Động lực nào thúc đẩy các nhà sưu tập Mỹ ngày nay?

Chúng tôi xem xét những diễn biến gần đây của thị trường, từ sự đổi mới lớn hơn đến ít đầu cơ hơn

Trên thị trường nghệ thuật toàn cầu rộng lớn, Hoa Kỳ hiện chiếm 42% doanh số theo giá trị, gần một phần ba lượng hàng nhập khẩu và xuất khẩu nghệ thuật và đồ cổ, 38% số triệu phú và 29% số tỷ phú trên thế giới. Tuy nhiên, giống như nhiều khu vực khác trên thế giới, các nhà sưu tập ở Hoa Kỳ cũng đang phải đối mặt với một loạt các biến động kinh tế và chính trị, làm tăng thêm sự bất ổn đối với thói quen và chiến lược mua sắm của họ.

Sau những tổn thất lớn trong năm đầu tiên của đại dịch, thị trường nghệ thuật đã bắt đầu phục hồi nhưng vẫn đang bị dồn nén, đặc biệt là khi giá các tác phẩm của các nghệ sĩ mới nổi tăng mạnh với tốc độ bất thường. "Chúng ta đã trải qua một khoảnh khắc ngắn ngủi khi mọi người sẵn sàng mua tác phẩm nghệ thuật mà không thực sự hiểu rõ về nghệ sĩ hay hoạt động sáng tạo của họ," Hannah Hoffman, chủ phòng trưng bày nghệ thuật ở Los Angeles chia sẻ. Tuy nhiên, hiện nay các nhà sưu tập Hoa Kỳ đang giao dịch chậm lại, điều này được phản ánh rõ rệt trong Khảo sát về hoạt động sưu tập toàn cầu năm 2024 của Art Basel và UBS. Theo khảo sát, vào năm 2023, 10% số người tham gia thừa nhận rằng họ mua tác phẩm nghệ thuật theo cảm tính, nhưng con số này đã giảm mạnh, chỉ còn 1% trong năm nay. Hơn nữa, 94% khách VIP của Art Basel cho biết họ ưu tiên xem tác phẩm trực tiếp trước khi quyết định mua, và hơn một nửa trong số họ cho biết họ tham dự ít hội chợ nghệ thuật hơn so với năm 2019.

Theo Hoffman, sự chậm lại trên thị trường nghệ thuật có thể được giải thích bởi một số yếu tố trong nền kinh tế nói chung, bao gồm lãi suất tăng vào cuối năm 2022, sự bất ổn trong quá trình chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống gần đây và lạm phát khiến "chi phí mềm" của việc sưu tầm, như vận chuyển, lưu trữ và bảo hiểm, gia tăng. Tuy nhiên, chính động lực bên trong thị trường nghệ thuật cũng đang đóng vai trò quan trọng trong việc làm thay đổi cách tiếp cận thận trọng của các nhà sưu tầm. Chuyên gia tư vấn nghệ thuật của UBS, Matthew Newton, cho biết nhiều người mua mới tham gia vào thị trường trong thời kỳ đầu cơ đỉnh cao hiện nay đang phải "thiết lập lại kỳ vọng của họ".

Hoffman giải thích: "Nếu bạn mua tác phẩm với kỳ vọng rằng giá trị của nó sẽ tăng trưởng theo cấp số nhân, thì thực sự rất khó để duy trì những kỳ vọng đó." Bà tiếp lời: "Mọi người nhận ra rằng mọi thứ không cấp bách như những gì họ đã được thông báo." Nhìn chung, cả Hoffman và Newton đều cho rằng các giao dịch hiện nay đang diễn ra với tốc độ lành mạnh hơn rất nhiều. Newton chia sẻ: "Giờ đây, các nhà sưu tầm có thể dành một hoặc hai tuần để suy nghĩ về một tác phẩm, cân nhắc giá cả và làm bài tập về nhà trước khi đưa ra quyết định."

