Lần đầu tiên: Triển lãm nghệ thuật “Young Poland” diễn ra tại Nhật Bản

Nghệ thuật Ba Lan thế kỷ 19–20 đến với xứ sở hoa anh đào

Lần đầu tiên, các tác phẩm tranh nghệ thuật của các họa sĩ Ba Lan từ thế kỷ 19 và 20 được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Quốc gia Kyoto (MOMAK). Triển lãm "Young Poland: Polish Art 1890–1918" (tạm dịch: Ba Lan Trẻ - Nghệ thuật Ba Lan 1890–1918) mang theo những dấu ấn sâu sắc của truyền thống nghệ thuật Nhật Bản và nghệ thuật hiện đại châu Âu.

Với hơn 150 tác phẩm bao gồm tranh sơn dầu, tranh phác họa và tranh in, triển lãm được xem là kho báu thực thụ của trường phái nghệ thuật hiện đại Ba Lan – một phần không thể thiếu trong kho tàng tranh nghệ thuật châu Âu.

Bộ trưởng Văn hóa và Di sản Quốc gia Ba Lan, bà Hanna Wróblewska, nhấn mạnh: “Triển lãm có ý nghĩa lớn trong việc thúc đẩy quan hệ văn hóa giữa Ba Lan và Nhật Bản. Lần đầu tiên, những tác phẩm tiêu biểu của nền văn hóa nghệ thuật quốc gia chúng tôi được giới thiệu tại đất nước hoa anh đào.”

Quy mô lớn chưa từng có của nghệ thuật Young Poland tại Nhật Bản

Giáo sư Andrzej Szczerski – Giám đốc Bảo tàng Quốc gia Krakow, nơi sở hữu phần lớn bộ sưu tập này – khẳng định đây là “triển lãm nghệ thuật Young Poland lớn nhất trong lịch sử tại Nhật Bản”.

Ông chia sẻ rằng khán giả và giới truyền thông đã có mặt đông đảo trong lễ khai mạc, cho thấy sức hấp dẫn và tầm quan trọng của các tác phẩm. “Nghệ thuật Young Poland không chỉ thể hiện tinh thần dân tộc, mà còn nói được ngôn ngữ phổ quát của nghệ thuật, đưa Ba Lan – dù vắng bóng trên bản đồ thế giới – vẫn có mặt tại các salon nghệ thuật danh giá châu Âu.”

Triển lãm chiếm trọn một tầng của MOMAK, được sắp xếp theo chủ đề như thiên nhiên, lịch sử, ảnh hưởng Nhật Bản và phong cách dân tộc Ba Lan – tất cả làm nổi bật chiều sâu của trường phái tranh nổi tiếng này.

Những kiệt tác tranh nổi tiếng góp mặt tại Kyoto

Triển lãm quy tụ các họa sĩ nổi tiếng như Olga Boznańska, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Władysław Podkowiński, Józef Pankiewicz và Stanisław Wyspiański – những tên tuổi gắn liền với dòng tranh nghệ thuật đậm chất biểu tượng và cá tính riêng biệt.

Khán giả sẽ được chiêm ngưỡng "The Artist's Family" (Gia đình của Họa sĩ) của Włodzimierz Tetmajer, "Stańczyk" của Leon Wyczółkowski, "Czesząca się" (tạm dịch: Cô gái chải tóc) của Józef Pankiewicz. Jacek Malczewski góp mặt với "Chân dung Feliks Jasieński", còn Olga Boznańska đem đến "Cô gái với hoa cúc" (Dziewczynka z chryzantemami) và "Người bán hoa".

Ngoài ra còn có “Jane với búp bê Nhật”, “Những nhạc công trên cầu”, “Anh túc” và “Nỗi sợ” của Wojciech Weiss, cùng “Người phụ nữ có râu” của Władysław Ślewiński – những tác phẩm tranh trừu tượng giàu biểu cảm và tính cá nhân.

Đặc biệt, hai tác phẩm chưa từng được trưng bày trước đây của Boznańska là “Hoa tulip” và “Chân dung bà L.” cũng góp mặt. Hai bức tranh sơn dầu này từng thuộc bộ sưu tập của nhà từ thiện Magosaburō Ōhara và hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Nghệ thuật Ōhara, Nhật Bản.

