Hoạ sĩ Văn Đa, người vẽ minh hoạ cho câu chuyện cách mạng

Văn Đa, tên khai sinh là Nguyễn Văn Đa, sinh ngày 22 tháng 12 năm 1928 tại Hoàng Kim, xã Thơ Năm, huyện Hoài Đức, Hà Nội. Ông là một trong những nghệ sĩ ảnh hưởng bởi nền giáo dục mỹ thuật Pháp nhưng cũng gắn liền với các sự kiện lịch sử của Việt Nam.

Thời niên thiếu và khởi đầu sự nghiệp

Văn Đa gia nhập Quân đội Nhân dân Việt Nam (PAVN) khi mới 17 tuổi, tham gia vào Cách mạng Tháng Tám năm 1945 và góp phần giành chính quyền tại Đoàn Hòa bình Hà Nội. Trong suốt cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, ông bắt đầu vẽ cho các tờ báo của trung đoàn và sư đoàn, thể hiện tài năng nghệ thuật ngay từ khi còn là một người lính. Văn Đa làm phóng viên cho Trung đoàn 52 miền Tây và họa sĩ cho Sư đoàn 320 từ năm 1947 đến năm 1954. Năm 1955, sau khi chiến tranh kết thúc, ông trở thành họa sĩ chính của Báo Nhân Dân và làm việc tại đây cho đến năm 1957.

Giáo dục nghệ thuật và sự nghiệp sáng tác

Sau chiến tranh Đông Dương, Văn Đa được cử đi học tại Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam tại Hà Nội. Ông học khóa trung cấp tại khoa mỹ thuật và tốt nghiệp vào năm 1957. Năm 1958, ông tiếp tục học khóa cao đẳng tại trường và tốt nghiệp vào năm 1963. Sau đó, ông trở thành hội viên của Hội Mỹ thuật Việt Nam vào năm 1963. Trong suốt quá trình học tập và sự nghiệp, Văn Đa đã không ngừng phát triển tài năng và cống hiến cho nền mỹ thuật Việt Nam.

Phong cách và các tác phẩm nổi bật

Văn Đa được biết đến với những bức vẽ thể hiện sự hy sinh của những người lính bình thường trong cuộc chiến tranh. Một trong những tác phẩm ấn tượng của ông là các bức tranh vẽ Cầu Long Biên, nơi ông ghi lại những khoảnh khắc cây cầu bị quân đội Mỹ tấn công và bị phá hủy, cũng như những nỗ lực của người dân Việt Nam trong việc sửa chữa cầu. Những bức tranh của ông không chỉ phản ánh chiến tranh mà còn phản ánh những khoảnh khắc thường nhật trong đời sống quân đội như các hoạt động giải trí và giáo dục, mang đến một cái nhìn chân thực về đời sống chiến sĩ.

Văn Đa còn là người bạn thân thiết của nhà thơ và họa sĩ Quang Dũng, và hai người thường xuyên cùng nhau thám hiểm để vẽ tranh.

Sự nghiệp quân đội và đóng góp

Với bốn mươi ba năm phục vụ trong quân đội, Văn Đa đạt cấp bậc Đại tá. Ngoài công việc vẽ, ông còn đóng góp cho Trường Mỹ thuật Quân đội từ năm 1963 đến năm 1988. Những đóng góp của ông không chỉ giúp đào tạo lớp họa sĩ mới mà còn góp phần lưu giữ và phát triển nghệ thuật quân đội trong suốt thời kỳ kháng chiến.

Giải thưởng và thành tựu

Văn Đa đã nhận được nhiều giải thưởng quan trọng trong sự nghiệp của mình, bao gồm:

• Giải Nhì tại Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc năm 1976.
• Giải Nhì về đồ họa và minh họa tại Triển lãm Đồ họa toàn quốc 1985.
• Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2001.

Ông cũng được trao tặng nhiều huân chương cao quý, như:

• Huân chương Độc lập hạng Ba.
• Huân chương Quân công hạng Ba.
• Huân chương Kháng chiến chống Mỹ lần thứ nhất.
• Huân chương Vì sự nghiệp Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam.

Cuộc sống hậu chiến tranh

Sau khi rời quân đội, Văn Đa tiếp tục hoạt động nghệ thuật và tham gia các triển lãm quốc tế, bao gồm các triển lãm tại Hoa Kỳ và Ý. Ông qua đời tại Hà Nội vào ngày 10 tháng 3 năm 2008, để lại một di sản nghệ thuật phong phú.

Bộ sưu tập và triển lãm

Nhiều tác phẩm của Văn Đa hiện được lưu giữ tại các bảo tàng lớn như:

• Bảo tàng Anh, London.
• Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Hà Nội.
• Hội Mỹ thuật Việt Nam, Hà Nội.
• Bộ sưu tập quốc tế tư nhân.

Ngoài ra, các triển lãm nổi bật của ông gồm có:

• Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc năm 1976.
• Triển lãm Dấu tích dai dẳng tại Trung tâm Vẽ, SoHo, New York, Hoa Kỳ năm 2005.
• Triển lãm Il drago e la Farfalla tại Rome, Ý năm 2006.

Với những đóng góp đáng kể cho nền mỹ thuật Việt Nam, Văn Đa đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng công chúng và thế hệ nghệ sĩ sau này.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Vietnam The Art of War