá trình phác họa các nếp gấp của áo khoác Stein - không giống như khuôn mặt, nơi mà bản phác thảo ban đầu đã bị che khuất bởi những thay đổi sau đó.

Khi xem xét các vị trí khác nhau của người đứng đầu, cần hiểu rằng thứ tự mà chúng được tạo ra không thể được xác định chỉ bằng các phương tiện kỹ thuật, mà phải được tái tạo lại. Những nhà nghiên cứu đã giả định rằng điểm xa nhất so với vị trí cuối cùng là vị trí đầu tiên. Ở vị trí ban đầu này, đầu của Stein gần như nằm nghiêng, mắt trái của bà chỉ nhìn thấy một phần. Đỉnh đầu của bà hơi nghiêng về phía người xem và hơi nghiêng về phía bên phải. Với tai, chân tóc và đường viền của mái tóc, cũng được dịch chuyển tương ứng. Một đường chéo cắt qua cằm mô tả cổ và các đường khác nhau xung quanh cằm cho thấy rằng Picasso ban đầu đã đặt nó thấp hơn và xa hơn về bên phải.

Các vị trí khác của đầu không quá rõ ràng, nhưng manh mối để phân loại chúng được cung cấp bởi ký hiệu lặp lại ở lỗ mũi bên phải. Trong bút tích số 5 có bốn dấu hiệu: một ở vị trí đầu tiên đã được mô tả, một ở vị trí cuối cùng, và hai dấu hiệu khác có thể nhìn thấy trên sống mũi cuối cùng. Những lỗ mũi và nhiều đường trên trán cho thấy Picasso đã quay đầu về phía người xem đến một điểm ở giữa vị trí đầu tiên và cuối cùng, sau đó nâng khuôn mặt lên. Các dấu hiệu của vị trí thứ hai này là lỗ mũi trên, trán, xương gò má, môi trên, dấu hiệu của mắt phải và đường ký hiệu dưới cằm để chỉ cổ. Những thay đổi khác hẳn đã xảy ra với tai và chân tóc khi chuyển đầu không rõ ràng, nhưng đã được đánh dấu ở đây bằng các đường chấm.

Ở vị trí có thể gọi là thứ ba, Picasso hạ thấp và nghiêng đầu, hơi xoay sang bên phải người xem. Điều này được biểu thị bằng cả hai mắt và lỗ mũi bên phải. Các đường của má trái và trán không quá khác biệt so với vị trí thứ hai, ngoại trừ góc của cổ và vị trí của nó xa hơn về bên trái. Cuối cùng, Picasso hạ thấp đầu hơn nữa và trong khi chuyển nó sang bên trái của người xem, làm cho nó thẳng đứng hơn. Không có dấu hiệu nào cho thấy khuôn mặt trực diện. Tai và chân tóc lệch sang trái, cùng với khuôn mặt. Một ký hiệu mới đã được đánh dấu phần cổ, thấp hơn ở vị trí 'thứ ba' nhưng tiếp tục ở cùng một góc. Một đường viền đậm được vẽ xung quanh khuôn mặt, cô lập và trừu tượng hóa nó khỏi phần còn lại của hình. Đường viền màu đen và các đặc điểm làm cho khuôn mặt này trở thành hấp dẫn, thu hút ánh nhìn từ mọi người.

Picasso đã thay đổi rất nhiều chi tiết trong bức tranh. Đầu tiên, ông đã sử dụng chất màu nâu và ngồi về phía bên phải của người xem. Picasso đã vẽ ra những phần còn sót lại của khuôn mặt trước đó, mặc dù với độ trong suốt ngày càng tăng của sơn dầu, hình đầu tiên giờ đây có thể được nhìn thấy bằng mắt thường. Thay đổi sang sự kết hợp màu xám nhạt - nâu, ông tiếp tục đi viền mép trên của bức tranh, tạo một đường thẳng gần như thẳng đứng. Di chuyển qua trục và sử dụng cùng một màu, sau đó, ông bao quanh bên phải của hình (bên trái của người xem) bằng một đường cong lặp lại đường cong của chiếc ghế bành bên trái của Stein (bên phải của người xem). Ông hạ thấp vai phải của bà và trong quá trình này, ông đã sơn mép của chiếc ghế bành. Tai của Stein được giảm kích thước và hạ thấp xuống. Sau đó, ông nâng vai trái của bà lên. Những thay đổi vai có tác động lớn đến chân dung: chúng làm tăng độ to lớn của cơ thể và tạo ra sự bất đối xứng cho khuôn mặt mạnh mẽ.

Nguồn: https://www.burlington.org.uk/media/_file/article-18601-1.pdf

 Biên dịch: Trang Hà

Biên tập: Minh Liên