Bóng Mực và Bóng Núi: Tự Họa Trong Cảnh Tĩnh

Khi lễ trao giải Nghệ thuật Thanh niên Chung-Shan 2020 – một trong những sân chơi danh giá nhất dành cho các nghệ sĩ trẻ Đài Loan – khép lại, mọi ánh nhìn đều hướng về một cái tên mới nhưng đầy bản lĩnh: Chen Shih-Hang. Với tác phẩm đầu tay Mountain of Immortals, Chen không chỉ chạm vào trái tim của người xem mà còn đánh thức một thể loại nghệ thuật lâu đời: hội họa mực.

Tác phẩm tranh thủy mặc mang tên Núi tiên của Trần đã nhận được Giải thưởng Trung Sơn ở hạng mục tranh mực trong khuôn khổ Giải thưởng nghệ thuật thanh niên Trung Sơn năm 2020 do Nhà tưởng niệm Tôn Dật Tiên tại Đài Loan tổ chức.

Ban giám khảo ca ngợi tác phẩm vì sự kết hợp táo bạo giữa truyền thống và sáng tạo. “Chen đã bước đi trên con đường hẹp giữa lòng trung thành với di sản và khát vọng cách tân – một hành trình mạo hiểm nhưng sâu sắc. Mountain of Immortals không chỉ làm mới hội họa mực, mà còn truyền vào nó một linh hồn mới – sống động, lặng lẽ nhưng mãnh liệt.”

Mực – Vũ Trụ Trôi Trong Nước

Khác với phần lớn người trẻ cùng thế hệ, Chen không bị hút vào mạng xã hội hay trò chơi điện tử. Thay vào đó, anh đắm mình vào thế giới tĩnh lặng của giấy Xuan, mực đen và cọ mềm. “Hội họa không phải là công việc của tôi. Đó là cách tôi thở,” anh nói.

Chen yêu quá trình hòa tan mực vào nước – một khoảnh khắc anh mô tả như “sự kiện thiên thể ở quy mô vi mô”. Mỗi giọt mực xoáy trong nước là một vũ trụ đang hình thành. Ở đó, anh không chỉ vẽ núi sông, mà vẽ chính tâm thức mình – lặng lẽ, nhưng không hề câm lặng.

Bức tranh Oil Pit Excursion của Chen Shih-Hang sử dụng nhiều lớp mực đậm để tạo ra nhiều sắc thái khác nhau, mở ra một khung cảnh hùng vĩ của những ngọn núi rộng lớn được bao phủ trong sương mù và mây. Các kết cấu phức tạp đôi khi giống như địa hình đá và đôi khi giống như tán lá rậm rạp, truyền tải sự hiện diện hùng vĩ và mạnh mẽ của ngọn núi.

Im Lặng Là Một Hình Thức Của Âm Thanh

Là người hướng nội, Chen sớm học cách biến sự im lặng thành ngôn ngữ. Trong tranh anh, tĩnh lặng không phải là khoảng trống, mà là người kể chuyện. Những dãy núi bất động, những tầng sương mờ nhòe như đang thì thầm những điều mà lời nói không thể chạm tới.

Câu nói trong Trang Tử, “Trời đất có vẻ đẹp sâu thẳm nhưng im lặng”, trở thành chiếc chìa khóa mở ra thế giới quan của anh. Chính trong những khoảnh khắc không lời – đứng trước núi rừng, hay khi ánh sáng chạm vào mặt hồ – Chen cảm nhận được sự viên mãn sâu sắc nhất.

Bộ sưu tập Silent Landscapes ra đời từ nhận thức ấy – một chuỗi tác phẩm nơi cảnh quan trở thành tấm gương soi nội tâm, và im lặng trở thành sắc thái chủ đạo.

Trong tác phẩm Gentleness in the Desolate Land—Gateway to the Sky của Chen, mỗi kết cấu tinh tế đều trải qua hàng chục lớp pha trộn.

Ánh Sáng Trong Bóng Tối

Tác phẩm Gentleness in the Desolate Land là minh chứng cho khả năng kết hợp đối lập đầy duyên dáng của Chen: lớp nền là vàng Nhật Bản, lấp lánh nhẹ nhàng như ký ức, trong khi cảnh núi được tạo dựng từ những mảng đen đậm đặc của mực tàu. Trái ngược hoàn toàn là Daybreak – nơi ánh sáng mong manh chỉ vừa kịp le lói sau bóng núi, gợi một cảm giác chờ đợi, u uẩn nhưng tràn đầy sức sống.

Điểm Chấm Của Vĩnh Cửu

Chen sử dụng kỹ thuật dianran – chấm mực bằng đầu cọ – để tạo nên cảnh quan. Nhưng không dừng lại ở đó, anh thu nhỏ các chấm đến kích cỡ vi mô, chồng lớp hàng triệu chấm nhỏ để mô phỏng chuyển động của ánh sáng, bóng đổ và thời gian. Kỹ thuật này, tưởng như bất khả thi về mặt kiên nhẫn, lại là một hình thức thiền định đối với anh.

Mỗi tác phẩm trở thành một cánh đồng thời gian, nơi quá khứ và hiện tại giao thoa, và cảm hứng – thoáng chốc như một làn gió – được “bất tử hóa” trong nét mực.

Trong bức tranh Quan Sát Sương Mù của Trần, các sắc thái mực khác nhau, được xếp lớp và pha trộn, tạo nên một cảnh núi hùng vĩ giữa làn sương mỏng manh. Những chú chim rải rác trên bầu trời mang đến cảm giác yên bình cho bức tranh, như thể truyền tải bản chất của lời Trang Tử, “Trời và Đất có vẻ đẹp tuyệt vời, nhưng vẫn im lặng.”

“Tôi muốn tác phẩm của mình sống trong một thế giới không thuộc về đồng hồ hay lịch,” Chen nói. “Chúng là những khoảng dừng – nơi người ta có thể hít thở giữa dòng đời cuồn cuộn.”

Phong Cảnh Của Tâm Hồn

Ở tầng sâu nhất, hội họa không chỉ là mô tả thế giới bên ngoài – mà là cuộc đào sâu vào thế giới bên trong. Chen thú nhận: “Có vẻ như tôi đang vẽ phong cảnh, nhưng thực ra là tôi đang vẽ chính mình.”

Mỗi nét bút, mỗi bóng núi, mỗi lớp mực – tất cả là những phần tử trong một bức tự họa tinh thần. Và trong tĩnh lặng ấy, Chen Shih-Hang không chỉ kể câu chuyện về núi và sông, mà còn kể về một con người đang đi tìm chính mình – bằng mực, bằng thời gian, và bằng sự im lặng.

Nguồn: Magnifissance

Biên dịch: Trang Lê