11 Phong Cách Nghệ Thuật Đương Đại Không Thể Bỏ Qua

Phong cách nghệ thuật thể hiện những yếu tố thị giác đặc trưng tạo nên diện mạo của một tác phẩm, đồng thời mở ra cánh cửa khám phá quá trình sáng tạo của nghệ sĩ. Nó không chỉ phản ánh tầm nhìn, chủ đề và cảm xúc của người sáng tác mà còn truyền tải chúng qua mặt vải hoặc nhiều chất liệu và phương tiện khác nhau.

Dựa trên di sản phong phú từ các phong trào nghệ thuật lịch sử như Chủ nghĩa Siêu thực, Nghệ thuật Trừu tượng và Nghệ thuật Đại chúng, các phong cách nghệ thuật hiện đại ngày nay vừa kế thừa ảnh hưởng từ quá khứ, vừa kết hợp những tiếp cận mới mẻ và đột phá.

Trong bài viết này, chúng tôi giới thiệu 11 phong cách nghệ thuật đương đại nổi bật cùng với những đặc trưng tiêu biểu, đi kèm ví dụ giúp bạn nhận diện và lựa chọn tác phẩm phù hợp với gu thẩm mỹ cũng như sự kết nối cá nhân của chính mình.

Trừu tượng
Nghệ thuật trừu tượng không nhằm tái hiện một cách trung thực hiện thực. Thay vào đó, nó vận dụng các yếu tố như hình khối, màu sắc, bố cục và dấu ấn cử chỉ để truyền đạt bản chất của đối tượng hoặc tạo ra những hình ảnh không gắn liền với thực tại cụ thể.

Điều khiến phong cách này trở nên hấp dẫn là tính tự do trong hình thức, cho phép mỗi người xem có thể tiếp nhận và lý giải tác phẩm theo cách riêng. Đây là phong cách giàu tính chủ quan, với đặc điểm phi biểu tượng và không sử dụng hình ảnh dễ nhận diện.

"Cây"- Họa sĩ Nguyễn Quang Trung

Trường phái Biểu hiện Trừu tượng
Xuất hiện vào thập niên 1940–1950, phong trào này do các họa sĩ Mỹ như Jackson Pollock (1912–1956) và Mark Rothko (1903–1970) dẫn dắt. Đây là một nhánh mới của nghệ thuật trừu tượng, nổi bật với nét cọ giàu cảm xúc và mạnh về cử động (gọi là “Họa sĩ Hành động”) hoặc những mảng màu phẳng rộng lớn (gọi là “Họa sĩ Trường phái Màu”).

Với trung tâm là New York – đôi khi còn gọi là “Trường phái New York” – các nghệ sĩ theo đuổi phong trào này không chỉ hướng đến sự trừu tượng mà còn tìm kiếm cách truyền tải cảm xúc và tính tự phát qua thao tác vẽ. Ngày nay, nhiều nghệ sĩ đương đại tiếp tục phát triển di sản này với các cách tiếp cận và diễn giải mới mẻ.

Không có tiêu đề 84 của Estelle Asmodelle

Hình học
Nghệ thuật hình học được cấu thành từ các yếu tố cơ bản như điểm, đường, góc và hình—từ các dạng đơn giản như tam giác, hình vuông, hình tròn cho đến những cấu trúc phức tạp đòi hỏi sự chính xác toán học.

Khác với những hình dạng hữu cơ hay tự nhiên, hình học nhấn mạnh sự chuẩn xác, thường đòi hỏi sự hỗ trợ của các công cụ như thước thẳng hoặc compa.

Thành phần bê tông 25 của Juan Jose Hoyos Quiles

Hình tượng
Phong cách này chú trọng việc mô tả các thực thể có thật như con người, động vật hay vật thể. Đối lập với nghệ thuật trừu tượng hoặc không hình tượng, nghệ thuật hình tượng giữ vai trò trung tâm trong bối cảnh nghệ thuật hiện đại.

Dù chủ thể thường là con người hoặc động vật, nghệ thuật hình tượng không đồng nghĩa với hội họa chân dung, mà bao gồm cả sự biểu đạt mang tính biểu tượng, ẩn dụ hoặc cách điệu hóa.

Kẹo Ngọt Của Ahn Sun Mi

Chủ nghĩa Tối giản
Xuất phát từ Mỹ vào thập niên 1960, chủ nghĩa tối giản nhấn mạnh việc loại bỏ yếu tố thừa thãi và tập trung hoàn toàn vào hình thức. Frank Stella (1936–2024), một trong những nghệ sĩ chủ chốt, từng nói: “Những gì bạn thấy là những gì bạn thấy”, nhấn mạnh rằng tác phẩm nên được trải nghiệm như chính nó, không ẩn chứa lớp nghĩa nào khác.

Phong cách này giảm thiểu dấu ấn cá nhân và thay vào đó nhấn mạnh bản thân chất liệu và kết cấu của tác phẩm. Người xem được mời gọi tiếp cận trực tiếp và không qua trung gian diễn giải.

Finn của Andrea Reichhart

Nghệ thuật Đại chúng
Phát triển mạnh vào những năm 1960 như một phản ứng với nghệ thuật hàn lâm, Nghệ thuật Đại chúng đưa các hình ảnh từ quảng cáo, nhạc pop, truyện tranh và bao bì sản phẩm vào thế giới nghệ thuật, làm mờ ranh giới giữa nghệ thuật cao cấp và văn hóa đại chúng.

