Điều gì khiến Rembrandt trở nên vĩ đại? Cùng khám phá 10 tác phẩm mang tính biểu tượng nhất của ông

( Crowds gather in front of The Night Watch by Rembrandt at the Rijksmuseum in Amsterdam. )

Khi còn là một họa sĩ trẻ tại Leiden, Rembrandt Harmenszoon van Rijn – một danh họa thuộc thời kỳ Hoàng kim Hà Lan – thường ký tên trên tranh của mình bằng một ký hiệu viết tắt. Tuy nhiên, khi sự nghiệp của ông phát triển rực rỡ tại Amsterdam, ông bắt đầu ký tên như cách mà chúng ta biết ngày nay: đơn giản chỉ là "Rembrandt".

Họa sĩ sống vào thế kỷ 17 này được biết đến với các tranh chân dung cá nhân và chân dung tập thể, hoàn toàn trái ngược với những bức tranh thần thoại Hy Lạp buồn tẻ. Ông cũng nổi tiếng với cách diễn giải cá nhân trong các câu chuyện Kinh Thánh. Mặc dù phần lớn được công nhận là một họa sĩ, song song đó ông còn là một nhà vẽ phác họa  và nghệ sĩ in tranh tài năng (sở hữu khoảng 350 bản khắc axit). Các tác phẩm đầu tay của Rembrandt trong lĩnh vực hội họa thường đầy màu sắc và đậm tính sân khấu, với những bộ trang phục cầu kỳ và khung cảnh xa hoa. Về sau, tranh của ông trở nên tối giản và trầm lắng hơn.

Rembrandt đã ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều thế hệ họa sĩ sau này và cho đến nay vẫn là một biểu tượng sáng tạo trong thế giới hội họa. Dưới đây là mười tác phẩm nổi tiếng nhất của ông:

10. Danaë (1636–1643)

( Rembrandt van Rijn, Danaë 1636. )

 Tác phẩm miêu tả Danaë, mẹ của Perseus, ngay trước khi nàng thụ thai bởi những giọt vàng rơi xuống từ thần Zeus. Từng được đánh giá cao nhờ vẻ đẹp, bức tranh này sau đó bị phá hoại nghiêm trọng vào năm 1985 bởi một người đàn ông Lithuania tên Bronius Maigys, kẻ đã dùng dao rạch hai nhát lên tranh và xịt khoảng một lít axit sulfuric lên bề mặt tranh, dẫn đến hư hại nặng và một quá trình phục chế kéo dài 12 năm. Bức tranh thần thoại Hy Lạp này được trưng bày trở lại tại Hermitage vào năm 1997.

9. Susanna (1636)

( Rembrandt van Rijn, Susanna (1636). tại Mauritshuis, Den Haag. )

Trong tác phẩm Kinh Thánh này, Susanna nhìn thẳng vào người xem,    kể về câu chuyện cô bị hai lão già tìm cách tống tình nhưng bất thành. Thông thường, tranh về chủ đề này sẽ có ba nhân vật, nhưng ở đây, Rembrandt tập trung khắc họa hình ảnh đơn độc, khỏa thân và dễ tổn thương của Susanna (mặt của một trong hai lão già chỉ lờ mờ hiện trong bụi cây bên phải). Ông đặc biệt chú trọng các chi tiết như trang sức của cô, chiếc dép vừa tháo ra, và vết hằn của tất còn in trên bắp chân.
 

8.  Christ in the Storm on the Sea of Galilee (1633)

 ( Rembrandt van Rijn, Christ in the Storm on the Sea of Galilee (1633)

 Thông thường Rembrandt chỉ vẽ người và các đề tài lịch sử, không mấy khi vẽ thiên nhiên, và đây là bức tranh duy nhất về biển của ông. Trong cảnh tượng kịch tính này, Chúa và các môn đồ đang lênh đênh trong cơn bão dữ. Một môn đồ nắm chặt dây thừng và nhìn thẳng vào người xem – được cho là chân dung tự họa của Rembrandt. Tác phẩm này là một trong 13 tác phẩm bị đánh cắp trong vụ trộm tranh năm 1990 tại Bảo tàng Isabella Stewart Gardner ở Boston và cho đến nay vẫn chưa được tìm thấy.

 

7.  Self-Portrait with Dishevelled Hair(khoảng 1628)
 

( Rembrandt van Rijn, Self-Portrait with Dishevelled Hair )

Trong số gần 80 bức chân dung tự họa của Rembrandt (bao gồm tranh sơn dầu, bản in và tranh vẽ), đây là một trong những bức sớm nhất. Một họa sĩ trẻ tuổi ở độ tuổi 20 nhìn ra từ mái tóc xõa, được khắc họa bằng kỹ thuật chiaroscuro (tương phản sáng tối), các lọn tóc được vẽ bằng đầu cọ trong khi sơn còn ướt.

6. Saskia van Uylenburgh in Arcadian Costume (1635)

(  Rembrandt van Rijn, Saskia van Uylenburgh in Arcadian Costume (1635). 

