Suzanne Duchamp – Nữ Nghệ Sĩ Dada Tiên Phong Được Vinh Danh Tại Kunsthaus Zürich

Với nhiều người yêu nghệ thuật hiện đại, cái tên Duchamp thường gắn liền với Marcel Duchamp – cha đẻ của nghệ thuật ý niệm (conceptual art). Tuy nhiên, ít ai biết rằng em gái ông – Suzanne Duchamp – cũng là một nghệ sĩ tài năng và tiên phong trong phong trào Dada. Mùa hè này, bảo tàng Kunsthaus Zürich (Thụy Sĩ) đã tổ chức triển lãm hồi cố (retrospective) đầu tiên trên thế giới về sự nghiệp của bà, góp phần “đánh thức” một tên tuổi nữ bị lịch sử lãng quên.

Hành trình sáng tạo của Suzanne Duchamp

Sinh năm 1889 tại miền Bắc nước Pháp, Suzanne Duchamp lớn lên trong một gia đình nghệ thuật. Bà từng học tại École des Beaux-Arts de Rouen và sớm theo đuổi hội họa hiện đại với các tác phẩm mang xu hướng lập thể (cubism). Trong Thế chiến I, Suzanne gia nhập phong trào Dada cùng chồng là họa sĩ Jean Crotti – tạo ra những tác phẩm phá cách kết hợp hình ảnh, ký hiệu, ngôn ngữ và biểu tượng khoa học.

Những sáng tác thời kỳ này như He and She Threatened (1916) hay Arietta d’oubli de la chapelle étourdie (1920) đã khẳng định bà là một trong số ít nghệ sĩ nữ có tiếng nói rõ nét trong phong trào Dada – vốn do nam giới thống trị. Dù vậy, sự nghiệp của Suzanne vẫn bị lu mờ bởi cái bóng quá lớn của Marcel Duchamp.

Một triển lãm hồi cố mang tính lịch sử

Triển lãm tại Kunsthaus Zürich, diễn ra từ nay đến hết 7/9/2025, là lần đầu tiên công chúng có cơ hội tiếp cận toàn diện với di sản nghệ thuật của Suzanne Duchamp. Trưng bày bao gồm hơn 50 bức tranh, 20 bản vẽ và nhiều tài liệu lưu trữ quý hiếm được mượn từ các bảo tàng lớn như MoMA (Mỹ), Centre Pompidou (Pháp) và Art Institute of Chicago.

Triển lãm do hai giám tuyển Talia Kwartler và Cathérine Hug thực hiện, mang lại cái nhìn đầy đủ về hành trình nghệ thuật không ngừng biến hóa của bà – từ lập thể, Dada, đến những bức tranh tường thuật đời sống mang phong cách gần gũi và nhẹ nhàng hơn. Không chỉ dừng lại ở nghệ thuật tiền phong, Suzanne còn góp phần mở ra các cuộc đối thoại về giới, trí tuệ nữ, và vai trò của phụ nữ trong lịch sử nghệ thuật hiện đại.

Kunsthaus Zürich – Điểm đến nghệ thuật không thể bỏ lỡ

Kunsthaus Zürich vốn nổi tiếng là một trong những bảo tàng nghệ thuật hàng đầu Thụy Sĩ, với các bộ sưu tập ấn tượng từ Alberto Giacometti, Monet, đến Hodler. Việc tổ chức một triển lãm dành riêng cho Suzanne Duchamp khẳng định cam kết của bảo tàng trong việc làm sáng tỏ những tài năng bị lịch sử bỏ quên, đặc biệt là các nghệ sĩ nữ.

Sau khi kết thúc tại Zürich, triển lãm sẽ tiếp tục di chuyển đến Schirn Kunsthalle Frankfurt (Đức) từ ngày 10/10/2025 đến 11/01/2026, giúp khán giả châu Âu có thêm cơ hội tiếp cận với nghệ thuật của Suzanne Duchamp trong bối cảnh học thuật và không gian trưng bày đẳng cấp.

Triển lãm Suzanne Duchamp tại Kunsthaus Zürich không chỉ là cột mốc quan trọng trong việc khôi phục danh tiếng của một nghệ sĩ nữ xuất sắc, mà còn là cơ hội để người xem nhìn lại lịch sử nghệ thuật thế kỷ 20 với góc nhìn toàn diện hơn. Suzanne Duchamp là minh chứng rằng: tài năng không nhất thiết phải đi theo con đường ồn ào, mà vẫn có thể lặng lẽ để lại dấu ấn mạnh mẽ – chỉ cần lịch sử biết lắng nghe và nhìn lại.

Phương Anh

Nguồn: Artnet