Gen X hiện là những người chi tiêu nhiều nhất cho nghệ thuật

Bị bỏ qua từ lâu, "thế hệ kẹp giữa" đang tạo dấu ấn trên thị trường nghệ thuật

Thế hệ X (sinh từ 1965 đến 1980), vốn thường bị lu mờ giữa thế hệ bùng nổ dân số (1946–1964) và thế hệ thiên niên kỷ (1981–1996), hiện đang khẳng định vị thế ở cả các phòng họp lẫn vai trò lãnh đạo toàn cầu. Theo Khảo sát về hoạt động sưu tập toàn cầu năm 2024 của The Art Basel và UBS, thế hệ X hiện cũng dẫn dắt thị trường nghệ thuật. Dữ liệu từ 3.663 cá nhân có giá trị tài sản ròng cao (HNWI) cho thấy, trong năm ngoái, các nhà sưu tập thế hệ X đã vượt qua thế hệ thiên niên kỷ, trở thành nhóm chi tiêu nhiều nhất cho nghệ thuật, với mức chi tiêu trung bình năm 2022 tăng 3% lên 578.000 USD.

Xu hướng này tiếp tục trong nửa đầu năm 2024, khi chi tiêu của Gen X cao hơn một phần ba so với thế hệ thiên niên kỷ và gấp đôi so với thế hệ bùng nổ dân số và Gen Z. Đây là một sự đảo ngược so với năm 2022, khi thế hệ thiên niên kỷ dẫn đầu nhờ một số cá nhân chi tiêu rất lớn. Nếu xét chi tiêu trung bình (loại trừ tác động từ những cá nhân chi tiêu cao nhất), mức chi tiêu của thế hệ thiên niên kỷ đã giảm mạnh 54% vào năm 2023, xuống còn 395.000 USD.

Sự sụt giảm này có thể phản ánh tác động của bất ổn kinh tế lên những nhà sưu tập trẻ, cùng với sự suy yếu của thị trường nghệ thuật mới nổi và siêu đương đại, nơi các nhà đầu cơ từng chi phối. Trong khi đó, các nhà sưu tập Gen X, với kinh nghiệm vượt qua nhiều chu kỳ của thị trường nghệ thuật, tỏ ra tự tin hơn và tập trung vào các nghệ sĩ đã khẳng định tên tuổi, thường có mức giá cao hơn.

Với khối tài sản tích lũy lớn, thế hệ bùng nổ dân số và thế hệ X có thể thoải mái sưu tầm ở nhiều mức giá, từ nghệ sĩ mới nổi đến tên tuổi đã thành danh. Ngược lại, thế hệ thiên niên kỷ thường tập trung vào các nghệ sĩ cùng thế hệ, chủ yếu là những người mới nổi hoặc đang giữa sự nghiệp. Theo cố vấn nghệ thuật Adam Green, khi thị trường nghệ sĩ mới nổi dịu lại, thế hệ cũ với nguồn lực tài chính dồi dào có xu hướng ưu tiên các nghệ sĩ có giá trị cao và tên tuổi vững chắc.

Thế hệ X, chiếm 51% các vị trí lãnh đạo hàng đầu toàn cầu và trung bình có 20 năm kinh nghiệm làm việc, đang ở giai đoạn sở hữu lượng tài chính khả dụng đáng kể, nhờ tiết kiệm, kiếm được hoặc thừa kế. Liesl Fichardt, nhà sưu tầm và luật sư tại London, nhận định: “Thay vì mua một chiếc túi hiệu khác, họ đầu tư vào những tác phẩm nghệ thuật có ý nghĩa, giúp nâng cao cuộc sống hàng ngày. Một số sưu tầm để đầu tư, nhưng nhiều người mua vì yêu thích và muốn sống cùng tác phẩm.”

Theo Khảo sát Sưu tầm Toàn cầu, Gen X có sở thích đặc biệt với đồ cổ và nghệ thuật trang trí, phản ánh mối quan tâm đến nhà cửa và nội thất. Trong khi đó, thế hệ thiên niên kỷ dẫn đầu về chi tiêu cho đồ xa xỉ như trang sức, đồng hồ, ô tô cổ điển, thuyền và máy bay phản lực. Thế hệ bùng nổ dân số lại nổi bật trong chi tiêu cho rượu vang, rượu whisky, rượu mạnh, cũng như túi xách và giày thể thao cao cấp.

