Một bức tranh trị giá hàng triệu euro của Rothko bị trẻ nhỏ làm hỏng trong bảo tàng Hà Lan

Một bức tranh nổi tiếng của họa sĩ người Mỹ Mark Rothko đã bị một đứa trẻ làm hỏng tại Bảo tàng Boijmans Van Beuningen ở Rotterdam.

Tác phẩm trừu tượng bị trầy xước

Phát ngôn viên của Bảo tàng Boijmans Van Beuningen cho biết đang xem xét "các bước tiếp theo" trong việc phục hồi tác phẩm "Grey, Orange on Maroon, No. 8" (tạm dịch: Xám, Cam trên Nâu Đỏ, Số 8) của Rothko.

Vụ việc xảy ra trong một "khoảnh khắc không được giám sát", theo truyền thông Hà Lan Algemeen Dagblad (AD).

Tác phẩm tranh trừu tượng này được ước tính có giá trị lên tới 50 triệu euro (tương đương 42,5 triệu bảng Anh). Theo bảo tàng, những vết trầy nhẹ xuất hiện ở phần sơn không được phủ vecni ở phần dưới của tranh.

Công tác bảo tồn tranh hiện đại gặp khó khăn

"Chúng tôi đã tìm kiếm ý kiến chuyên gia bảo tồn cả trong và ngoài nước. Hiện tại, chúng tôi đang nghiên cứu phương án phục hồi tác phẩm", đại diện bảo tàng chia sẻ.

"Chúng tôi kỳ vọng tác phẩm sẽ được trưng bày trở lại trong tương lai."

Sophie McAloone – quản lý bảo tồn tại Công ty Khôi phục Mỹ thuật – nhận định rằng những bức tranh không phủ vecni như "Grey, Orange on Maroon, No. 8" rất dễ bị hư hại do chất liệu hiện đại phức tạp và bề mặt màu phẳng.

Bà nói: "Ngay cả những vết xước nhỏ nhất cũng dễ dàng bị nhận ra và ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm thưởng thức nghệ thuật."

Tranh Rothko được trưng bày trong kho lưu trữ công cộng

Tác phẩm này được treo tại Depot – khu lưu trữ có thể tiếp cận công khai bên cạnh bảo tàng chính – như một phần của triển lãm giới thiệu những tác phẩm được công chúng yêu thích trong bộ sưu tập.

Jonny Helm, quản lý tiếp thị tại dịch vụ phục hồi nghệ thuật Plowden & Smith, cho rằng vụ việc này là lời cảnh tỉnh cho các bảo tàng như V&A East hay British Museum khi đang cân nhắc mở kho lưu trữ cho công chúng tham quan.

"Sự kiện này sẽ ảnh hưởng ra sao đến các bảo tàng tại Anh đang có ý định tương tự?" – ông đặt vấn đề.

Việc phục hồi một tác phẩm tranh sơn dầu của Rothko rất phức tạp do sự kết hợp độc đáo giữa chất màu, keo và nhựa. Ngoài ra, lớp sơn không được phủ vecni khiến tranh dễ bị tổn thương bởi các yếu tố môi trường.

Hiện tại, các chuyên gia phục chế đang tiến hành ghi nhận thiệt hại và tìm hiểu các phương án từng áp dụng thành công trong quá khứ với tranh Rothko.

Rothko – Họa sĩ thường xuyên gặp rủi ro với tác phẩm

Ông Helm nói rằng những tác phẩm của Rothko thường gặp sự cố. Ví dụ, năm 2012, một tác phẩm khác của ông – "Black on Maroon" (tạm dịch: Đen trên Nâu Đỏ) – bị phá hoại có chủ ý tại Tate Modern, London. Người phá hoại sau đó bị kết án hai năm tù và phải xin lỗi công khai.

Chi phí phục hồi bức tranh lên tới 200.000 bảng và phải mất 18 tháng để đưa tranh trở lại trưng bày.

Bảo hiểm và trách nhiệm khi tác phẩm nghệ thuật bị hư hại

Rachel Myrtle – Trưởng bộ phận Nghệ thuật và Bảo hiểm của Aon – cho biết các chính sách bảo hiểm nghệ thuật thường bao gồm các rủi ro do thiệt hại vật lý, bao gồm cả tai nạn do trẻ em hoặc khách tham quan gây ra.

Khi sự cố xảy ra, công ty bảo hiểm sẽ cử chuyên gia giám định thiệt hại đến kiểm tra tranh, xem lại video giám sát và đánh giá phương án phục hồi.

Bảo tàng không bình luận về việc ai sẽ chịu trách nhiệm trong vụ việc lần này, nhưng trong quá khứ, bảo tàng từng yêu cầu du khách bồi thường nếu làm hỏng tác phẩm, như trường hợp du khách vô tình giẫm lên tác phẩm "Pindakaasvloer" (tạm dịch: Sàn bơ đậu phộng) của nghệ sĩ Wim T. Schippers vào năm 2011.

Nghệ thuật màu sắc và sự mong manh của tranh hiện đại

Tác phẩm của Rothko thuộc trường phái tranh màu khối (colour field painting) – một loại tranh nghệ thuật với các mảng màu phẳng và rõ nét trải dài trên toan vẽ. Những thể loại tranh nghệ thuật hiện đại như thế này thường được trưng bày trong các bộ sưu tập tranh trừu tượng hoặc tranh nổi tiếng của các bảo tàng lớn.

Tuy nhiên, những tác phẩm như vậy cũng dễ bị hư hỏng. Năm 2024, nhiều bản in tranh của nghệ sĩ pop art Andy Warhol bị hư hại trong một vụ trộm tại phòng tranh MPV ở Oisterwijk. Trước đó, một tòa thị chính Hà Lan cũng làm thất lạc 46 tác phẩm, trong đó có một bản in chân dung Nữ hoàng Hà Lan do Warhol thực hiện.

Trẻ em và sự cố ngoài ý muốn trong bảo tàng

Các bảo tàng có chính sách khác nhau khi xử lý sự cố do trẻ em gây ra. Tháng 8 năm ngoái, một bé trai 4 tuổi làm vỡ một chiếc bình cổ 3.500 năm tuổi tại Bảo tàng Hecht (Israel). Bảo tàng không xử lý nghiêm trọng sự việc mà mời gia đình quay lại tham quan.

Sự việc lần này là một minh chứng cho thấy việc bảo vệ tranh sơn dầu và các tác phẩm nghệ thuật quý giá luôn là thách thức, đặc biệt trong bối cảnh các bảo tàng hiện đại đang hướng đến việc mở rộng khả năng tiếp cận cho công chúng yêu nghệ thuật.