Trải nghiệm thế giới nghệ thuật táo bạo của Helen Chadwick tại triển lãm “Life Pleasures” ở Hepworth Wakefield

Dù chỉ hoạt động chưa đầy hai thập kỷ, nghệ sĩ người Anh Helen Chadwick đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử nghệ thuật đương đại, đặc biệt trong cách khai phá hình thể phụ nữ và chất liệu nghệ thuật. Triển lãm nghệ thuật “Helen Chadwick: Life Pleasures” tại Hepworth Wakefield – diễn ra đến ngày 27/10/2025 – là cuộc hồi tưởng toàn diện đầu tiên về sự nghiệp của bà sau hơn 20 năm, giới thiệu những tác phẩm đột phá và khiêu khích, khơi gợi cảm xúc mãnh liệt về giới, dục vọng và cái chết.

Từ chocolate đến dịch cơ thể: nghệ thuật là phản ứng thể chất

Helen Chadwick hợp tác cùng Mark Pilkington, The Labours V: Wigwam – 5 years, 1983–1984. Hình ảnh: Bộ sưu tập cá nhân. © Quỹ Helen Chadwick. Ảnh: Mark Pilkington, tư liệu Tate.

Helen Chadwick được biết đến với việc sử dụng các chất liệu bất thường như socola, hoa, thịt sống và cả dịch cơ thể – nhằm khơi gợi cảm xúc nguyên sơ nơi người xem. Trong Cacao (1994), đài phun socola khổng lồ của bà không chỉ gây ấn tượng về thị giác mà còn lan tỏa mùi hương nồng nàn tới mức gây buồn nôn cho một số khán giả. “Chadwick không muốn nó đẹp – bà muốn nó như một đầm lầy, thô ráp và xấu xí,” theo chia sẻ của giám tuyển Laura Smith, người đã theo sát dự án triển lãm và cuốn sách cùng tên suốt hơn 4 năm.

Khởi nguồn của nghệ thuật cơ thể và biểu tượng nữ quyền

Helen Chadwick, Piss Flowers, 1991–1992. Không gian sắp đặt tại Frieze, 2013. Hình ảnh: © Quỹ Helen Chadwick. Tư liệu Richard Saltoun Gallery, London, Rome và New York. Ảnh: Peter White.

Ngay từ những năm 1970, Chadwick đã tiên phong trong việc đưa cơ thể phụ nữ vào nghệ thuật không chỉ như một đối tượng bị nhìn ngắm mà còn là chủ thể sáng tạo. Tác phẩm The Oval Court (1984–86), từng được đề cử giải Turner, là một điển hình – nơi bà tái hiện thân thể khỏa thân của chính mình 12 lần giữa các biểu tượng của sự mục rữa trong hội họa vanitas truyền thống. Đây là cách Chadwick tôn vinh sự vô thường của cuộc sống, khẳng định sự hòa quyện giữa con người và thế giới sống.

Tuy nhiên, việc sử dụng hình thể bản thân cũng khiến bà đối mặt với nhiều chỉ trích gay gắt trong thời gian sống. Một số nhà phê bình thậm chí cáo buộc bà “kích động bạo lực tình dục”, bất chấp tuyên bố của bà rằng: “Tôi muốn khám phá ham muốn từ cả góc nhìn của đối tượng lẫn chủ thể.”

Nghệ thuật gắn với sinh học, tự nhiên và chính trị

Helen Chadwick, Loop my Loop, 1991–1992. Hình ảnh: Bảo tàng Harris, Preston. © Quỹ Helen Chadwick. Ảnh: tư liệu Richard Saltoun Gallery, London, Rome và New York.

Không dừng lại ở tranh ảnh và điêu khắc, Chadwick còn thực hiện chuỗi tác phẩm liên quan đến công nghệ sinh học. Trong dự án Unnatural Selection tại đơn vị hỗ trợ sinh sản của King’s College, bà ghi lại hình ảnh phôi thai như những tĩnh vật lơ lửng giữa sự sống và cái chết. Những tác phẩm này góp phần làm nổi bật mối liên hệ giữa nghệ thuật và y học, đưa khái niệm “cái đẹp” ra khỏi khuôn mẫu truyền thống.

Với Viral Landscapes, bà tiếp tục khai phá mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên trong thời kỳ khủng hoảng AIDS. Bằng cách đặt dấu vết ADN và tế bào của mình lên phong cảnh ven biển, bà ám chỉ sự xâm thực của con người lên hệ sinh thái – một cái nhìn đầy tiên đoán về vấn đề biến đổi khí hậu và ô nhiễm môi trường.

Di sản còn mãi: Helen Chadwick và thế hệ YBA

Helen Chadwick cùng Piss Flowers tại triển lãm Helen Chadwick: Effluvia, Serpentine Gallery, 1994. Hình ảnh: Tư liệu Quỹ nghệ sĩ. Ảnh: © Kippa Matthews.

Là giảng viên tại nhiều trường nghệ thuật lớn ở London, Chadwick từng giảng dạy và truyền cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ thuộc nhóm Young British Artists (YBA) như Tracey Emin, Sarah Lucas, hay Damien Hirst. Giám tuyển Laura Smith khẳng định: “Tôi không nghĩ nghệ thuật đương đại Anh hôm nay sẽ như thế này nếu không có bà. Bà tạo ra một cú hích thay đổi lớn, mở rộng ranh giới cho những gì nghệ sĩ có thể thể hiện.”

Từ Piss Flowers (1991–92) – tác phẩm điêu khắc sử dụng nước tiểu để tạo hình – đến Loop my Loop (1991–92) – mô tả tóc xoắn quanh một đoạn ống ruột – mỗi tác phẩm của Chadwick đều buộc người xem phản ứng bằng cảm xúc cơ thể trước khi suy ngẫm bằng lý trí. Đó chính là cách bà thách thức những chuẩn mực thẩm mỹ và đạo đức lâu đời, biến nghệ thuật trở thành một trải nghiệm sống động, khó quên.

Thông tin sự kiện nghệ thuật:

Tên triển lãm: “Helen Chadwick: Life Pleasures”
Địa điểm: Hepworth Wakefield, Anh quốc
Thời gian: diễn ra đến ngày 27 tháng 10 năm 2025

Nguồn: Immerse yourself in Helen Chadwick’s short and subversive career

Quỳnh Hoa