Di sản của Gustav Klimt và tác phẩm “Nụ Hôn” bất hủ

Tại một khu dân cư thượng lưu ở ngoại ô Vienna, ngôi biệt thự sơn trắng thanh lịch từng là xưởng vẽ của họa sĩ Gustav Klimt vẫn hiện diện. Hiện được gọi là biệt thự Klimt, tòa nhà này đã trải qua nhiều lần cải tạo kể từ khi được xây dựng vào đầu thế kỷ 20. Tuy vậy, bên trong đã được khôi phục theo bố cục ban đầu dựa trên các bức ảnh tư liệu. Những bản vẽ tay của Klimt, tranh in khắc gỗ Nhật Bản và tượng châu Phi được trưng bày cùng đồ nội thất phong cách Art Nouveau được tái tạo.

Xưởng vẽ nguyên gốc – tràn ngập ánh sáng từ khu vườn – giúp người xem dễ hình dung cảnh họa sĩ làm việc. Áo choàng vẽ màu xanh đậm – trang phục đặc trưng dành cho một người đàn ông cao lớn – được vắt ngang giường. Một bức ảnh chụp năm 1912 cho thấy Klimt đang tươi cười bế mèo cưng trên tay.

Hai bản sao của những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông cũng được trưng bày, dù không tác phẩm nào có thể sánh ngang với danh tiếng toàn cầu của “The Kiss”.

Ảnh chụp bên trong Biệt thự Klimt

Di sản nghệ thuật

“The Kiss” đã trở thành một trong những bức tranh nổi tiếng nhất thế giới. Hiện được lưu giữ tại Bảo tàng Belvedere ở Vienna – chỉ cách biệt thự Klimt vài dặm – kiệt tác này thu hút hàng trăm nghìn lượt khách mỗi năm.

“The Kiss” không bao giờ được rao bán, nhưng các tác phẩm khác của ông luôn đạt mức giá kỷ lục trong những năm gần đây. Theo Franz Smola – phụ trách tại Bảo tàng Belvedere – giá tranh của Klimt đã cao từ khi ông còn sống. Không họa sĩ châu Âu nào thời ấy có thể bán tranh chân dung được giá như vậy. Và ngày nay, mức giá mà người mua sẵn sàng chi trả còn vượt xa thời của ông.

Dù vậy, yếu tố tài chính không phải là tất cả. Những bức tranh của ông thể hiện khát vọng về sự lãng mạn và vẻ đẹp thanh tao, đặc biệt trong tranh chân dung và tranh phong cảnh. Trong bộ sưu tập của giới sưu tầm hiện đại, tranh sơn dầu của Klimt thường được đặt bên cạnh các tác phẩm như tranh sơn dầu hoa hồng, tranh của họa sĩ Van Gogh, hay các tranh nghệ thuật trừu tượng.

Năm 2016, Oprah Winfrey đã bán lại bức “Portrait of Adele Bloch-Bauer II” với giá 150 triệu USD – một mức tăng vượt bậc so với mức dưới 90 triệu USD bà đã trả năm 2006. Cùng năm, nhà đầu tư người Nga Dmitry Rybolovlev bán bức “Water Serpents II” của Klimt cho một nhà sưu tầm tư nhân với giá 170 triệu USD.

“Portrait of Adele Bloch-Bauer II”

Từ tranh cãi đến thành công toàn cầu

Sinh năm 1862 gần Vienna, Klimt là con thứ trong một gia đình thợ chạm vàng – yếu tố có thể đã ảnh hưởng mạnh đến “thời hoàng kim” của ông trong việc sử dụng lá vàng trên nhiều tác phẩm. Sau đại học, ông cùng anh trai nhận nhiều đơn vẽ tại các công trình công cộng như nhà thờ, nhà hát và Bảo tàng Lịch sử Nghệ thuật Vienna.

Cái chết của cha và anh trai vào năm 1892 đã tác động sâu sắc đến Klimt. Ông dần từ bỏ phong cách cổ điển để chuyển sang cách thể hiện cá nhân hơn. Cuối cùng, ông rời khỏi Hiệp hội Họa sĩ Bảo thủ Vienna và cùng các nghệ sĩ đồng chí hướng thành lập Phong trào Ly khai Vienna vào năm 1897.

Năm 1900, Klimt trưng bày bức tranh gây tranh cãi “Philosophy” – một trong ba tác phẩm vẽ cho Đại sảnh Đại học Vienna. Với hình ảnh khỏa thân và biểu tượng đen tối, tác phẩm bị giới học thuật phản đối dữ dội vì cho là mang tính khiêu dâm.

Tác phẩm "Philosophy"

Tuy nhiên, sự phản đối lại khiến tranh của ông nổi tiếng hơn. Những bức tranh bị từ chối sau đó được mang sang Paris và một trong số đó – “Medicine” – đã đoạt giải Grand Prix tại Hội chợ Thế giới. Từ đó đánh dấu khởi đầu cho giai đoạn vàng son của Klimt – nơi ông cho ra đời các tác phẩm đưa tên tuổi ông ra toàn cầu.

Trong số đó có “Portrait of Adele Bloch-Bauer I” – bức tranh bị Đức Quốc Xã chiếm giữ trong Thế chiến II. Sau nhiều năm, cháu gái của bà Adele – Maria Altmann – đã giành được quyền phục hồi tác phẩm. Năm 2006, gia đình bà bán đấu giá bức tranh cho ông trùm mỹ phẩm Ronald Lauder với giá 135 triệu USD – mức giá cao nhất thời điểm ấy.

Sự ra đời của một kiệt tác

Đỉnh cao của giai đoạn vàng đến vào năm 1908, khi Klimt hoàn thành bức “The Kiss”. Miêu tả đôi tình nhân trong vòng ôm say đắm, bức tranh được chính phủ Áo mua ngay trong ngày triển lãm đầu tiên với giá 25.000 kronen (tương đương khoảng 185.000 USD hiện nay). Một số nhà sử học cho rằng người trong tranh là Klimt và người yêu Emilie Flöge, tuy nhiên điều này vẫn chưa được xác nhận.

Trực tiếp ngắm tranh tại Bảo tàng Belvedere là một trải nghiệm choáng ngợp. Với kích thước gần 1,8 x 1,8 mét, “The Kiss” gây ấn tượng mạnh hơn nhiều so với hình dung của đa số du khách.

Giống nhiều tác phẩm khác của ông, “The Kiss” mang sắc thái gợi cảm rõ rệt, nhưng cũng đầy dịu dàng. Lấy cảm hứng từ tranh khảm Nhật Bản và tình yêu lãng mạn mang tính phổ quát, bức tranh sử dụng lá vàng đặc trưng một cách choáng ngợp.

“‘The Kiss’ là hiện thân của sự âu yếm và tình yêu – một biểu tượng vượt thời gian, chạm đến trái tim mọi thế hệ,” Smola nhận xét.

Klimt qua đời vì đột quỵ ở tuổi 55, chỉ một thập kỷ sau khi hoàn thành “The Kiss”. Nhưng tương tự những biểu tượng của phong trào Tân nghệ thuật Vienna, ông sẽ còn được nhớ đến bởi những thành tựu xuất chúng về nghệ thuật và tư tưởng.

Một thế kỷ sau ngày mất, di sản của Klimt vẫn sống mãi – thậm chí rõ nét hơn bao giờ hết. Trong thế giới tranh sơn dầu nghệ thuật hiện đại và các bộ sưu tập quốc tế, tranh của ông vẫn sánh ngang cùng tranh của họa sĩ Picasso, tranh Davinci, và các tranh nổi tiếng thế giới.