Các nghệ sĩ đương đại trong lĩnh vực này tiếp tục kế thừa và biến tấu di sản của những người tiên phong như Roy Lichtenstein (1923–1997) và Andy Warhol (1928–1987), lồng ghép yếu tố văn hóa đương đại vào tác phẩm trong khi vẫn giữ tinh thần phê bình xã hội và phản tư văn hóa.

Số 14 của Vương Gia IA

Siêu thực
Ra đời vào thập niên 1920 dưới ảnh hưởng của phân tâm học, chủ nghĩa Siêu thực tìm cách khai thác tiềm thức và vô thức. Nghệ sĩ thường thể hiện những giấc mơ, ký ức và hình ảnh phi lý, tạo nên những cảnh tượng thách thức logic và thực tại.

Ngày nay, chủ nghĩa Siêu thực tiếp tục sống động trong nghệ thuật đương đại, khi các nghệ sĩ khai thác những chủ đề tâm lý hiện đại và đẩy mạnh khám phá vẻ kỳ lạ trong trải nghiệm con người. Phong cách này vẫn không ngừng mở rộng biên giới thẩm mỹ và biểu đạt cá nhân trong thế giới nghệ thuật ngày nay.

Chỉ Martini... của Natalia Bagatskaya

Ấn tượng
Vào năm 1874, một nhóm nghệ sĩ tổ chức triển lãm độc lập ở Pháp—ngoài khuôn khổ của Salon chính thức do nhà nước bảo trợ. Những cái tên như Claude Monet, Edgar Degas và Paul Cézanne bị giới phê bình thời đó chỉ trích vì các tác phẩm “chưa hoàn chỉnh”, một sự dè bỉu vô tình tạo nên cái tên "Ấn tượng".

Những nghệ sĩ này đã phá bỏ quy chuẩn hội họa truyền thống bằng cách sử dụng màu nguyên chất, nét cọ tự do và kỹ thuật vẽ plein air (vẽ ngoài trời) để ghi lại khoảnh khắc thoáng qua trong đời sống. Tinh thần này vẫn sống động trong nghệ thuật đương đại, nơi các nghệ sĩ tiếp nối phương pháp và cảm hứng từ trường phái Ấn tượng để tái hiện những lát cắt mong manh của thời gian.

Solstitium của Dmitri Wright

Nghệ thuật Văn bản
Ra đời vào đầu thế kỷ 20 và phát triển mạnh mẽ trong thập niên 1960, đặc biệt trong bối cảnh của nghệ thuật khái niệm và nghệ thuật đại chúng, nghệ thuật văn bản nâng ngôn từ lên thành chất liệu nghệ thuật thị giác. Các nghệ sĩ sử dụng đa dạng hình thức—từ kiểu chữ thiết kế, văn bản viết tay đến bảng đèn neon—nhằm truyền đạt thông điệp hoặc đặt ra câu hỏi về ý nghĩa và ngôn ngữ.

Thường mang trong mình tính phản biện xã hội hoặc chính trị, nghệ thuật văn bản làm nổi bật khả năng của chữ nghĩa trong việc khuấy động tư duy và cảm xúc, khắc họa sự căng thẳng giữa cái thấy và cái hiểu, giữa biểu đạt và diễn giải.

ĐÀO SÂU #3 Của Frank Willems

Lập thể
Phong trào Lập thể khởi nguồn tại Paris đầu thế kỷ 20, làm đảo lộn những khái niệm truyền thống về hình ảnh và không gian trong nghệ thuật. Tác phẩm Les Demoiselles d’Avignon (1907) của Pablo Picasso là cột mốc khai sinh phong cách này, nơi hình thể con người bị phân tách thành những hình khối cứng cáp và trừu tượng.

Lập thể dựa trên ba trụ cột: hình học hóa đối tượng, đồng thời hiển thị nhiều góc nhìn trong một bố cục duy nhất, và gợi mở chiều không gian thứ tư (thời gian hoặc nhận thức). Di sản của chủ nghĩa lập thể vẫn hiện diện trong tác phẩm của nhiều nghệ sĩ đương đại, như một nguồn cảm hứng để tiếp tục khám phá giới hạn của thị giác và không gian biểu đạt.

Actor and Viennese Chair của Alexander Trifonov

Trong bức tranh nghệ thuật đương đại, còn vô số phong cách vượt ngoài phạm vi của danh sách này. Nhiều nghệ sĩ không bị ràng buộc bởi một phong cách duy nhất mà hòa trộn, dung hợp ảnh hưởng từ nhiều nguồn—từ di sản nghệ thuật cổ điển đến cảm hứng đương thời—để tạo ra thế giới thị giác độc đáo của riêng mình.

Dù khả năng nhận diện và phân loại phong cách là công cụ hữu ích cho người yêu nghệ thuật hay người làm giám tuyển, điều thiết yếu vẫn là kết nối cảm xúc mà tác phẩm gợi lên nơi người thưởng thức. Khi lựa chọn nghệ thuật cho một không gian hay một mục đích nhất định, hãy để trái tim dẫn đường, bởi một tác phẩm chạm tới cảm nhận cá nhân thường vượt xa mọi định nghĩa về thể loại.

Nguồn: TheArtling

Biên dịch: Trang Lê