Theo Khảo sát Sưu tầm Toàn cầu, thói quen tham gia hội chợ nghệ thuật của các thế hệ có sự khác biệt. Thế hệ bùng nổ dân số tham dự trung bình tám hội chợ trong năm 2023, trong khi Thế hệ Z tham gia bảy hội chợ. Thế hệ X và thiên niên kỷ tham dự khoảng sáu hội chợ, dù con số này có sự thu hẹp vào năm 2024.

Tất cả các thế hệ đều ưa chuộng việc mua tác phẩm nghệ thuật qua đại lý, nhưng Thế hệ X lại có tỷ lệ cao nhất trong việc tham gia hội chợ nghệ thuật, lên tới 32%, so với 19% ở Thế hệ Z và thiên niên kỷ. Fichardt phân biệt rõ ràng giữa việc tham quan hội chợ và việc mua nghệ thuật tại đó. Theo bà, hội chợ không chỉ là nơi trưng bày nghệ thuật mà còn là cơ hội để tìm hiểu và khám phá các xu hướng nghệ thuật. Bà chia sẻ rằng khi mua tại hội chợ, thường là vào thời điểm bản xem trước được công bố, trước khi khai mạc chính thức. Bà kết luận: "Hội chợ là cơ hội tuyệt vời để xem nghệ thuật trong bối cảnh rộng hơn và khám phá những tác phẩm mới."

Nhà sưu tập và đối tác tại công ty luật Quinn Emanuel ở London cho biết thế hệ X có xu hướng tham gia các bữa tiệc tối nhỏ tại phòng tranh, nơi nghệ sĩ có mặt. Fichardt chia sẻ: "Tôi không thấy điều này ở thế hệ thiên niên kỷ. Họ thích các bữa tiệc khai mạc lớn, đông đúc và sôi động, thường biết rõ nghệ sĩ và ở lại đến khuya, trong khi thế hệ X thường rời đi sớm nếu tham gia."

Theo Khảo sát về hoạt động sưu tập toàn cầu, thế hệ X cũng có xu hướng làm việc với các cố vấn nghệ thuật nhiều hơn. Cuộc khảo sát chỉ ra rằng 43% nhà sưu tập thế hệ X làm việc với các cố vấn, cao nhất so với các thế hệ khác. Fichardt nhận thấy nhiều nhà sưu tập thế hệ X sử dụng cố vấn khi họ cần tiếp cận các nghệ sĩ cụ thể. Cô cũng chỉ trích các phòng trưng bày yêu cầu trả tiền để "mua quyền chơi", tức là mua tác phẩm không ưng ý để hỗ trợ phòng trưng bày, đổi lại có thể mua tác phẩm mình muốn. Cô cho rằng đây là một phương pháp sai sót và không có lợi cho nghệ sĩ.

Thế hệ X đang chiếm ưu thế tại các cuộc đấu giá nghệ thuật. Theo số liệu mới nhất từ Sotheby's, họ là những người trả giá tích cực nhất, với Thế hệ X và thế hệ bùng nổ dân số là nhóm mua mạnh mẽ nhất. Vào năm 2024, cả hai thế hệ này chi tiêu nhiều hơn bất kỳ thế hệ nào khác, mỗi thế hệ chiếm gần một phần ba tổng chi tiêu. Báo cáo của Sotheby's Insight, công bố tháng 12 năm 2023, cho thấy Thế hệ X đã vượt qua thế hệ bùng nổ dân số để trở thành nhóm trả giá lớn nhất trong các cuộc đấu giá nghệ thuật có giá trị trên 1 triệu đô la, chiếm 40,2%. Trong khi đó, thế hệ thiên niên kỷ ít tham gia hơn, chỉ chiếm 13,5% số người trả giá trong 6 tháng đầu năm 2023, giảm so với 16% của năm 2022. Báo cáo cũng chỉ ra rằng Thế hệ X thường bắt đầu mua ở mức giá từ 1 triệu đô la đến 10 triệu đô la, sau đó dần tăng mức chi tiêu theo thời gian.

Theo báo cáo của Sotheby's, Thế hệ X và Thế hệ thiên niên kỷ đặc biệt tích cực trong các thị trường nghệ thuật mới nổi, như thị trường nghệ sĩ đường phố Banksy (84% người trả giá) và nhà điêu khắc đương đại KAWS (81%).

