Họa sĩ Tạ Thúc Bình: Người giữ hồn quê Kinh Bắc qua từng nét vẽ

Tuổi thơ gắn liền với truyện tranh Việt

Những ai sinh vào thập niên 60, 70 của thế kỷ XX hẳn vẫn còn nhớ rõ những cuốn truyện tranh như “Thạch Sanh”, “Bánh chưng, bánh dày” hay “Cóc kiện trời”… do Nhà xuất bản Kim Đồng phát hành. Những cuốn sách khổ lớn, màu sắc bắt mắt, lời thoại viết tay mộc mạc đã trở thành món quà vô giá với thế hệ thiếu nhi lúc bấy giờ. Người đứng sau những hình vẽ gần gũi, đầy tính dân gian ấy chính là họa sĩ Tạ Thúc Bình – một cây đại thụ trong làng tranh minh họa và tranh nghệ thuật Việt Nam.

Cuốn sách tôn vinh người họa sĩ dung dị

Năm 2017, đúng dịp kỷ niệm 60 năm thành lập Nhà xuất bản Kim Đồng cũng là năm tưởng nhớ 100 năm ngày sinh họa sĩ Tạ Thúc Bình, cuốn sách “Họa sĩ – Nhà giáo Tạ Thúc Bình – Dung dị một hồn quê Kinh Bắc” ra đời với sự biên soạn của họa sĩ Tô Chiêm. Sách dày hơn 100 trang, khổ 20 x 24cm, được trình bày đẹp mắt, lồng ghép giữa bài viết, tranh minh họa và ảnh tư liệu. Đây là tài liệu quý giá, bao quát trọn vẹn cuộc đời và sự nghiệp nghệ thuật của ông – người thầy, người họa sĩ tài hoa.

Một đời tận tụy với nghệ thuật và giáo dục

Tạ Thúc Bình tốt nghiệp khóa 15 (1940–1945) của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Dù học tập theo lối tạo hình phương Tây, ông vẫn luôn giữ trọn tình yêu với văn hóa truyền thống. Sự mê đắm tranh Đông Hồ, hát chèo và những làn điệu quan họ Kinh Bắc đã thấm vào từng đường nét tranh của ông, tạo nên chất riêng không lẫn với bất kỳ ai. Sau Cách mạng Tháng Tám 1945, ông tích cực tham gia vẽ tranh cổ động cho phong trào Việt Minh tại Bắc Giang.

Năm 1954, ông cùng các họa sĩ như Trần Văn Cẩn, Lương Xuân Nhị, Phạm Gia Trang… góp phần sáng lập Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (nay là Đại học Mỹ thuật Hà Nội) và giảng dạy suốt hơn 30 năm sau đó. Ông cũng là người đầu tiên thiết kế bìa sách cho Nhà xuất bản Kim Đồng từ những năm đầu thành lập.

Người bạn đồng hành của tuổi thơ Việt

Gần ba thập kỷ gắn bó với Nhà xuất bản Kim Đồng, ông đã minh họa cho hơn 70 đầu sách, trong đó có nhiều truyện tranh cổ tích, lịch sử như “Tấm Cám”, “Sự tích trầu cau”, “An Dương Vương xây thành ốc”, “Đinh Bộ Lĩnh”, “Nguyễn Trãi dâng kế bình Ngô”... Những bức tranh của ông góp phần quan trọng trong việc nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, định hình tình yêu quê hương đất nước qua nghệ thuật thị giác. Các tác phẩm minh họa của ông mang phong cách thuần Việt, gần gũi với tranh dân gian, khiến cho thế hệ độc giả nhí dễ dàng tiếp cận và yêu mến mỹ thuật từ sớm.

Tình yêu quê hương trong tranh và thơ

Ngoài minh họa, họa sĩ Tạ Thúc Bình còn nổi tiếng với các tác phẩm tranh sơn dầu và tranh phong cảnh mang đậm dấu ấn làng quê Việt Nam như: “Góp thóc vào kho”, “Mùa lúa chín”, “Mùa hoa gạo”, “Bến xuân”… Đây là những tác phẩm nghệ thuật tiêu biểu thể hiện nét đẹp giản dị nhưng sâu sắc, rất phù hợp để giới thiệu trong các bộ sưu tập tranh nghệ thuật, tranh phong cảnh hoặc tranh treo tường cho không gian sống đậm bản sắc dân tộc.

Ông cũng là người yêu thơ. Bài thơ đầu tiên “Xem tranh Đông Hồ” viết năm 1967, thể hiện sự trân trọng với di sản văn hóa dân gian. Sau khi ông mất (1998), gia đình đã sưu tầm và xuất bản tập thơ “Nhớ” (1999) gồm 99 bài thơ, chứa đựng nhiều suy ngẫm nghệ thuật sâu sắc và tinh thần quê hương.

Di sản quý trong dòng chảy tranh nghệ thuật Việt Nam

Cuốn sách “Họa sĩ – Nhà giáo Tạ Thúc Bình – Dung dị một hồn quê Kinh Bắc” không chỉ là tài liệu quý cho những ai nghiên cứu mỹ thuật mà còn là một gợi ý tuyệt vời cho các nhà sưu tập, người yêu tranh nổi tiếng, tranh số hóa hoặc tranh dán tường có giá trị nghệ thuật và tinh thần dân tộc. Cuộc đời và sự nghiệp của ông là tấm gương điển hình trong dòng chảy tranh nghệ thuật Việt Nam hiện đại, một biểu tượng của sự dung dị mà sâu sắc trong cách gìn giữ hồn dân tộc qua từng nét vẽ.