Chia sẻ từ những nhà giám tuyển nghệ thuật

Đằng sau người nghệ sĩ thành công đều có bóng dáng của những giám tuyển nghệ thuật. Nhưng công việc giám tuyển của họ thực sự là làm gì? Giám tuyển của Serpentine, Hans Ulrich Obrist tiết lộ niềm vui và những điều lo lắng trong nghề giám tuyển - trong khi các giám tuyển khác như Yoko Ono, David Shrigley,.. lại chọn chia sẻ những triển lãm yêu thích nhất của họ

1. Hans Ulrich Obrist

(Hans Ulrich Obrist)

Một trong những thần tượng của tôi lúc còn trẻ là Sergei Diaghilev. Anh ấy không nhảy, không phải là một biên đạo múa. Anh ấy cũng không sáng tác. Nhưng anh ấy là người tạo ra mối liên hệ trong giới nghệ thuật. Diaghilev là người sáng lập Ballet Russes, đã đưa Stravinsky cùng với các biên đạo múa, với Picasso, Braque và Cocteau.

Diaghilev và Cocteau cố gắng giải thích những gì họ đã làm bằng những từ: "Étonnez moi!" “Làm tôi ngạc nhiên!” Tôi chưa bao giờ sáng tác, cũng chưa bao giờ nghĩ người giám tuyển như một đối thủ sáng tạo của nghệ sĩ. Khi trở thành giám tuyển, tôi muốn giúp đỡ các nghệ sĩ. Tôi nghĩ về công việc của mình như một chất xúc tác và là đối tác thúc đẩy công việc của họ.

Khi tôi giám tuyển cuộc triển lãm đầu tiên của mình - sau cuộc thảo luận với các nghệ sĩ Fischli/Weiss (bộ đôi người Thụy Sĩ Peter Fischli và David Weiss), Richard Wentworth, Christian Boltanski và Hans Peter Feldmann - cha mẹ tôi đã hiểu lầm công việc giám tuyển của tôi. Họ nghĩ công việc của tôi không liên quan đến nghệ thuật.

Ngày nay, giám tuyển là một công việc có ý nghĩa. Nó có nghĩa là bảo tồn, bảo vệ các di sản của nghệ thuật. Công việc giám tuyển trở thành người lựa chọn công việc mới, kết nối với lịch sử nghệ thuật, trưng bày hoặc sắp xếp các tác phẩm phục vụ cho mục đích trưng bày, triển lãm. Trước năm 1800, rất ít người đi xem triển lãm. Bây giờ hàng trăm triệu người đến thăm các phòng trưng bày mỗi năm. Người giám tuyển thiết lập trưng bày để nó trở thành một trải nghiệm cho người xem chứ không chỉ là những bức tranh đơn giản.

Tôi bắt đầu đi xem triển lãm khi mới 10 tuổi. Khi còn là một cậu học sinh, chiều nào tôi cũng đi xem những hình vẽ ngắn, dài của Giacometti. Tôi chỉ muốn chiêm ngưỡng nó hàng giờ. Khi tôi xem cuốn sách Der Hang zum Gesamtkunstwerk của Harald Szeemann (Xu hướng hướng tới tác phẩm nghệ thuật tổng thể) vào năm 1983, tôi đã hình thành ý tưởng về sự quản lý trong nghệ thuật. Szeemann đã có ý tưởng về triển lãm như một hộp công cụ, hoặc khảo cổ học của tri thức, như Michel Foucault. Đó là cách Szeemann trưng bày các tác phẩm của Gaudi, Beuys, Schwitters và những người khác. Tôi đã đến xem triển lãm đó 41 lần.

Sau đó, tôi được truyền cảm hứng từ nhà triết học Jean-François Lyotard - phụ trách cuộc triển lãm năm 1985 Les Immatériaux tại Pompidou. Nó liên quan đến công nghệ thông tin mới hình thành, nhưng điều khiến tôi quan tâm là, thay vì viết sách, Lyotard đã biến những ý tưởng triết học của mình thành một mê cung trong cuộc triển lãm. Thật khó để mô tả vì anh ấy đang sản xuất ý tưởng hơn là minh họa nó, nhưng nó đã ảnh hưởng đến tôi và rất nhiều nghệ sĩ khác - như Philippe Parreno.

Nhưng có những điều đáng lo ngại với việc quản lý. Điều quan trọng là phải gần gũi với các nghệ sĩ và không phụ thuộc vào tầm nhìn của người giám tuyển. Tôi nhận ra rằng vai trò của người phụ trách nhiều hơn vai trò của người quản lý. Nghệ sĩ ý tưởng người Ý Boetti nói với tôi rằng hãy chú ý đến những dự án chưa thực hiện của các nghệ sĩ. Nhiều nghệ sĩ đã không thể hiện thực hóa những dự án tâm huyết của mình. Nhiệm vụ của tôi là giúp đỡ họ.

