Làng nghề biến nứa thành sản phẩm thủ công mỹ nghệ tại Nam Định

Suốt hơn 600 năm, người dân xã Yên Tiến (huyện Ý Yên, Nam Định) vẫn duy trì nghề thủ công mỹ nghệ từ nứa.

Làng nghề sơn mài Cát Đằng (xã Yên Tiến, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định)

Làng nghề thủ công mỹ nghệ, còn được biết đến với tên gọi là làng sơn mài Cát Đằng (xã Yên Tiến, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định), đã tồn tại hơn 600 năm. Đến nay, nghề truyền thống này vẫn được duy trì và mở rộng sang các làng lân cận.

Người dân địa phương cho biết, làng nghề chuyên sản xuất nhiều mặt hàng như mâm, đĩa, khay, lọ, gương, đôn cùng các sản phẩm lưu niệm và trang trí. Để tạo ra những sản phẩm thủ công tinh xảo, người thợ phải có tay nghề khéo léo, sự tỉ mỉ và kiên trì. Quá trình sản xuất hoàn toàn được thực hiện theo phương pháp thủ công.

Nứa sau khi ngâm nước nhiều tháng sẽ được chẻ thành nan nhỏ.

Gắn bó với nghề truyền thống từ nhỏ, bà Phạm Thị Tần (70 tuổi, xã Yên Tiến, huyện Ý Yên) chia sẻ: "Trước đây, sơn mài chủ yếu được làm trên chất liệu gỗ, nhưng theo thời gian, chúng tôi đã sáng tạo và sử dụng cốt từ cây nứa. Nứa sau khi ngâm dưới nước nhiều tháng sẽ được vớt lên, phơi khô rồi gia công. Mỗi đoạn nứa được chẻ thành những nan nhỏ, loại bỏ phần ruột và cuống thừa. Sau đó, chúng tôi dùng máy cán để làm mềm nan nứa, xếp thành vòng tròn theo từng kích thước, rồi đập theo khuôn có sẵn để tạo ra sản phẩm thô, tiếp tục mang đi phơi nắng."

Hiện nay, để thuận lợi cho đầu ra sản phẩm, các hộ làm nghề tại xã Yên Tiến chủ yếu đảm nhận công đoạn thô, sau đó chuyển đến các cơ sở lớn trên địa bàn để hoàn thiện lớp sơn mài.

Người thợ đập nứa đã cuộn theo khuôn có sẵn để ra sản phẩm thô.

“Trước đây, để hoàn thiện một sản phẩm sơn mài, chúng tôi phải làm tất cả các công đoạn tại nhà, mất rất nhiều thời gian. Dần dần, các hộ gia đình bắt đầu liên kết với các cơ sở sản xuất lớn trong xã để chuyên môn hóa từng công đoạn. Tại các cơ sở này, những bước cuối cùng, đặc biệt là công đoạn sơn – đòi hỏi sự tỉ mỉ nhất – sẽ được hoàn thiện. Giá thành mỗi sản phẩm làm từ nứa sẽ khác nhau, tùy vào kích thước và mẫu mã,” bà Đinh Thị Pha (61 tuổi, xã Yên Tiến, huyện Ý Yên) chia sẻ.

Sản phẩm thủ công mỹ nghệ ở làng Cát Đằng. 

Hiện nay, các vật dụng làm từ nguyên liệu tự nhiên như tre, nứa ngày càng được ưa chuộng trong trang trí nội thất nhờ ưu điểm nhẹ, bền, giá thành hợp lý và thuận tiện trong vận chuyển. Với sự hỗ trợ của công nghệ mới, các nghệ nhân làng Cát Đằng đã sáng tạo ra nhiều mẫu mã đa dạng, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu ra quốc tế.

Nguồn tham khảo: Làng nghề "hô biến" nứa thành đồ mỹ nghệ ở Nam Định

Biên soạn: Hoàng Linh