Nam June Paik - Nghệ thuật trong kỷ nguyên truyền hình

“Da không còn đủ khả năng giao tiếp với thực tế. Công nghệ đã trở thành màng tồn tại mới của cơ thể.” —Nam June Paik

Nam June Paik (1932–2006) là một trong những nghệ sĩ tiên phong đã đưa truyền hình vào thế giới nghệ thuật, biến nó thành một phương tiện đa giác quan và có tính xúc giác. Xuất thân là một nghệ sĩ piano cổ điển, ông đã tìm thấy nguồn cảm hứng từ những người đi đầu trong phong trào phản văn hóa vào những năm 1960, khi hình ảnh điện tử ngày càng trở nên phổ biến trong cuộc sống hàng ngày. Tác phẩm đột phá của ông đã mở đường cho sự phát triển của nghệ thuật video.

Sinh ra tại Seoul, Paik đã cùng gia đình chạy trốn khỏi Chiến tranh Triều Tiên vào năm 1950, đầu tiên đến Hồng Kông và sau đó là Nhật Bản. Sau khi tốt nghiệp Đại học Tokyo năm 1956, ông chuyển đến Tây Đức để tiếp tục học. Tại đây, ông đã gặp gỡ các nhà soạn nhạc như Karlheinz Stockhausen và John Cage, cũng như các nghệ sĩ như George Maciunas và Joseph Beuys, những người đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến quan điểm của ông về biểu diễn. Paik gia nhập nhóm Fluxus vào năm 1962, bắt đầu chuyển từ các băng ghi âm sang thử nghiệm với máy thu hình và màn hình.

Khi đến New York, Paik đã gặp nghệ sĩ cello Charlotte Moorman, một nhân vật trung tâm trong phong trào nghệ thuật tiên phong, và họ đã hợp tác cho đến khi bà qua đời vào năm 1991. Paik đã sáng tác nhiều tác phẩm nổi tiếng cho Moorman, trong đó có "TV Bra cho Living Sculpture" (1969) và "TV-Cello" (1971).

Trước khi chuyển đến Hoa Kỳ, Paik đã làm quen với kỹ sư Shuya Abe, người sau này trở thành cộng sự và trợ lý của ông. Cùng nhau, họ đã tạo ra Robot K-456 vào năm 1964, một chú robot được làm từ kim loại và vải, có khả năng phát ra âm thanh của bài phát biểu của John F. Kennedy. Robot này không chỉ là một sản phẩm công nghệ mà còn mang theo những đặc điểm nhân văn, như di chuyển trên bánh xe và có khả năng thải đậu định kỳ. Paik đã trình diễn Robot K-456 tại nhiều triển lãm ở New York trong suốt những năm 1960.

Trong một triển lãm lớn vào năm 1982 tại Bảo tàng Nghệ thuật Whitney, ông đã dàn dựng một "tai nạn" khi cho robot đi bộ xuống đường và bị xe đâm, thể hiện một "thảm họa công nghệ" trong thế kỷ XX.

Ngoài các tác phẩm robot, Paik còn là một nghệ sĩ vẽ năng động, sáng tác nhiều tác phẩm trên giấy, điêu khắc và sắp đặt đa phương tiện. Các màn hình tivi của ông được cải tiến để kết hợp hình ảnh chuyển động với các nét vẽ trừu tượng, tạo ra những tác phẩm mang tính biểu cảm cao. Một trong những tác phẩm nổi bật là "Lion" (2005), bao gồm hai mươi tám màn hình tivi và một tác phẩm điêu khắc sư tử vẽ tay, hiển thị những cảnh nhanh về hoa, động vật và nghệ thuật biểu diễn.

Nam June Paik không chỉ là một nghệ sĩ mà còn là một người tiên phong, người đã suy ngẫm về mối quan hệ giữa nghệ thuật và công nghệ trong thời đại của mình, mở ra những con đường mới cho nghệ thuật hiện đại.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Gagosian