Nghệ thuật vẽ tranh sơn mài - Khám phá dòng tranh sơn mài Việt Nam

Nghệ thuật sơn mài chính thức du nhập vào Việt Nam những năm 30 của thế kỷ 20 từ trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, đây là nơi đã đào tạo ra nhiều nghệ sĩ sơn mài nổi tiếng trong và ngoài nước. Sau một thời gian dài phát triển, sơn mài Việt Nam đã đạt được những thành tựu ấn tượng, được thế giới ghi nhận và đánh giá cao.

Nghệ thuật sơn mài xuất hiện ở Việt Nam từ rất sớm, sơn mài đã được tìm thấy trong các ngôi mộ cổ ở Việt Nam có niên đại từ thế kỷ III đến thế kỷ IV trước Công nguyên. Qua nhiều thế kỷ, các nghệ nhân và bậc thầy của Việt Nam đã nắm vững kỹ thuật sơn mài cho mục đích trang trí và bảo quản. Tranh sơn mài có một phong cách riêng, khác với tranh lụa, sơn dầu hay màu nước.

Những đặc điểm nghệ thuật

Sơn mài truyền thống có ba màu - nâu, đen và đỏ son. Đến những năm 1930, các nghệ sĩ bắt đầu sử dụng một kỹ thuật mới gọi là đục, mang lại sự pha trộn màu sắc phong phú hơn và mang lại cảm giác về kích thước và khoảng cách.

Tranh được thực hiện trên gỗ. Nó được phủ bằng một tấm vải có tẩm nhựa cây sơn mài và sau đó phủ một lớp nhựa cây trộn với đất. Tấm ván sau đó được đánh giấy nhám và tráng lại bằng một lớp nhựa cây nóng. Sau khi được đánh bóng, nó tạo ra một bề mặt đen mịn và bóng. Nghệ sĩ sử dụng sơn mài nóng để vẽ đường viền và màu sắc được sơn từng lớp chồng lên sau khi lớp bên dưới đã khô.

Tác Phẩm Bình Minh Trên Nông Trang của Nguyễn Đức Nùng (1914-1993)

Công đoạn hoàn thiện bao gồm đánh bóng và làm sạch lại bức tranh. Quá trình này nghe có vẻ giống như một cách đối xử tàn nhẫn với tác phẩm nghệ thuật, nhưng nó thực sự được thực hiện rất tỉ mỉ và kết quả thu được là một bức tranh rực rỡ.

Qua nhiều năm thử nghiệm, các nghệ nhân sử dụng các vật liệu khác như tro thực vật, vỏ trứng nghiền, vàng và bạc để tô điểm cho tác phẩm của mình. Những vật liệu này giúp các nghệ sĩ hiện đại thể hiện cái tôi ,thêm sự sáng tạo và phong cách cho các tác phẩm nghệ thuật của họ.

Bức tranh sơn mài của Nguyễn Gia Trí (1906-1993)

Lịch sử tranh sơn mài ở Việt Nam

Nghệ thuật sơn mài xuất hiện ở Việt Nam từ thế kỷ thứ 3 đến thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, nhưng nó chỉ được phổ biến ở Việt Nam một cách bài bản và chuyên nghiệp thông qua sự hướng dẫn của Joseph Inguimberty, Giảng viên Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương năm 1927. Nghệ thuật sơn mài bắt đầu được đưa vào chương trình giảng dạy từ năm 1937. Mặc dù các khóa học này tương tự như các trường nghệ thuật ở châu Âu, nhưng các nghệ sĩ Việt Nam đã thành công trong việc đưa hơi thở của Việt Nam và phong cách cá nhân của họ vào các tác phẩm nghệ thuật.

Người yêu nghệ thuật Việt Nam luôn tự hào vì có những họa sĩ tài năng không ngừng phát triển dòng tranh sơn mài. Các tác phẩm mỹ thuật hiện đại Việt Nam như: Thánh Gióng của Nguyễn Tư Nghiêm; Bình phong của Nguyễn Gia Trí; Sự kết nạp Đảng ở Điện Biên Phủ của Nguyễn Sáng và nhiều tác giả khác đã làm nên hình tượng sơn mài Việt Nam trong nền mỹ thuật hiện đại thế kỷ XX.