Trường phái Young Poland: Tự do, cá nhân và sáng tạo

Theo nhà sử học nghệ thuật Maja Michalak, người sáng lập nền tảng “Outside the Frame”, Young Poland là thời kỳ vô cùng đặc biệt và đa dạng trong tranh nghệ thuật Ba Lan, tương tự như trào lưu Young Germany hay Young Scandinavia. Đây là giai đoạn nổi bật với tinh thần phản kháng, đề cao tự do sáng tạo và bản sắc cá nhân.

Các họa sĩ Young Poland chịu ảnh hưởng từ nhiều trào lưu như Art Nouveau, trường phái ấn tượng, tượng trưng và biểu hiện – nhưng mỗi người lại thể hiện theo cách riêng biệt trong từng tác phẩm.

Nhật Bản và ảnh hưởng đến tranh nghệ thuật Ba Lan

Một điểm nhấn độc đáo của triển lãm là dấu ấn của chủ nghĩa Japonisme – sự say mê với nghệ thuật Nhật Bản đã lan tỏa mạnh mẽ trong giới nghệ sĩ Ba Lan một thế kỷ trước.

Michalak lý giải: “Không chỉ là quạt giấy, kimono hay hình ảnh chuồn chuồn và chim công, các nghệ sĩ còn học hỏi cách bố cục lệch trục và phi đối xứng từ tranh khắc gỗ Nhật Bản.” Phong cách này đã góp phần làm nên cá tính cho nhiều tranh gỗ, tranh phong cảnh và tranh sơn dầu Ba Lan thời bấy giờ.

Một nhân vật quan trọng giúp thúc đẩy Japonisme là Feliks "Manggha" Jasieński – nhà phê bình nghệ thuật và nhà sưu tầm danh tiếng. Ông không chỉ sưu tập tranh nghệ thuật Nhật Bản mà còn truyền cảm hứng cho các họa sĩ Ba Lan. Một phần riêng trong triển lãm được dành để tôn vinh ông, với các tác phẩm tranh Nhật và tranh của những họa sĩ chịu ảnh hưởng trực tiếp từ ông.

Olga Boznańska và sự hồi sinh hậu thế

Tác phẩm “Dziewczynka z chryzantemami” (tạm dịch: Cô bé với hoa cúc) của Olga Boznańska được chọn làm biểu tượng truyền thông cho triển lãm. Trong phiên bản hoạt hình quảng bá, cô bé có gương mặt u sầu trong tranh bất ngờ mỉm cười – một chi tiết thể hiện cách nghệ thuật kết nối với cảm xúc hiện đại.

Boznańska – họa sĩ tranh chân dung nữ nổi tiếng – đã dành cả đời cho nghệ thuật. Bà sống phần lớn thời gian ở Paris và để lại hàng loạt tác phẩm tranh nổi tiếng, được so sánh với các bậc thầy như Diego Velázquez, Édouard Manet, James Whistler hay Berthe Morisot.

“Cách bà vẽ rất đặc trưng: gần gũi, tinh tế và đầy xúc cảm. Tranh chân dung của Boznańska là điểm nhấn trong lịch sử nghệ thuật Ba Lan,” Michalak khẳng định.

Triển lãm khẳng định vị thế của tranh nghệ thuật Ba Lan

Michalak kết luận: “Young Poland là giai đoạn rực rỡ nhất của tranh Ba Lan hiện đại. Các họa sĩ như Boznańska, Pankiewicz, Mehoffer, Ślewiński không chỉ có giá trị lịch sử mà còn rất đặc sắc về mặt thẩm mỹ. Đây chính là những cái tên mà tranh nghệ thuật Ba Lan nên mang ra thế giới.”

Triển lãm “Young Poland: Polish Art 1890–1918” (tạm dịch: Ba Lan Trẻ – Nghệ thuật Ba Lan 1890–1918) sẽ kéo dài tại Kyoto đến hết ngày 29 tháng 6.