Mỗi tác phẩm đều có hai mặt: Thế giới nghệ thuật độc đáo của Nengi Omuku

"Nzogbu Nzogbu," (2024), "Swing Low" (2024) và "Rabble Rousers" (2024)

Tại sự kiện Frieze London, ba tác phẩm quy mô lớn của nghệ sĩ Nigeria Nengi Omuku được treo cách tường, tạo điều kiện cho người xem đi vòng quanh thưởng thức. Một mặt của tranh mô tả thiên nhiên sống động, trong khi mặt còn lại là những dải vải sanyan truyền thống  – chất liệu dày dặn của Nigeria mà Omuku dùng thay thế cho vải toan thường thấy. “Việc tôi vẽ lên bề mặt cổ điển mang đến linh hồn cho tác phẩm,” cô chia sẻ qua Zoom trước ngày khai mạc. Đối với Omuku, chất liệu vải cô sử dụng quan trọng không kém gì phần nội dung thị giác – chúng là sự kết nối giữa hội họa và văn hóa bản địa.

Nghệ sĩ được chọn mặt gửi vàng tại Frieze London

Omuku, hiện sống và làm việc tại London và Lagos, được nghệ sĩ đa ngành Yinka Shonibare lựa chọn trưng bày solo trong khuôn khổ chương trình Artist-to-Artist của Frieze – nơi các nghệ sĩ kỳ cựu chọn ra nhân tố mới để giới thiệu. Tuy nhiên, gọi Omuku là “mới nổi” có phần khiêm tốn khi xét đến hành trình sự nghiệp của cô.

Tốt nghiệp bậc cử nhân và thạc sĩ mỹ thuật tại Trường Nghệ thuật Slade (London), Omuku đã triển lãm tại các thành phố lớn như Paris, New York, Bangkok và London. Tác phẩm của cô có mặt trong nhiều bộ sưu tập cá nhân và công cộng, trong đó có Bảo tàng Nghệ thuật Baltimore, Viện Nghệ thuật Đương đại Miami, và Bộ sưu tập Nghệ thuật Loewe. Cô hiện được đại diện bởi ba phòng tranh lớn: Pippy Houldsworth Gallery, Kristin Hjellegjerde (London), và Kasmin Gallery (New York). Gần đây nhất, Thủ tướng Anh Keir Starmer đã lựa chọn bức “All Things Being Equal” (2024) để treo tại Phủ Thủ tướng 10 Downing Street.

Tác phẩm của Omuku được vẽ trực tiếp lên các dải vải sanyan, một loại vải truyền thống dày của Nigeria. Nengi Omuku, "Rabble Rousers," (2024).

Chuyển hướng về văn hóa bản địa qua chất liệu truyền thống

Ban đầu, Omuku chọn sử dụng vải sanyan vì thiếu nguyên liệu, nhưng dần dà, đây trở thành yếu tố không thể thiếu trong thực hành nghệ thuật của cô. “Tôi từng dùng canvas, nhưng sau 8 năm học tập tại Anh, tôi muốn tìm lại chính mình, bản sắc của mình,” cô nói. “Sanyan là loại vải Yoruba tiền thuộc địa – tôi được một người bạn giới thiệu khi ở Lagos và lập tức có mối liên kết sâu sắc với nó.”

Không chỉ dừng lại ở chất liệu cũ, cô còn học cách tự dệt sợi bông, làm việc với các gia đình thợ thủ công ở Nigeria và Senegal để tái tạo sanyan phục vụ hội họa. “Tôi đang cố gắng gìn giữ một nghề thủ công đang mai một vì thời trang nhanh,” cô nói thêm.

Khắc họa trải nghiệm tập thể qua hình ảnh trừu tượng

Trên phương diện tạo hình, các tác phẩm của Omuku thường đưa những hình thể con người trừu tượng vào không gian tự nhiên như mộng tưởng. Trong bức “Swing Low” (2024), người xem thấy các nhân vật như đang dạo bước giữa phong cảnh nên thơ. Nhưng ẩn sau đó là những hình ảnh người dân tháo chạy khỏi một cuộc biểu tình – được cô lấy từ báo chí và lồng ghép thành vệt màu trừu tượng xuyên lên bầu trời.

Dưới góc nhìn thẩm mỹ, tranh của cô hòa quyện giữa thiên nhiên, văn hóa Nigeria, kỹ thuật dệt truyền thống và tâm thức cộng đồng. Omuku cho biết: “Ban đầu tôi muốn vẽ những cảnh quan liền mạch, nhưng những hình ảnh hỗn loạn và bạo lực cứ ùa về trong tâm trí tôi như cơn ác mộng.”

Omoku

Nghệ thuật như phương tiện phản chiếu xã hội và ký ức

Sự trở về Nigeria khiến Omuku chuyển từ những phản ánh nội tâm cá nhân sang suy ngẫm về tập thể. “Tôi nhận thấy một cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần lớn ở quốc gia này, từ đó tôi nghĩ nhiều hơn đến cộng đồng – những trải nghiệm, nỗi đau, sự tha hóa và bất ổn chính trị mà chúng tôi đang phải sống cùng.”

Dù tranh cô gợi cảm giác dễ chịu nhờ màu sắc và bố cục nhẹ nhàng, Omuku nhấn mạnh: “Chúng có vẻ mộng mơ, nhưng thật ra rất công phu. Tôi đang cố gắng nhắc mọi người về vẻ đẹp của thế giới này, rằng chúng ta không cần phải làm nó trở nên xấu xí.”