Một trong những triển lãm yêu thích của tôi có tên Do It, được tôi đồng phụ trách với các nghệ sĩ Christian Boltanski và Bertrand Lavier cách đây 21 năm. Nó vẫn đang tiếp tục. Rất nhiều nghệ sĩ đã đóng góp ý tưởng về cách thực hiện mọi việc trong phòng trưng bày. Nó đã đến hơn 120 thành phố, thường là những nơi không có nhiều cảnh nghệ thuật đương đại. Hiện tại, nó đang ở Thành phố Salt Lake. Nó có thể tiếp tục trong 100 năm tới.

2. David Shrigley

(David Shrigley)

Buổi triển lãm thực sự đáng nhớ trong tâm trí tôi là buổi triển lãm Sonic Youth từ hai hoặc ba năm trước. Nó được quản lý bởi Sonic Youth và Robert Groenenboom. Tôi có một tác phẩm trong đó và bắt gặp nó ở Malmö. Điều khiến tôi ấn tượng là có rất nhiều tác phẩm nghệ thuật không quá xuất sắc trong đó, nhưng tổng thể vẫn rất tuyệt vời. Rất nhiều thứ không phải là nghệ thuật hoặc là nghệ thuật của các nghệ sĩ cao cấp, nhưng bằng cách nào đó, nó lại ăn khớp với nhau.

Trong triển lãm Sonic Youth, mối quan hệ của giám tuyển với các nghệ sĩ rất tốt. Trên thực tế, điều kỳ diệu nằm ở sự mờ ảo của nghệ thuật và đồ tạo tác, của các nghệ sĩ và nhạc sĩ. Hành trình của họ, đó là tiền đề. Vì vậy, họ đã có bìa album Sonic Youth do một số nghệ sĩ nổi tiếng: Gerhard Richter, Christopher Wool, Mike Kelley thực hiện. Họ thậm chí còn có bìa album cuối cùng, được thiết kế bởi John Fahey. Ông ấy đã sáng tác những bức tranh này và bán trong các buổi triển lãm.

Đi tham quan buổi triển lãm nghệ thuật, bạn sẽ nhận ra rằng: không nhất thiết tất cả các tác phẩm nghệ thuật đều phải là tuyệt tác, điều quan trọng khi kết hợp chúng với nhau phải trở thành một tổng thể hài hòa.

3. Yoko Ono

(Yoko Ono)

Khi tôi thực hiện một triển lãm, tôi luôn chuẩn bị mọi thứ sẵn sàng. Tôi gần như tự mình làm toàn bộ. Trong suốt sự nghiệp của mình, tôi đã may mắn được làm việc với nhiều nhà giám tuyển đầy sáng tạo. Vai trò của họ là mang đến cho tôi sự động viên và những sự giúp đỡ. Không phải theo nghĩa thay đổi những gì tôi làm, mà là cho phép tôi làm những gì tôi muốn. Họ đã giúp tôi hiểu những gì tôi thích.

Alexandra Monroe đã dành nhiều tình cảm cho tôi và công việc của tôi đến nỗi cô ấy đã khiến Yes [cuộc hồi tưởng lớn đầu tiên của Ono] trở nên dễ dàng. Đôi khi tôi tự hỏi tại sao cô ấy lại chọn một tác phẩm cụ thể - nhưng cô ấy nói nhìn này nó quan trọng. Và cô ấy thường đúng. Jon Hendricks [giám tuyển chương trình Bilbao hiện tại của Ono] cũng đã rất ủng hộ - chỉ bằng cách thay mặt tôi đến những nơi và nói: "Yoko không thích điều đó."

4. John Baldessari

(John Baldessari)

Nhà sưu tập Virginia Dwan có một phòng trưng bày ở LA, sau đó chuyển đến New York. Cô đã làm việc với nhiều nghệ sĩ châu Âu và New York, những người chưa từng làm triển lãm ở bờ biển phía tây. Buổi biểu diễn mà tôi nhớ nhất là Yves Klein tại Phòng tranh Dwan vào cuối những năm 60: tất cả đều là những bức tranh màu xanh lam. Nó khiến tôi phải suy nghĩ lại về những gì mình đang làm. Virginia đã phải đóng cửa phòng trưng bày vì không kiếm được lợi nhuận.

Tôi nghĩ một người quản lý giỏi cũng giống như một đầu bếp giỏi. Họ hiểu nhu cầu của thành phố - và đáp ứng và thách thức họ. Giám tuyển và nghệ sĩ làm việc với nhau như thế nào? Lý tưởng nhất, đó là sự hợp tác trong đó người này truyền cảm hứng và thách thức người kia. Điều tốt nhất mà người quản lý có thể làm là khơi gợi câu trả lời "Tôi không biết bạn có thể làm được điều đó" từ công chúng. Điều tồi tệ nhất là trình bày một chương trình không còn phù hợp. 

Nguồn: https://www.theguardian.com/artanddesign/2014/mar/23/hans-ulrich-obrist-art-curator

Biên dịch: Trang Hà

Biên tập: Ahndoar