Sợi chỉ nối dài quá khứ: Nghề thêu Minh Lãng

Làng thêu Minh Lãng (huyện Vũ Thư) không còn nhộn nhịp như thuở hoàng kim, nhưng giữa nhịp sống lặng lẽ ấy vẫn có những “tay kim” bền bỉ, say nghề, giữ lấy từng sợi chỉ, từng mũi kim như giữ gìn phần hồn của làng.

Minh Lãng là một trong những làng nghề thêu truyền thống lâu đời của Thái Bình. Bao thế hệ thợ đã nối tiếp nhau giữ nghề qua từng thời kỳ thăng trầm. Đến hôm nay, trong những nếp nhà giản dị ở xã Minh Lãng, vẫn có những bàn tay miệt mài bên khung vải, cặm cụi thêu nên những tác phẩm gói trọn tinh hoa, sự khéo léo và tâm huyết.

Thêu không chỉ là một nghề, mà còn là nghệ thuật đòi hỏi sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và một cảm quan thẩm mỹ tinh tế. Từ đôi bàn tay người thợ, từng đường chỉ được nâng niu, tạo thành những hoa văn sống động, đậm chất truyền thống mà vẫn đầy sáng tạo.

Gắn bó với nghề hơn nửa thế kỷ, bà Trần Thị Khoản (68 tuổi) chia sẻ: “Nghề thêu ở Minh Lãng có từ lâu lắm rồi, các cụ truyền nghề từ đời này sang đời khác. Có thời gian cả làng đều làm thêu, nhà nào cũng có người theo nghề để nuôi sống gia đình. Nhưng rồi nghề dần mai một, giờ chỉ còn lại vài người già như tôi còn trụ lại với khung thêu.”

Quy trình làm ra một sản phẩm thêu Minh Lãng đòi hỏi nhiều công đoạn tỉ mỉ: từ phác họa mẫu trên giấy, in lên vải, thêu từng mũi kim, đến khâu giặt là, kiểm tra và hoàn thiện sản phẩm. Ngoài các kỹ thuật cổ truyền, ngày nay người thợ còn phát triển thêm những kỹ thuật thêu khó, tạo điểm nhấn riêng cho sản phẩm.

Bà Nguyễn Thị Nhuần (50 tuổi), lớn lên trong gia đình có truyền thống thêu, đã được mẹ truyền nghề từ khi còn nhỏ. Gắn bó với nghề từ thuở bé, bà Nhuần không chỉ xem đó là công việc, mà là sợi dây kết nối với ký ức, với văn hóa làng. Thấy nghề dần mai một, bà cùng chồng mở xưởng thêu ngay tại địa phương, mong góp phần gìn giữ nghề, đồng thời tạo việc làm cho người lớn tuổi.

“Thêu không khó học, chỉ cần vài tháng chăm chỉ là đã có thể làm được cơ bản. Nhưng để có những đường nét tinh xảo thì cần thời gian, năng khiếu và cả một tình yêu đủ lớn với nghề. Giới trẻ bây giờ ít ai theo nghề vì phải ngồi hàng giờ bên khung vải. Nhiều em thêu đẹp lắm mà vẫn bỏ, tôi vừa tiếc vừa lo — không biết mai này còn ai giữ lấy nghề thêu của cha ông,” bà Nhuần bùi ngùi.

Hiện nay, ở Minh Lãng vẫn còn một số xưởng, tổ hợp thêu hoạt động, vừa duy trì sinh kế cho người dân, vừa góp phần lưu giữ một di sản nghề truyền thống đang dần thưa vắng. Trong sự cần mẫn và lặng lẽ của những “tay kim” còn sót lại, nghề thêu Minh Lãng vẫn tiếp tục hiện diện — như một sợi chỉ âm thầm, kiên định, kết nối quá khứ và hiện tại.

Biên soạn: Hoàng Linh