Những bức tranh trừu tượng gần gũi của họa sĩ người Mỹ Alex Katz tại Guggenheim (P2)

Có thể điều đó là dấu hiệu mạnh mẽ báo trước sự thay đổi phong cách của họa sĩ. Rõ ràng ông là một nhà tạo hình, có lẽ còn hơn cả một họa sĩ. Trong mặt phẳng được đánh vecni bóng bảy đó, điều quan trọng hơn cả là chủ thể, chứ không phải cách xử lý sơn hay đặc điểm ánh sáng. Đó là một truyền thống hội họa lâu đời, hiện diện nhiều trong tranh Byzantine cũng như trong các biển quảng cáo. “Gathering” thể hiện xu hướng thu thập những hình ảnh tương tự này của Katz và đặt chúng xa nhau dần, hiên diện lên trên các khung hình và ngày càng phát triển theo kích thước.

Khung cảnh sắp đặt của triển lãm “Gathering” của họa sĩ Alex Katz tại Bảo tàng Solomon R. Guggenheim năm 2022.

Đặc biệt với chuỗi các tác phẩm nghệ thuật trong “Chiếc váy đen” (The Black Dress) (1960) đầy ấn tượng, hình thương Ada được nhân đôi ở nhiều tư thế khác nhau trong một căn phòng, gần giống như hiệu ứng phơi sáng kép. Hay trong tác phẩm có chung nguồn cảm hứng mang tên “Khởi hành” (Departure) (Ada) (2016), sáu phiên bản của Ada đang đi trên một đường thẳng qua một dải đất xanh. Để làm tôn lên dụng ý sáng tác Katz-as-icon-maker này của họa sĩ lão làng Katz, đội ngũ giám tuyển mà đứng đầu là Katherine Brinson đã phân bổ một cách tài tình những tác phẩm trong triển lãm, sao cho các nhân vật của họa sĩ dường như thoát khỏi bức tranh và đứng trong thế giới thực. Có thể đây là ý tưởng về sự tận tâm của Katz, để các hình ảnh của ông liên kết với nhau hơn cả bản chất trên tác phẩm của chúng.

Tác phẩm “Khởi hành” (Ada) (Departure) (Ada) được họa sĩ sáng tác năm 2016

Trong lối dẫn dắt tính hồi tưởng tại triển lãm, một hình ảnh rất khác của họa sĩ Katz bỗng xuất hiện thông qua những giai đoạn sáng tác được ghi nhận hoặc bị bỏ qua. Có một loạt các bức tranh được sáng tác vào những năm 1970 và đầu những năm 1980 có cách tiếp cận tự nhiên hơn. “Rudy và Yvonne” (1977) và “David và John” (1977) là minh chứng cho thấy họa sĩ linh hoạt hơn với ánh sáng và bối cảnh. Điều này cho phép các nhân vật của ông xuất hiện và sống tại những địa điểm thực dưới ánh sáng mặt trời thực. Ngoài ra, Katz còn khá kiên trì theo đuổi dòng tranh phong cảnh, một điều thú vị ở họa sĩ là việc chuyên hướng đến các bề mặt phẳng khó nắm bắt như cảnh thiên nhiên.

Khung cảnh sắp đặt triển lãm “Gathering” tại Bảo tàng Solomon R. Guggenheim năm 2022.

Triển lãm tranh chạm tới đỉnh cảm xúc của người xem bằng một kết thúc u ám kỳ lạ và có tính tác động đáng kể. Phòng trưng bày trên cùng của “Gathering” trưng bày những sáng tác gần đây của họa sĩ. Chúng mang một phong thái khác lạ vô cùng, như thể ông đã hoàn toàn rút lui khỏi thế giới hình ảnh ưa thích. Thay vào đó, ông cố gắng nắm bắt các đặc điểm của ánh sáng, tuyết và các phản chiếu trên mặt nước trong các bức tranh đơn sắc, khổng lồ như “Phản chiếu màu trắng” (White Reflection) (2020) và “Đại dương 9” (Ocean 9) (2022). 

Và sau cùng, chỉ có duy nhất hình ảnh một con người được trưng bày tại đây. Tất nhiên, đó là Ada với hình ảnh từ phía sau của bà. Tóc của bà giờ đã bạc trắng. Vương miện trên đầu của bà dường như đã biến mất, bay vào một cõi ánh sáng thuần khiết nào đó. Đó là một cảnh tượng mạnh mẽ, dường như rất tàn khốc, rất thực. Nhưng rõ ràng ngay cả khi để lại hình ảnh ở phía sau, Ada cũng không thể không xuất hiện trong tâm trí của họa sĩ.

Xem thêm phần 1 tại đây

Biên dịch: Minh Hậu

Biên tập: Thu Huyền

Nguồn: At the Guggenheim, Alex Katz’s Paintings Are Intimate but Inscrutable | artsy.net