Mimosa Échard : Tôi sử dụng những chất liệu trong mối tương quan với việc xây dựng nội dung đề bạt tính nữ

Ảnh hưởng từ nghệ thuật của Dan Graham và Paul B. Preciado, Mimosa Échard - nghệ sĩ đoạt giải Marcel Duchamp 2022, đã đưa ra khái niệm kết nối độc đáo, trong đó hữu cơ song hành cùng công nghệ và chất liệu tổng hợp. Thực hành nghệ thuật đa ngành của bà - từ video art đến hội họa, điêu khắc, sắp đặt - mang đậm chất văn hóa Pop và phản văn hóa thị giác. Đến với giải Marcel Duchamp, nữ nghệ sĩ chính trị trình diễn một loại “máy xé”, một bức màn nước. 

Mimosa Échard - nghệ sĩ đoạt Giải Marcel Duchamp 2022.

Tác phẩm của Mimosa Échard (sinh năm 1986) thể hiện sự kết nối độc đáo, trong đó hữu cơ song hành cùng công nghệ và chất liệu tổng hợp. Dược điển mâu thuẫn này truyền vào tác phẩm đa dạng video art, hội họa, điêu khắc, sắp đặt - dựa trên văn hóa đại chúng hoặc phản văn hóa thị giác. Sự trao đổi thường xuyên cùng nhiều nhà sáng tạo ở các lĩnh vực khác nhau, trong đó phải kể đến văn chương và âm nhạc, đã đúc kết một hành trình thực hành vật thể một cách linh hoạt, vừa lướt qua mà cũng nhuốm màu sắc chính trị một cách sâu sắc. Đối với Giải thưởng Marcel Duchamp, cô đã thiết kế một “vật thể kiến ​​trúc mơ hồ”. Dao động giữa cái cao siêu và cái đời thường, bức màn tạo ra những dòng chảy không gián đoạn, giống như những dòng chảy trong xã hội của chúng ta.

Bà hãy chia sẻ thêm về tác phẩm của mình tại Giải Marcel Duchamp?

Mimosa Échard: Tôi đã suy ngẫm về nó rất lâu, khoảng 10 năm, có thể nói là ước muốn xa vời mà tôi cố gắng thực hiện từng chút một. “Escape More” được biểu đạt dưới dạng một bức tranh chất lỏng lớn, trong một không gian không thể tiếp cận có nhiều thành tố liên hệ với nhau. Tôi tin rằng vào thời điểm bắt đầu ý tưởng về những dòng nước mắt dữ dội, quá nhiều cảm xúc, tôi đã nghĩ đến nghệ sĩ Bas Jan Ader (“I’m Too Sad to Tell You”, 1971, quay lại cảnh anh khóc trong hơn 3 phút) hay ca khúc nhạc pop “Nothing Compares 2 U” của Sinéad O’Connor. Từ sự tràn dịch cơ thể và ý tưởng gần như nghịch lý về cảm xúc cơ học này, tôi liên tưởng đến nước tiểu và khám phá ra album của Alexander McQueen năm 1998 với tên gọi “Golden Shower”, tài trợ phát hành bởi American Express (sau này hãng đã đổi tên thành “Untitled”)

Tiếp đó tôi nghiên cứu quá trình tổng hợp estrogen từ nước tiểu của ngựa cái đang mang thai, đồng thời nảy sinh suy nghĩ về mối quan hệ giữa ham muốn, dược phẩm và việc xây dựng cơ thể. Trải nghiệm thẩm mĩ qua màn hình Quảng trường Thời đại ở New York là tư liệu tham khảo quan trọng, cũng như bộ luận văn “Rock My Religion” của Dan Graham. Tôi nghiên cứu công trình của Paul B. Preciado, phân tích của anh về kiến trúc biệt thự Playboy trong bài tiểu luận “Pornotopie” (2011).

Khung cảnh triển lãm tác phẩm Escape More tại Trung tâm Pompidou ở Paris, Pháp.

Hành trình đến với nghệ thuật của bà diễn ra thế nào?

Mimosa Échard: Tôi tiếp xúc với nghệ thuật khi còn nhỏ. Tôi lớn lên trong các xưởng dệt may và xưởng xây dựng, giữa đống hạt cườm và những mảnh gương. Mẹ tôi chế tác và khảm rất nhiều sản phẩm thủ công, trang phục, trang sức. Bà cũng thực hành nhiếp ảnh và cắt dán thường xuyên. Bố tôi là người xây dựng sân khấu, ông thiết kế rạp xiếc. Sau này, tôi theo học trường Nghệ thuật Trang trí ở Paris. Vào năm thứ năm, tôi gặp gỡ Jean-Luc Blanc (một nghệ sĩ rất nguyên tắc, bắt đầu từ một hình ảnh mà anh ấy sáng tạo lại thông qua hội họa). Tôi nghĩ chính tình bạn này đã dẫn dắt mình đến với sáng tạo nghệ thuật.

