Một bức tranh nổi tiếng về kênh Grand ở Venice được xác nhận lại là tác phẩm của một thiếu niên 16 tuổi tài năng 

Bức tranh từng được cho là của Canaletto, được xác nhận thực ra lại là một tác phẩm nghệ thuật của người cháu trai trẻ tuổi của ông, Bernardo Bellotto. 

Bernardo Bellotto, Bức tranh The Grand Canal with San Simeone Piccolo (khoảng năm 1737). Ảnh: Ban quản trị Bộ sưu tập Wallace.

Khi dạo bước qua các phòng trưng bày trên tầng hai của Bộ sưu tập Wallace, một bảo tàng ở London, bạn sẽ đến Phòng Canaletto, nơi trưng bày khoảng hơn chục bức tranh hoành tráng của họa sĩ Venice thế kỷ 18 này.  

Giờ thì một trong những tác phẩm nghệ thuật tại đây đã được xác định là của Bernardo Bellotto, cháu trai của Canaletto—tên đầy đủ là Giovanni Antonio Canal—người đã học việc trong xưởng vẽ của chú mình vào những năm 1730 và đầu thập niên 1740. Bức tranh The Grand Canal with San Simeone Piccolo (1737) hướng về phía đông bắc, nhìn về khu Cannaregio, tái hiện khung cảnh ban ngày của con kênh nổi tiếng của Venice, với nhà thờ San Simeone Piccolo khi đó còn rất mới nằm ở phía bên phải. Việc xác định lại tác giả cho thấy Bellotto đã vẽ bức tranh này khi mới 16 tuổi, biến nó trở thành tác phẩm sớm nhất được biết đến của ông. Phát hiện này được đưa ra trong quá trình nghiên cứu cho cuốn sách Canaletto and Guardi: Views of Venice, một ấn phẩm mới của Bộ sưu tập Wallace nhằm khám phá bộ sưu tập tranh vedute nổi tiếng bao gồm những tác phẩm hội họa quy mô lớn, giàu chi tiết, chủ yếu mô tả cảnh quan đô thị. Canaletto là bậc thầy của thể loại tranh kiến trúc rộng lớn này, và cuốn sách giới thiệu 27 tác phẩm của ông cùng với các bức tranh của Francesco Guardi và các họa sĩ khác trong nhóm.  

Việc xác định lại tác giả do hai nhà giám tuyển của Bộ sưu tập Wallace, Lelia Packer và Charles Beddington, thực hiện. Theo các chuyên gia, Bellotto được ghi nhớ nhờ “nét cọ chéo độc đáo, cách sắp đặt thuyền trên mặt nước và bảng màu lạnh, những đặc điểm định hình phong cách sau này của ông.” 

Tòa nhà Hertford ở London, nơi trưng bày Bộ sưu tập Wallace. Ảnh: Được phép từ Bộ sưu tập Wallace.

Việc nhầm lẫn cũng khá dễ hiểu: Bellotto từng gọi mình là Canaletto và thường ký tên trên tranh là Bernardo Canaletto, điều này đã gây ra nhiều nhầm lẫn trong lịch sử nghệ thuật. Thông thường, tranh của Bellotto có màu sắc ít rực rỡ hơn so với tác phẩm của chú mình và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ hội họa Hà Lan cùng thời. Khi bức tranh được mua vào năm 1859 bởi Hầu tước thứ tư của Hertford—người đã sáng lập Bộ sưu tập Wallace—ông đã mô tả nó là một kiệt tác của Canaletto, và mọi người mặc nhiên cho rằng ông đang nhắc đến Giovanni Antonio Canal.  

Bộ sưu tập Wallace được trao tặng cho nước Anh vào năm 1897 sau khi Sir Richard Wallace, khả năng cao là người con trai ngoài giá thú của Hầu tước thứ tư, qua đời. Claude Phillips, giám tuyển đầu tiên của bộ sưu tập, cũng bối rối tương tự. Trong một danh mục năm 1900, ông mô tả The Grand Canal with San Simeone Piccolo là “tác phẩm không thể bàn cãi nhất của Canaletto trong Bộ sưu tập Wallace.”  

Bellotto là một họa sĩ trẻ xuất chúng, gia nhập hội họa sĩ Venice khi mới 16 tuổi. Beddington, chuyên gia về Canaletto và tranh vedute Venice, gọi bức tranh này là đáng kinh ngạc xét theo độ tuổi của Bellotto. “Bức tranh thể hiện ánh sáng lạnh đặc trưng của Bellotto và, ở giai đoạn đầu sự nghiệp, sự e dè của ông khi vẽ khuôn mặt con người, khiến nhiều nhân vật trong tranh quay đi khỏi người xem,” Beddington nhận xét. “Như những tác phẩm khác của ông, nó minh chứng cho tài năng phi thường của người học trò xuất sắc nhất của Canaletto.”  

Trong những năm gần đây, Bộ sưu tập Wallace đã khởi động một dự án bảo tồn các bức tranh trong Phòng Canaletto, một phần được tài trợ từ cộng đồng. Hầu hết các tác phẩm chưa từng được làm sạch kể từ khi gia nhập bộ sưu tập vào thế kỷ 18 và 19. Các chuyên gia cũng đã sử dụng tia X và phương pháp phản xạ hồng ngoại—kỹ thuật tạo hình ảnh thang độ xám từ tia hồng ngoại—để phân tích quá trình vẽ tranh.  

“Một trong những nguyên tắc sáng lập Bộ sưu tập Wallace là bảo tàng không được phép mua thêm tác phẩm nghệ thuật mới,” Xavier Bray, giám đốc của bảo tàng, cho biết trong một tuyên bố. “Nhưng nhờ nghiên cứu và đánh giá lại liên tục bộ sưu tập vĩnh viễn của mình, chúng tôi vẫn có thể khám phá ra những điều mới mẻ theo thời gian.”  

Cuốn sách Canaletto and Guardi: Views of Venice được ra mắt đi kèm với một loạt các buổi tọa đàm và sự kiện xoay quanh những bức tranh tại Bộ sưu tập Wallace.

Nguồn: A Famed Painting of Venice’s Grand Canal Is Reattributed to a Precocious 16-Year-Old

Biên dịch: Huyền Trịnh