  Rembrandt đã nhiều lần vẽ và phác họa vợ mình – Saskia – trong suốt thập kỷ họ chung sống trước khi cô qua đời, có thể do bệnh lao (bao gồm một bản khắc năm 1636 vẽ cả hai người). Trong bức tranh này, ban đầu được gọi là "Flora", Saskia được khoác những lớp vải tinh xảo và hoa lá, trong đó có cả hoa lưu ly trong vòng hoa đội đầu.
 

5. The Return of the Prodigal Son (1663–1665) 
 

( Rembrandt van Rijn, The Return of the Prodigal Son (1663–1669 ) 

Hoàn thành chỉ vài tháng trước khi mất, đây là một trong những bức tranh cuối cùng của Rembrandt về một câu chuyện Kinh Thánh – chủ đề mà ông từng thể hiện từ 30 năm trước trong tác phẩm "Người con hoang đàng trong lầu xanh" (khoảng 1636), nơi ông và vợ hóa thân vào nhân vật. Ở tác phẩm sau này, ông không còn là người con hoang đàng nữa, mà hóa thân thành người cha đầy lòng vị tha, biểu tượng cho trí tuệ và sự tha thứ. Cả bức tranh toát lên sự dịu dàng và ân sủng, thể hiện bằng những nét cọ phóng khoáng đặc trưng của giai đoạn cuối sự nghiệp.
 

4. Self-Portrait 1659)

( Rembrandt van Rijn, Self-Portrait (1659 )

Rembrandt đã từng hóa trang trong các chân dung tự họa, nhưng ở bức tranh này, người đàn ông 53 tuổi thể hiện bản thân một cách mộc mạc, với bảng màu tối và nét cọ đầy biểu cảm, tập trung vào những đường nét trên gương mặt họa sĩ. Đây là một trong những bức chân dung tự họa dễ nhận biết nhất và thường được liên tưởng đến Rembrandt khi nhắc đến thời kỳ Hoàng kim Hà Lan.

3. Isaac và Rebecca  (also known as The Jewish Bride) (ca.1665–1669)

( Rembrandt van Rijn, Isaac and Rebecca (c. 1665-69). Known as ‘The Jewish Bride.’ On loan from the City of Amsterdam (A. van der Hoop Beques)

 Danh tính của cặp đôi trong tranh đã bị thất truyền theo thời gian – có người cho rằng đây là đôi vợ chồng, người khác lại nghĩ là cha và con gái (trong khoảnh khắc chuẩn bị cưới, từ đó có tên gọi "Cô dâu Do Thái"). Dù danh tính thế nào thì điều quan trọng hơn cả là cử chỉ trìu mến đầy tinh tế được thể hiện bằng kỹ thuật impasto đặc trưng của Rembrandt ở giai đoạn cuối sự nghiệp.

 

2. The Anatomy Lesson  (1632)

( Rembrandt van Rijn, Isaac and Rebecca (c. 1665-69). Known as ‘The Jewish Bride.’ On loan from the City of Amsterdam (A. van der Hoop Beques )

 Việc giải phẫu người chỉ diễn ra mỗi năm một lần tại Amsterdam vào thế kỷ 17, vì thế các bác sĩ phẫu thuật trong tranh đều ăn mặc chỉn chu. Riêng người không mặc gì chính là xác chết – một tên trộm tên Adriaen Adriaenszoon bị treo cổ vào sáng hôm đó, khi một Rembrandt trẻ tuổi (25 tuổi) bắt đầu vẽ bức tranh nhóm này. Đây là một trong những đơn hàng đầu tiên của Rembrandt tại Amsterdam và là ví dụ sớm cho thấy cách ông tái định nghĩa tranh chân dung tập thể một cách sinh động, thứ sẽ đạt đỉnh cao trong tác phẩm tiếp theo – "Tuần tra đêm".

 

1.  The Night Watch Militia Company of District II under the Command of Captain Frans Banninck Cocq (1642)

( Rembrandt van Rijn, Militia Company of District II under the Command of Captain Frans Banninck Cocq (1642). Known as the ‘Night Watch.’ Courtesy of the Rijksmuseum, on loan from the City of Amsterdam.)

 Làm sao để biến một bức chân dung nhóm khỏi cảm giác nhàm chán và gượng ép? Đây chính là câu trả lời nổi tiếng của Rembrandt: cảnh các binh sĩ dân quân dưới trướng Đại úy Cocq. Trong khung cảnh hỗn loạn có chủ đích ấy, Cocq dễ dàng nhận ra – ông là người đứng chính giữa, thắt dải lụa đỏ. Có tổng cộng 18 chân dung trong tranh, và mỗi người trả mức phí khác nhau tùy vào việc họ được khắc họa nổi bật hay mờ nhạt ra sao.

Nguồn : What Makes Rembrandt So Great? A Look at 10 of His Most Iconic Works

Biên dịch : Bảo Long