Cách giám tuyển Hoor Al-Qasimi đang làm để định hình lại sự đại diện (Phần 2)

Giám tuyển Hoor Al-Qasimi, giám đốc của Tổ chức Nghệ thuật Sharjah đang phụ trách các phiên bản sắp tới của Aichi Triennale và Biennale Sydney, được tổ chức vào năm 2025 và 2026.. 

Chủ đề của Triển lãm Aichi xuất phát từ mong muốn hình dung hậu quả của sự hủy diệt. Bài thơ của Adonis, A Time Between Ashes and Roses, là nguồn cảm hứng cho tên cho phiên bản triển lãm lần này. Cái tên làm ta suy ngẫm về những gì xảy ra sau sự tàn phá, đồng thời cất lên một tia hy vọng trong những dòng cuối cùng: “Khi mọi thứ sẽ bị dập tắt / Khi mọi thứ sẽ bắt đầu lại.”

“Tôi quan tâm đến mối quan hệ giữa con người và môi trường theo những cách khác nhau: một loại khoẻ mạnh và gia trưởng, và một loại với thiên nhiên,” giám tuyển Al-Qasimi nói, ý ở đây là sự “mẫu hệ”. “Sau đó là thái cực khác, đó là cực đoan hậu tận thế. Khi bạn nghĩ về mối quan hệ với con người, bạn nghĩ về cách họ đang tàn phá hành tinh theo nhiều cách, bao gồm cả chiến tranh và chủ nghĩa tư bản.”

Kết nối nghiên cứu của mình với ý tưởng này, giám tuyển Al-Qasimi tình cờ phát hiện ra một bộ truyện tranh từ những năm 1960 có tên Kitarubeki Sekai (có nghĩa là “thế giới tiếp theo”). “Bộ truyện này nói về hai cường quốc hạt nhân, và nước nào sẽ là nước đầu tiên giành chiến thắng và sử dụng vũ khí hạt nhân. Đại diện này được cho là Liên Xô. Có một vụ nổ ngoài ý muốn, và những sinh vật này được hình thành gọi là fumoon, những sinh vật giống người và động vật sẽ cứu hành tinh,” giám tuyển Al-Qasim giải thích. “Tôi nghĩ điều đó rất thơ mộng và đẹp đẽ.”

Imran Qureshi, Blessings Upon the Land of My Love, 2011. Bối cảnh: Triển lãm Sharjah lần thứ 10, Tổ chức Nghệ thuật Sharjah, 2011. Được ủy nhiệm bởi Tổ chức Nghệ thuật Sharjah

Ngược lại, cách tiếp cận của giám tuyển Al-Qasimi đối với Biennale Sydney phản ánh một sự nhạy cảm khác. Dự kiến ​​diễn ra từ ngày 7 tháng 3 đến ngày 8 tháng 6 năm 2026, giám tuyển Al-Qasimi nhấn mạnh rằng triển lãm lần này đậm đặc bản sắc địa phương. Bà không phải là người xa lạ với lễ hội nghệ thuật, đã tham dự mọi phiên bản kể từ năm 2012, và bà đặc biệt quan tâm đến việc tôn vinh các nghệ sĩ thổ dân. “Tôi luôn nghĩ rằng nếu bạn đang làm một triển lãm, thì việc tương tác với thành phố và người dân là rất quan trọng. Bất cứ khi nào tôi làm việc cho một dự án, tôi thích dành thời gian ở đó, chứ không chỉ đơn giản là có một cuộc triển lãm cố định.” Giám tuyển Al-Qasimi nói thêm: “Khi tôi ở Sydney, tôi ở lại muộn với các nghệ sĩ trong các chuyến thăm xưởng. Tất cả họ đều rời khỏi xưởng khi mà tôi vẫn còn ở đó. Tôi là người cuối cùng rời khỏi tòa nhà. Bên ngoài trời tối đen như mực.”

Tính cách đặc trưng này đã có kể từ những ngày đầu của bà tại Triển lãm Nghệ thuật Sharjah, nơi giám tuyển Al-Qasimi bắt đầu tích luỹ nhưng kinh nghiệm chuyên môn ban đầu. “Tôi đã lau sàn, dán nhãn, treo tác phẩm và làm việc với đội kỹ thuật, những người vẫn còn làm việc với tôi cho đến ngày nay.”

Giám tuyển Al-Qasimi nhớ lại một thời gian rất mâu thuẫn khi theo đuổi bằng Thạc sĩ hội họa trước khi chuyển sang bằng cấp chuyên môn tại Royal College of Art. “Tôi sẽ đi và nhìn chằm chằm vào một bức tranh canvas khổng lồ mỗi ngày và nghĩ, 'Mình đang làm gì vậy? Tôi có một công việc ở nhà và tôi đang ở đây vẽ tranh, nhưng tôi không biết phải vẽ gì vì tâm trí tôi không ở đây.' Tôi thực sự mâu thuẫn đến mức tôi nghe kinh Koran tại trường nghệ thuật.”

“Ten thousand suns”. Triển lãm Sydney lần thứ 24 năm 2024, Phòng trưng bày Nghệ thuật New South Wales, với tác phẩm nghệ thuật của Pacific Sisters (tiền cảnh) và Robert Gabris (tường). Ảnh: Phòng trưng bày Nghệ thuật New South Wales, Christopher Snee

“Nhiều năm sau, khi một số giáo viên của tôi đến và thấy những gì chúng tôi đang làm ở Sharjah, họ nói, 'Ồ, đây là những gì bạn đã làm!' Có lẽ vì sự tập trung của tôi không tốt lắm,” giám tuyển cười khúc khích. Nhớ lại bối cảnh văn hóa khi bà lớn lên ở UAE, giám tuyển Al-Qasimi nói: “Khi tôi bắt đầu, không có nhiều không gian nghệ thuật như thế. Ở thế giới Ả Rập và một vài nơi bên ngoài thế giới, Triển lãm Sharjah rất nổi tiếng. Vì vậy, việc lớn lên cùng văn hóa ở Sharjah là điều bình thường.”

“Dần dần chúng tôi bắt đầu hợp tác với các phòng trưng bày nghệ thuật ở Dubai, nơi chúng tôi có hội chợ nghệ thuật. Sau đó, gần đây hơn, chúng tôi có Hội chợ Nghệ thuật Abu Dhabi và các bảo tàng ở đó. Mọi thứ đang phát triển,” giám tuyển Al-Qasimi nói thêm, đề cập đến Khu Văn hóa Saadiyat ở Abu Dhabi, nơi đặt Bảo tàng Louvre Abu Dhabi và sắp tới sẽ là nơi đặt Dự án Guggenheim Abu Dhabi. “Giờ đây có nhiều trao đổi về nghệ thuật hơn. Mọi người muốn xem nhiều triển lãm hơn. Thật tuyệt khi thấy sự đa dạng đang thành hình như vậy,” giám tuyển Al-Qasimi nhận xét, để lại một cảm giác lạc quan về sự tiến triển của văn hóa khu vực.

Nguồn: How Curator Hoor Al-Qasimi Is Working to Redefine Representation 

Biên dịch: Huyền Trịnh