Những tác phẩm tranh số hoá được yêu thích nhất theo bình chọn của giới chuyên môn (Phần 1)

Khảo sát đặc biệt từ ARTnews về những kiệt tác tranh số hoá ấn tượng nhất tại Digital Art Mile 2025

Khi phần lớn giới sưu tầm tranh nghệ thuật tập trung tại Art Basel, thì hội chợ Digital Art Mile – hội chợ tranh số hoá đầu tiên tại Basel – đã chính thức khai mạc lần thứ hai vào đầu tuần này. Được sáng lập bởi chuyên gia tranh kỹ thuật số Georg Bak và nhà sáng lập ArtMeta, Roger Haas, sự kiện diễn ra tại rạp chiếu phim ngầm Kult Kino Camera ở Basel đến hết Chủ nhật.

Triển lãm nổi bật lần này có tên gọi "Paintboxed" – khơi gợi lịch sử của một trong những công cụ vẽ tranh kỹ thuật số sớm nhất: Quantel Paintbox. Bên cạnh đó là loạt toạ đàm chuyên sâu về thị trường tranh số hoá, một dòng chảy ngày càng ảnh hưởng mạnh tới ngành tranh nghệ thuật đương đại.

Không khí tại Digital Art Mile mang tính học thuật nhiều hơn so với sự sôi động ở Art Basel, nhưng đây cũng chính là nơi các nhà sưu tầm và giám tuyển có cơ hội chia sẻ góc nhìn sâu sắc về lịch sử lâu đời của tranh số hoá – một dòng tranh nghệ thuật vốn bị ngộ nhận là chỉ mới xuất hiện vài năm gần đây.

Dưới đây là danh sách các tác phẩm tranh số hoá được 10 chuyên gia uy tín lựa chọn là ấn tượng nhất tại hội chợ:

"Monogrid 90" (2021) – Kim Asendorf

Kevin Abosch, nghệ sĩ và người tiên phong trong lĩnh vực cryptoart, chia sẻ rằng trong hơn 50.000 tác phẩm số mà anh sở hữu, "Monogrid 90" là tác phẩm anh thường xuyên quay lại nhiều nhất. Tác phẩm sử dụng kỹ thuật pixel sorting – một hình thức tạo sự hỗn loạn rồi tái cấu trúc hình ảnh thông qua thuật toán.

Tác phẩm thể hiện sự pha trộn giữa trật tự và bất ổn, tạo cảm giác như một cỗ máy đang cố gắng suy nghĩ. Nó đánh dấu bước chuyển của nghệ thuật số khi quy trình tạo sinh (generative) không chỉ là công cụ mà đã trở thành ngôn ngữ biểu đạt.

"Last Selfie" (tạm dịch: Bức ảnh cuối cùng) – XCOPY

Jediwolf, nhà sưu tầm tranh AI, chia sẻ rằng "Last Selfie" là tác phẩm khiến anh xúc động sâu sắc. Được phát hành vào năm 2019 với giá 20 USD, đây là một trong những tranh nghệ thuật NFT đầu tiên mang tính biểu tượng.

Sau khi biết tin Philippe Fatoux (nghệ danh Alotta Money) – một người sở hữu nhiều tác phẩm XCOPY – đã qua đời, ý nghĩa của "Last Selfie" thay đổi hoàn toàn trong anh. Bức tranh trở thành biểu tượng cho sự vô thường của con người, nơi nghệ thuật còn lại dù ta đã rời đi.

Tác phẩm này hiện được xem là tranh nổi tiếng trong cộng đồng Web3, có giá bán gần đây lên đến 1,2 triệu USD.

"Gazers 200" – Matt Kane

Leila Khazaneh, người sáng lập Hiệp hội Phụ nữ trong lĩnh vực Cryptocurrency, sở hữu tác phẩm này như một trong những tranh nghệ thuật số đầu tiên trong bộ sưu tập của mình. Đây là một tranh số hoá dựa trên lịch âm, thay đổi hình ảnh theo từng pha của mặt trăng.

"Gazers 200" sử dụng màu sắc và logic tạo sinh để tạo nên trải nghiệm tranh trừu tượng mang tính thiền định. Tác phẩm được lập trình để tiến hóa hàng ngàn năm sau, tạo cảm giác như một vật phẩm truyền đời trong tương lai. Sự kết hợp giữa nghệ thuật lập trình và yếu tố thời gian khiến nó trở thành một biểu tượng cho khả năng biến đổi lâu dài của tranh số hoá.

"The Goose" – Dmitri Cherniak (trong chuỗi "Ringers")

Punk6529, nhà sưu tầm NFT nổi tiếng, mô tả "The Goose" là biểu tượng của nghệ thuật tạo sinh on-chain. Tác phẩm được tạo hoàn toàn bằng thuật toán, nhưng kết quả cho ra lại là hình ảnh một con ngỗng dang cánh – đầy ngẫu nhiên và sống động.

Không chỉ đẹp về mặt hình ảnh, "The Goose" còn trở thành hiện tượng văn hoá trong cộng đồng NFT năm 2021. Sau đó, nó được bán đấu giá tại Sotheby’s với giá hơn 6,2 triệu USD – trở thành một trong những tranh nghệ thuật tạo sinh đắt giá nhất lịch sử.

Tác phẩm hiện là điểm tựa chính cho bộ sưu tập 6529 Collection và được xem như tranh nghệ thuật tiêu biểu cho thời đại số.

"Autoglyphs" – Larva Labs

Andrew Jiang, nhà sáng lập CuratedXYZ, gọi "Autoglyphs" là “tranh hang động” của nghệ thuật tạo sinh on-chain. Đây là bộ sưu tập đầu tiên trong lịch sử mà cả hình ảnh và hệ thống sinh ra nó đều được lưu trữ hoàn toàn trên blockchain.

"Autoglyphs" chịu ảnh hưởng từ các nghệ sĩ máy tính tiên phong như Michael Noll và Sol LeWitt, đồng thời truyền cảm hứng trực tiếp cho sự ra đời của nền tảng Art Blocks. Việc sưu tầm tác phẩm này không chỉ mang yếu tố thẩm mỹ mà còn ghi dấu bước ngoặt của tranh nghệ thuật số như một hình thức nghệ thuật có nguồn gốc và chứng thực rõ ràng.