Bức tranh Rubens này đã biến mất trong Thế chiến thứ hai và đang được đưa trở về nhà trong một lâu đài ở Đức

“St. Gregory of Nazianzus” (Thánh Gregory thành Nazianzus) từng là một bức tranh thuộc bộ sưu tập của cung điện Baroque. Bức tranh này đã bị đánh cắp và bán vào thời điểm chiến tranh kết thúc.

Bức tranh “Thánh Gregory thành Nazianzus” cuối cùng cũng sắp trở về với nước Đức. Ảnh: Christie's

Khi Thế chiến thứ hai sắp kết thúc, một bức tranh của Peter Paul Rubens đã bị đánh cắp khỏi Lâu đài Friedenstein, một cung điện theo phong cách Baroque ở Gotha, Đức. Ngày nay, tám thập kỷ sau thời điểm đó, các quan chức đã đàm phán thành công việc trả lại bức tranh về nơi nó vỗn dĩ thuộc về.

Bức tranh “Thánh Gregory của Nazianzus” (1621), mô tả nhân vật chính trong Kinh thánh, thuộc một bộ sưu tập các bản phác thảo mà Rubens đã tạo ra để thực hiện nhiệm vụ trang trí khu vực trần nhà của Nhà thờ St. Charles Borromeo của Dòng Tên ở Antwerp. Đó là dự án lớn đầu tiên của Rubens cho một tòa nhà thuộc về cộng đồng.

Nghệ sĩ người Flemish đã phác thảo nhiều cảnh trong Kinh thánh để chuẩn bị cho dự án. Tuy nhiên, những bức tranh được hoàn thiện đã không còn tồn tại. Sét đánh vào tòa nhà vào năm 1718, đốt cháy và phá hủy tất cả 39 tác phẩm nghệ thuật.

Ngày nay, tất cả những gì còn sót lại là 22 nghiên cứu của Rubens, theo Hili Perlson của tờ Art Newspaper. Trong nhiều năm, năm nghiên cứu trong số đó được để tại Lâu đài Friedenstein.

Được xây dựng vào thế kỷ 17, lâu đài từng là nơi ở của các công tước Saxe-Coburg và Gotha. Theo Catherine Hickley của tờ New York Times, không lâu sau cuộc cách mạng Đức năm 1918, các đặc quyền pháp lý dành cho giới quý tộc Đức bị bãi bỏ, và công quốc mất đi danh hiệu và quyền lực. Lâu đài trở thành một bảo tàng công cộng; trong khi đó, một quỹ được trao quyền sở hữu các bức tranh và kho báu của gia đình. Những hiện vật đó được phép mang trưng bày.

Theo Art Newspaper, vào năm 1945, ở thời điểm gần cuối Thế chiến thứ hai, các bức tranh được chuyển từ cung điện đến thị trấn Coburg để tránh rơi vào tay Liên Xô. Giữa cuộc náo loạn này, các thành viên của gia đình công tước dường như đã lấy trái phép ba bức tranh của Rubens - bao gồm cả bức tranh về Thánh Gregory thành Nazianzus - mà sau đó họ đã đem bán.

Bản phác thảo cuối cùng đã đến Hoa Kỳ, kết thúc cả một chặng đường dài chu du tại Phòng trưng bày nghệ thuật Albright ở New York, hiện được gọi là Bảo tàng nghệ thuật Buffalo AKG. Bức tranh vẫn ở đó kể từ thời điểm đó đến nay.

Một vài năm trước, bảo tàng – không biết tác phẩm đã bị đánh cắp – đã quyết định bán bức tranh này. Các quan chức đã liên hệ với Christie’s để điều tra nguồn gốc của tác phẩm nghệ thuật này và biết được lịch sử thực sự của bức tranh. Sau nhiều cuộc đàm phán kéo dài, bảo tàng đã đồng ý trả lại bức tranh cho Đức.

Dirk Boll, phó chủ tịch phụ trách nghệ thuật thế kỷ 20 và 21 của Christie's, nói với tờ Times: “Chúng tôi đã thuyết phục được bảo tàng Hoa Kỳ không đưa tác phẩm ra bán đấu giá mà có một thỏa thuận bán hàng tư nhân để đưa tác phẩm về Gotha”.

Giá cuối cùng không được công bố nhưng tờ Times đưa tin đây là một “con số thấp có bảy chữ số”, thấp hơn nhiều so với giá trị ước tính của bức tranh. Nguồn tài trợ cho nỗ lực này đến từ Quỹ nghệ thuật Ernst von Siemens. Tổ chức này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc chứng minh rằng việc bán bức tranh ban đầu là bất hợp pháp.

Martin Hoernes, tổng thư ký của quỹ Nghệ thuật Ernst von Siemens, cho biết: “Việc thu hồi bản phác thảo của Rubens chắc chắn là khúc dạo đầu cho những khoản bồi thường quan trọng hơn nữa, tùy thuộc vào lịch sử tổn thất, không có khoản định giá nào phù hợp với giá trị thương mại được trả và thay vào đó, các bên sẽ tìm kiếm sự bồi thường công bằng”. 

Bức tranh sẽ được trưng bày tại Bảo tàng Ducal, nằm trong quần thể cung điện Friedenstein. Bảo tàng hiện lưu giữ ba trong số năm bản phác thảo của Rubens; Hai bản thảo khác bị gia đình công tước bán vẫn mất tích, mặc dù các quan chức đang cố gắng tạo điều kiện để tìm lại và đưa những bức vẽ này trở về.

Tobias Pfeifer-Helke, giám đốc Quỹ Friedenstein, nói với tờ Times: “Tôi rất vui mừng”. “Mục tiêu của chúng tôi là khôi phục tính toàn vẹn lịch sử của bộ sưu tập - đặc biệt là các tác phẩm cốt lõi của bộ sưu tập này, chính là năm bản phác thảo Rubens thuộc về nhau thành một bộ.”

Nguồn: https://www.smithsonianmag.com/smart-news/rubens-painting-returning-to-castle-in-germany-180984592/

Biên dịch: Huyền Trịnh