Khám phá nghệ thuật kỹ thuật số tại Art Basel Hong Kong 2025

Với sự phát triển không ngừng của công nghệ kỹ thuật số, nhiều tác phẩm trong triển lãm nghệ thuật đương đại Art Basel Hong Kong 2025 tích hợp các phương tiện kỹ thuật số vào quá trình sáng tác và trình bày. Từ sắp đặt quy mô lớn đến tranh sơn dầu kết hợp công nghệ AI, các nghệ sĩ đang mở rộng cách tiếp cận sáng tạo trong kỷ nguyên số, biến sự kiện nghệ thuật này trở thành không gian thử nghiệm đa tầng đáng chú ý.

Khu vực Charge: Khi công nghệ trở thành ngôn ngữ nghệ thuật

Tại khu Encounters năm nay, giám tuyển Alexie Glass-Kantor giới thiệu một không gian mang tên Charge, dành riêng cho các tác phẩm kỹ thuật số quy mô lớn của Jon Rafman, Frank Wang Yefeng, Alison Nguyen và Lu Yang.

Like The End (cảnh phim), Jon Rafman & James Blake, 2024. Tư liệu: nghệ sĩ và Neon Parc.

Jon Rafman mang đến Signal Rot (2025), một sắp đặt trình chiếu chuỗi nội dung âm nhạc, hoạt hình và video thử nghiệm được tạo bằng AI. Lấy cảm hứng từ thời kỳ vàng son của MTV, tác phẩm đặt ra câu hỏi về sự liên tục và phân mảnh trong không gian thị giác thời đại siêu kết nối.

Desert Garden, Frank Wang Yefeng, 2025 (phối cảnh). Tư liệu: nghệ sĩ. Tác phẩm sẽ được giới thiệu tại khu vực Encounters của Art Basel Hong Kong bởi Vanguard Gallery.

Desert Garden, Frank Wang Yefeng, 2025 (phối cảnh). Tư liệu: nghệ sĩ. Tác phẩm sẽ được giới thiệu tại khu vực Encounters của Art Basel Hong Kong bởi Vanguard Gallery.

Frank Wang Yefeng, thông qua tác phẩm Desert Garden (2025), tái hiện ký ức từ chuyến đi đến sa mạc Gobi. Sử dụng màn hình LED trong suốt, nghệ sĩ dựng nên hình ảnh hoa khổng lồ chuyển động giữa các mảnh rời rạc của sa mạc được tái hiện bằng vật liệu nhân tạo như kính, thép và thảm in 3D.

Prosthetic Memory, Alison Nguyen, 2025. Tư liệu hình ảnh: nghệ sĩ và gdm.

Prosthetic Memory, Alison Nguyen, 2025. Tư liệu hình ảnh: nghệ sĩ và gdm.

Prosthetic Memory, Alison Nguyen, 2025 (phối cảnh). Tư liệu hình ảnh: nghệ sĩ và gdm.

Với Prosthetic Memory (2025), Alison Nguyen thiết kế một môi trường đa phương tiện gồm video, đèn LED, đất, màn hình chơi game và các vật liệu công nghiệp như gạch bê tông và rèm nhựa PVC. Tác phẩm đề cập đến ký ức văn hóa và cá nhân trong mối quan hệ với truyền thông và quá trình đồng hóa, là điểm nổi bật trong các triển lãm nghệ thuật đương đại về xã hội học và công nghệ.

Lu Yang, nghệ sĩ thường xuyên xuất hiện tại các trung tâm nghệ thuật đương đại quốc tế, trình làng DOKU the Creator – một không gian tương tác mô phỏng cửa hàng trưng bày của nhân vật kỹ thuật số DOKU do chính cô phát triển. Tác phẩm đặt ra vấn đề về quyền sở hữu tác phẩm, bản ngã nghệ sĩ và giá trị trong thế giới nghệ thuật số.

Nghệ thuật kỹ thuật số lan tỏa khắp các khu trưng bày

Bên cạnh khu Encounters, các nghệ sĩ như Mak2, Wang Xin, Emma Webster, Miao Ying và Henry Chu tiếp tục giới thiệu các sáng tác kết hợp giữa truyền thống và công nghệ tại khu Galleries.

Mak2 mang đến loạt tranh ba tấm Home Sweet Home Backyard, đi kèm một trò chơi điện tử tương tác cho phép người xem khám phá thế giới ảo bên trong không gian được miêu tả trên tranh – một ví dụ rõ nét cho tranh triển lãm nghệ thuật tích hợp công nghệ game.