Hoffman chia sẻ: "Các nhà sưu tầm ít quan tâm đến những kỳ vọng của ngành về thời gian và lịch trình, mà thay vào đó họ quan tâm nhiều hơn đến những gì phù hợp với cuộc sống của chính mình và giúp họ có đủ thời gian để cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định." Sự quan tâm ngày càng lớn đối với việc trực tiếp chứng kiến một tác phẩm nghệ thuật có thể là điều tích cực, đặc biệt là khi, như Hoffman nói, "tác phẩm nghệ thuật không phải lúc nào cũng có thể truyền tải đầy đủ thông điệp qua bản sao hay hình ảnh, mà chỉ có thể thể hiện được sự kỳ diệu riêng biệt của nó khi được chiêm ngưỡng trực tiếp."

Khi các yếu tố kinh tế và chính trị đang dần đạt đến điểm uốn của chúng – lạm phát chậm lại, lãi suất có thể được cắt giảm và kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử được công bố – thế giới nghệ thuật đang theo dõi sát sao những dấu hiệu lạc quan mới. Mặc dù những cá nhân có giá trị tài sản ròng cao thường ít bị ảnh hưởng bởi các thăng trầm trong chu kỳ kinh tế, nhưng những yếu tố này lại ảnh hưởng lớn đến sự tự tin chung của các nhà sưu tầm. Nick Olney, chủ tịch phòng trưng bày Kasmin, nhận định: "Chúng tôi dự đoán rằng sự không chắc chắn sẽ giảm bớt sau cuộc bầu cử." Ông tiếp tục: "Chúng tôi đang chứng kiến điều này diễn ra ngay lúc này, với sự gia tăng đáng kể sự quan tâm và doanh số từ các nhà sưu tầm trên toàn cầu khi chúng tôi tiến vào Art Basel tại Miami Beach."

Nhìn về những tác động của nhiệm kỳ tổng thống Trump, Newton tin rằng năng lượng đầu cơ có thể quay trở lại thị trường nghệ thuật khi việc bãi bỏ các quy định tăng giá trị của các tài sản khác mà các nhà sưu tầm sở hữu, bao gồm cổ phiếu, vốn cổ phần tư nhân và bất động sản. Trong trường hợp đó, ông cho rằng "những người mua này sẽ cảm thấy giàu có hơn và tự tin hơn khi mua tác phẩm nghệ thuật." Ông dự đoán: "Tôi nghĩ rằng có khả năng chúng ta sẽ thấy môi trường như vậy diễn ra trong một hoặc hai năm tới." Còn Hoffman cho biết bà rất mong đợi 6 tháng tới và "hy vọng sẽ có thêm một chút rõ ràng."

Khi đề cập đến các tổ chức nghệ thuật tại Hoa Kỳ, Asma Naeem, giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật Baltimore (BMA), chia sẻ: "Không phải là bí mật khi nói rằng các bảo tàng nghệ thuật đang phải đối mặt với tình trạng nguồn tài trợ bên ngoài đang thu hẹp; chúng tôi đã thấy sự thu hẹp trong việc tài trợ từ các chính phủ, tổ chức, tập đoàn và cá nhân - để hỗ trợ hoạt động chung, tài trợ triển lãm và mua tác phẩm nghệ thuật." Trên khắp đất nước, các bảo tàng đã tìm ra những cách sáng tạo để lấp đầy khoảng trống tài trợ này. Ví dụ, BMA đã bán các tác phẩm nghệ thuật đã bị hủy bỏ, trong khi Bảo tàng Hammer, Bảo tàng Nghệ thuật Quận Los Angeles và Bảo tàng Nghệ thuật Đương đại ở Los Angeles đã hợp tác để tạo ra một bộ sưu tập chung các tác phẩm của các nghệ sĩ địa phương đương đại. Trong một động thái ít phổ biến, Bảo tàng Nghệ thuật Toledo đang mua lại các tác phẩm bằng cách cung cấp bảo lãnh cho các nhà đấu giá.

Mặc dù các bảo tàng tại Hoa Kỳ sở hữu một phạm vi rộng lớn trong các lĩnh vực trọng tâm, nhưng trong thập kỷ qua, ưu tiên chung của các tổ chức nghệ thuật là đa dạng hóa các bộ sưu tập, cả theo nghĩa toàn cầu hóa lẫn việc đại diện tốt hơn cho cộng đồng địa phương. Đối với Bảo tàng Nghệ thuật Pérez Miami (PAMM), điều này bao gồm một trọng tâm cụ thể vào các nghệ sĩ chưa được đại diện từ cộng đồng người Mỹ Latinh và châu Phi di cư ở khắp châu Mỹ, theo giám đốc PAMM, Franklin Sirmans. Ông chia sẻ: "Tôi không nghĩ bất kỳ ai có thể trình bày nghệ thuật Cuba tốt hơn chúng tôi."