Nghệ sĩ sơn mài nổi tiếng ở Việt Nam

Một số họa sĩ theo học ngành sơn mài tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương đã trở nên rất nổi tiếng, chẳng hạn như Nguyễn Gia Trí. Các họa sĩ sơn mài nổi tiếng khác của thời kỳ này gồm có: Công Văn Trung, Phạm Hà, Nguyễn Hằng, Trần Văn Cẩn, Nguyễn Đức Sung, Nguyễn Văn Tý, Hoàng Tích Chu, Nguyễn Văn Bình, Dương Hướng Minh, Nguyễn Sỹ. Ngọc, Trần Đình Thọ, Nguyễn Sáng, Huỳnh Văn Gấm, Tạ Thúc Bình, Nguyễn Tư Nghiêm, Phan Kế An, Dương Bích Liên, Nguyễn Kim Đồng, Lê Quốc Lộc, Đặng Tín Tín.

Nguyễn Gia Trí (1906-1993)

Làng, Nguyễn Gia Trí

Nguyễn Gia Trí là một trong những họa sĩ hàng đầu của làng tranh sơn mài Việt Nam, đặc biệt trong những năm 1938 đến 1944, khi tranh sơn mài ở thời kỳ đỉnh cao. Tác phẩm của anh ấy được tạo tác cẩn thận và có vẻ đẹp kỳ diệu. Qua các lớp sơn mài, Nguyễn Gia Trí đã thử nghiệm các màu sắc mới như màu vàng để tạo vẻ ngoài như nhung, và các chất liệu khác nhau như vỏ trứng và đá quý.

Nguyễn Khang (1911-1989)

Hoà Bình Hữu Nghị, Nguyễn Khang

Nguyên Khang, sinh ra tại Hà Nội, là người sở hữu nhiều tác phẩm sơn mài nổi tiếng Việt Nam. Nguyên Khang là một trong những thành viên sáng lập Trường Cao đẳng Mỹ thuật Công nghiệp Việt Nam và là Hiệu trưởng của trường này từ năm 1962-1974. Nguyên Khang cũng là một trong những người có công lớn trong việc hình thành và phát triển dòng tranh sơn mài ở Việt Nam qua việc đưa nhiều chất liệu mới vào tranh.

Hoàng Tích Chu (1912-2003)

Tổ đôi công, Hoàng Tích Chu

Hoàng Tích Chu, quê ở Hà Bắc, chuyên vẽ tranh sơn mài. Ông tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam. Mặc dù sử dụng nhiều phương tiện khác nhau, bao gồm nghệ thuật đồ họa và sơn dầu, ông vẫn nổi tiếng với nghệ thuật sơn mài và sau đó giảng dạy tại trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam. Tranh của ông được trưng bày trong Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Mỹ thuật Phương Đông Matxcova và các bộ sưu tập tư nhân khác.

Huỳnh Văn Gấm (1922-1987)

Chân dung bà Liên, Huỳnh Văn Gấm

Huỳnh Văn Gấm sinh ra tại huyện Châu Thành, tỉnh Long An. Ông tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương năm 1945. Năm 1944, ông đoạt giải thưởng Salon Độc đáo (Unique Salon Award) khi còn học tại trường, và năm 2000, ông được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật. Những tác phẩm nghệ thuật mang tính cách mạng của ông đã có tác động to lớn đến nền mỹ thuật Việt Nam trong thời gian đó. Huỳnh Văn Gấm còn là tổng biên tập tạp chí văn học Việt Nam đầu tiên.

Đặng Tin Tưởng (1945)

Công nhân (1979), Đặng Tin Tưởng

Đặng Tin Tưởng sinh ra tại Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Ông có bằng cử nhân Đại học Tổng hợp Hà Nội. Ông là một nghệ sĩ tự học. Ông tham gia một số khóa học đồ họa tại Học viện Mỹ thuật Hà Nội. Ông làm việc tại Viện Mỹ thuật Hà Nội, sau đó từ năm 1984 ông làm việc tại Xưởng Mỹ thuật Quốc gia thuộc Bộ Văn hóa. Ông nổi tiếng với các bức tranh sơn mài và lụa, cũng như vẽ acrylic và màu nước trên giấy dó. Các tác phẩm của ông được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Nhà khách Chính phủ Việt Nam và Bảo tàng Dân tộc Miami ở Mỹ.

Biên dịch: Đạt

Biên tập: Hiếu - Huyền

Nguồn: https://art.lehais.com/lacquer-painting-art-explore-the-vietnamese-lacquer-painting-line-tin675