Hunter’s Garden, Emma Webster, 2025. Tư liệu: nghệ sĩ và Perrotin.

Emma Webster (Perrotin Gallery) giới thiệu Hunter’s Garden (2025) – tranh sơn dầu mô phỏng hình ảnh động vật kỹ thuật số trong rừng ảo phát sáng. Webster xây dựng cảnh vật bằng phần mềm thực tế ảo (VR) trước khi chuyển thể thành tranh, tạo cầu nối giữa tự nhiên và công nghệ.

Training Landscapes No.13, Miao Ying. Tư liệu: nghệ sĩ và Galerie nächst St. Stephan Rosemarie Schwarzwälder.

Miao Ying (Galerie nächst St. Stephan) tiếp cận công nghệ bằng loạt tác phẩm Training Landscapes, trong đó cô đào tạo mô hình AI bằng hình ảnh phong cảnh từ game, sau đó chọn các bản glitch để biến thành tranh sơn dầu do thợ thủ công vẽ lại. Mỗi tác phẩm được đặt tên bằng một bài thơ do ChatGPT sáng tác, ví dụ như Training Landscapes No. 26 – In shattered code and broken shell, Rebuild anew, revive the spell (2025). Đây là một ví dụ tiêu biểu cho việc tích hợp AI vào triển lãm ảnh nghệ thuật trong không gian vật lý.

Kết hợp giữa truyền thống và tương lai

Best of the Best Draw – The Night Dance of the Stone Saint, Lu Pingyuan, 2024. Tư liệu: MadeIn Gallery.

Lu Pingyuan (MadeIn Gallery) tiếp cận AI như một “hệ thống tín ngưỡng” trong loạt Best of the Best Draw, nơi anh yêu cầu AI tạo ra các hình tượng thần thoại mới, sau đó hiện thực hóa bằng kỹ thuật cắt giấy truyền thống của Trung Quốc. Tác phẩm The Night Dance of the Stone Saint (2024) là sự kết hợp giữa nghệ thuật dân gian và trí tưởng tượng hậu hiện đại, được trình bày như một phần trong các sự kiện văn hóa nghệ thuật tại khu vực Trung Quốc đại lục.

F(ear) and G(reed), Henry Chu, 2025. Tư liệu: nghệ sĩ và Ora-Ora.

Tại Ora-Ora Gallery, nghệ sĩ kiêm lập trình viên Henry Chu ra mắt F(ear) and G(reed) (2025) – tác phẩm sử dụng chỉ số tâm lý thị trường tiền số (Fear and Greed Index) để tạo ra bản nhạc cello. Phần nhạc được sáng tác từ dữ liệu biểu đồ Bitcoin, sau đó được máy tính sắp xếp lại theo thời gian thực. Với cấu trúc gồm cello, khung thép, màn hình LED và phần mềm tương tác, đây là một workshop nghệ thuật theo thời gian thực, khám phá mối quan hệ giữa công nghệ, cảm xúc và thị trường.

Tương tác thị giác trong không gian đa tầng

Cloud Seed Rain Window, James Clar, 2020. Tư liệu hình ảnh: Silverlens.

Cloud Seed Autumn, James Clar, 2021. Tư liệu hình ảnh: Silverlens.

Tại khu Kabinett, James Clar (Silverlens) giới thiệu Cloud Seed (Rain Window) – chuỗi tác phẩm trình chiếu video mô phỏng cảnh mưa và sương trên màn hình 4K. Người xem có thể nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của chính mình giữa những giọt mưa chảy trên màn hình – gợi nên một không gian “cửa sổ” ảo về môi trường. Đây là một ví dụ điển hình trong triển lãm nghệ thuật đương đại về chủ đề tự nhiên và công nghệ.

Nghệ thuật kỹ thuật số và tương lai của sáng tạo

Như giám tuyển Alexie Glass-Kantor nhận định, “kỹ thuật số là một phần tất yếu, dù vô hình, trong cách nghệ sĩ ngày nay sáng tạo, làm việc và kết nối.” Các tác phẩm tại Art Basel Hong Kong năm nay cho thấy rõ điều đó – không chỉ như một xu hướng, mà như một phương pháp tư duy mở rộng trong thế giới nghệ thuật toàn cầu. Từ các triển lãm tranh nghệ thuật sử dụng AI đến toạ đàm nghệ thuật xoay quanh quyền tác giả số, Art Basel trở thành nơi thử nghiệm và định hình tư duy nghệ thuật thời đại mới.

Nguồn: Discover the digital artworks coming to Art Basel Hong Kong

Quỳnh Hoa