Tại Bảo tàng Nghệ thuật Baltimore (BMA), Asma Naeem trích dẫn những tiến bộ trong việc bổ sung các tác phẩm của phụ nữ và nghệ sĩ da màu, cùng với việc mua lại tác phẩm nghệ thuật trình diễn đầu tiên cho bộ sưu tập, Ben-Hur (2012) của Jefferson Pinder. Bà cho biết, việc mua lại này là "một phần của chiến lược ưu tiên các tác phẩm nghệ thuật trình diễn và các hoạt động nghệ thuật tập thể, mở rộng kho lưu trữ phương tiện truyền thông theo thời gian của chúng tôi và tập trung vào tác phẩm của các nghệ sĩ có mối liên hệ sâu sắc với khu vực của chúng tôi."

Tuy nhiên, đối với từng nhà sưu tập, các ưu tiên lại khác nhau. Trái ngược với năm 2023, khi sự chênh lệch về giới tính và chủng tộc đều được liệt kê là những vấn đề quan trọng trong thị trường nghệ thuật, những vấn đề này lại không xuất hiện trong năm 2024. Thay vào đó, các nhà sưu tập được Art Basel và UBS khảo sát vào năm nay đã bày tỏ quan điểm rằng "sự tập trung quá mức vào sự đa dạng về giới tính và chủng tộc trong các cuộc thảo luận trên thị trường trong những năm gần đây đã làm mất đi sự tập trung vào các yếu tố như giá trị, tính sáng tạo và các vấn đề khác."

Hoffman cho rằng những quan điểm này phần nào phản ánh sự thay đổi từ đại diện sang trừu tượng, trong đó "ý tưởng về bản sắc trở nên mờ đục hơn." Newton cũng cho rằng "nhiều phòng trưng bày đã làm việc về đại diện nghệ sĩ của họ bằng cách nhanh chóng thêm nghệ sĩ vào danh sách, có thể là không dành đủ thời gian để nghiên cứu và xây dựng chiến lược về các loại nghệ sĩ phù hợp nhất với chương trình của họ, hoặc cơ sở hạ tầng cần thiết để hỗ trợ những nghệ sĩ đó." Tuy nhiên, ông vẫn lạc quan cho rằng "chúng ta đã chứng kiến một sự thay đổi vĩnh viễn, khi rất nhiều người, trước đây cảm thấy không được trao quyền tham gia như nghệ sĩ, giám tuyển, hoặc chủ phòng trưng bày, giờ đây đã có sự tự tin để làm điều đó. Tôi không nghĩ chúng ta sẽ quay lại một thế giới mà ở đó việc kể câu chuyện nghệ thuật thiếu sự đa dạng về giọng nói lại là điều bình thường."

Được trình bày với những số liệu thống kê này, Naeem vẫn không hề nao núng: "Xu hướng thị trường thương mại chắc chắn có tác động đến sự công nhận, tính khả dụng và giá trị của tác phẩm nghệ thuật, cũng như ảnh hưởng đến các nhà sưu tập, nhưng chiến lược sưu tập của BMA là độc lập và được hướng dẫn bởi tầm nhìn về một cuộc đối thoại xuyên địa phương và toàn cầu hơn về nghệ thuật, cùng với các mục tiêu của từng bộ phận quản lý."

Sirmans đồng ý với quan điểm này. "Rất có thể, nếu bạn muốn trở thành một thành viên sưu tập của bảo tàng này, điều đó có nghĩa là sở thích của bạn phù hợp với cách chúng tôi tiến hành sưu tập," ông chia sẻ. "Chúng tôi đang sưu tập cho một tương lai mà chúng tôi không thể dự đoán rõ ràng, nhưng nó sẽ đại diện cho chúng tôi nhiều hơn là những xu hướng thị trường hiện tại."

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Art Basel