Nhà sưu tập Ronnie K. Pirovino ở Colorado là một trong những người đầu tiên sưu tập KAWS từ đầu những năm 2000. Với vai trò giám đốc sáng tạo trong ngành quảng cáo, ông bị cuốn hút bởi các "sự gián đoạn quảng cáo" của nghệ sĩ này, khi KAWS vẽ những khuôn mặt hoạt hình lên các áp phích quảng cáo. Pirovino bắt đầu sưu tập KAWS như một người ngoài cuộc, thông qua các bảng tin trực tuyến trước khi mạng xã hội trở nên phổ biến. Năm 2015, ông quyết định dừng lại hành trình sưu tầm KAWS của mình. Trong bốn năm sau đó, ông đã bán các tác phẩm này, trong đó có một đợt đấu giá vào năm 2018 tại Heritage Auctions, lập 50 kỷ lục.

Sau khi hoàn thành hành trình sưu tầm KAWS, Pirovino đã mở rộng bộ sưu tập của mình với các nghệ sĩ mới nổi như Adieny Nuñez, José Lerma, Robert Nava, Jonathan Chapline và Julie Curtiss. Ông cũng sưu tập các NFT của CryptoPunks, Bored Ape Yacht Club, Pak và Beeple. "Tôi thường xem xét Châu Mỹ Latinh vì điều đó phản ánh nền tảng văn hóa của tôi," ông chia sẻ.

Mặc dù thế giới nghệ thuật truyền thống chậm thích nghi với các đổi mới kỹ thuật số, Pirovino tin rằng chúng ta đang chứng kiến sự thay đổi lớn, đặc biệt khi thế hệ thiên niên kỷ và thế hệ Z, những người bản địa kỹ thuật số, bắt đầu lên ngôi. Theo ông, Thế hệ X đang ở vị trí tốt để kết hợp giữa bối cảnh nghệ thuật truyền thống và kỹ thuật số.

Dù vậy, khảo sát về hoạt động sưu tầm toàn cầu cho thấy không có sự khác biệt rõ rệt giữa các thế hệ trong việc ưa chuộng các phương tiện phi truyền thống hoặc kỹ thuật số. Thế hệ Z (và Thế hệ X) có tỷ lệ tranh cao nhất (28%), trong khi thế hệ bùng nổ dân số có tỷ lệ thấp nhất (22%).

Khi Gen X vươn lên vị trí hàng đầu trên thị trường nghệ thuật, chi tiêu của họ cho hội họa cũng tăng mạnh. Trong nửa đầu năm 2024, mức chi tiêu trung bình của những người giàu có thuộc Gen X cho hội họa là 89.330 đô la Mỹ, cao hơn thế hệ thiên niên kỷ (74.290 đô la Mỹ) và gần gấp bốn lần so với thế hệ bùng nổ dân số và thế hệ Z. Fichardt, một nhà sưu tầm, bắt đầu với những tác phẩm trên giấy, sau đó chuyển sang tranh khi thu nhập tăng. Bộ sưu tập của cô hiện gồm 80% tranh khổ lớn, 15% điêu khắc và gốm sứ, cùng 5% tác phẩm trên giấy.

Trước đây, thế hệ bùng nổ dân số chiếm ưu thế trên thị trường nghệ thuật, nhưng điều này đang thay đổi. Báo cáo Sotheby's Insight chỉ ra rằng từ năm 2018 đến nửa đầu năm 2023, thế hệ bùng nổ dân số chiếm 41% hoạt động đấu giá của 50 nghệ sĩ hàng đầu, tiếp theo là Gen X (30%) và thế hệ thiên niên kỷ (23%). Tuy nhiên, hiện nay, thế hệ trẻ đang chiếm lĩnh phân khúc cao cấp của thị trường: Gen X và thế hệ thiên niên kỷ chiếm 38% số người trả giá tại các cuộc đấu giá Picasso và 57% số người mua tiềm năng trong thị trường Basquiat.

Với việc Gen X sẽ thừa kế 30 nghìn tỷ đô la trong vòng 10 năm tới, sức mua và sự thống trị của họ trên thị trường nghệ thuật dự kiến sẽ gia tăng. Thị hiếu đa dạng hơn so với thế hệ bùng nổ dân số trước đây khiến mọi người đặc biệt chú ý đến những nghệ sĩ và đồ vật xa xỉ mà họ sẽ chọn để sưu tầm.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Art Basel