Bà lựa chọn những chất liệu nào để có thể ghép nối chúng với nhau?

Mimosa Échard: Chất liệu mà tôi thực nghiệm thường có điểm tương đồng, trực tiếp hay gián tiếp, với ý tưởng về cơ thể con người và cách xây dựng khái niệm về sự nữ tính. Không phải lúc nào cũng do bản thân tôi chọn. Đôi khi, tôi được cho nhiều tư liệu. Cũng có những lần, tôi mua chúng. Những đồ vật mà tôi có được, thú nhồi bông, viên nang hoặc vòng đủ loại, đều khá trừu tượng, chúng hoạt động giống như những đồ vật từng phần. Điều cần thiết là chúng phải dễ lắp ráp và phối hợp hoạt động được với nhau. Bằng cách kết nối chúng, tôi nghĩ phương thức này cũng như sáng tác một bài thơ, khi mà sự vật bị giấu đi và ở một vài khía cạnh trở nên mỏng manh, gần như không có gì, một sự rung động. Tôi ấn tượng với trạng thái này của chúng, quá trình hấp thụ, suy thoái, và biến đổi.

Thực hành nghệ thuật của bà diễn ra thế nào?

Mimosa Échard: Còn phụ thuộc vào tác phẩm nghệ thuật hay chủ đề triển lãm nghệ thuật. Với “Escape More”, tôi tiến hành dựng từ nguồn tư liệu đa dạng: hình ảnh, quảng cáo về phương pháp điều trị nội tiết tố những năm 80-90, những bức chụp cửa sổ, hành lang hoặc màn hình mà tôi thu thập ở New York cũng như các vật tương tự lông mi giả Magic Girl… Tôi mang những góp nhặt đó về xưởng thực hành và xem điều gì sẽ xảy ra với chúng. Nhờ đó mà tôi đã đào sâu hơn trong kho lưu trữ của mình. Tôi tìm thấy đoạn video mà mình đã quay từ khi còn là sinh viên. Tôi quay cảnh chị gái Othilia dọn dẹp khu sấy khô hạt dẻ ở Cévennes. Chúng tôi đã cải tạo nó thành phòng ngủ. Đối với tôi, có một sự tương đồng với mong muốn tạo ra một không gian “thuần khiết” giống như không gian triển lãm, và cả tính bất khả thi của mong muốn này. Tôi cũng nhận thấy trong tác phẩm này những nỗi ám ảnh nhất định đang nổi lên vào thời điểm thực hành: quay phim cơ thể phụ nữ, chậu, thùng, nước... Sau đó tôi đã nhờ nghệ sĩ người Úc Aodhan Madden viết một bài thơ lên ​​bức ảnh. Điều này tạo ra một loại ảnh ghép, văn bản của nó cuộn giống như phần danh đề cuối các bộ phim.

Một chi tiết tác phẩm Escape More với lông mi giả Magic Girl.

Bằng cách nào mà bà có thể liên kết yếu tố chính trị với tác phẩm của mình?

Mimosa Échard: Tôi tin rằng một tác phẩm nghệ thuật có khía cạnh chính trị bởi thực tế đơn giản là nó không nhất thiết liên quan đến ngôn ngữ hoặc tạo ra một ý nghĩa chung, nói cách khác là thống trị. Khi tác phẩm này được trình bày tại Giải thưởng Duchamp, tôi đã băn khoăn rất nhiều về sự hấp thụ của lĩnh vực "riêng tư" vào lĩnh vực "công cộng" và ngược lại. Làm thế nào các chất dịch cơ thể của chúng ta, như nước tiểu, có thể là sự phản chiếu vô hình đối với chúng ta, các mối quan hệ quyền lực và kiểm soát xuyên suốt cuộc sống của chúng ta? Ở đây tôi không chỉ nghĩ đến nước tiểu như một loại dòng thông tin cá nhân (dấu vết ma túy, hormone, ô nhiễm) mà còn là chất lỏng liên kết chúng ta với hệ thống khí tượng, với hệ sinh thái chất lỏng của hành tinh.

Nguồn: J'utilise des matériaux en relation avec la construction du concept de féminité. | centrepompidou

Biên dịch: Kim Ngân

Biên tập: Thu Huyền