Các triển lãm danh hoạ bậc thầy vào năm 2025: Phản ánh thời đại qua nghệ thuật cổ điển

Trong những năm gần đây, các triển lãm danh hoạ bậc thầy không chỉ tập trung vào nghệ thuật cổ điển mà còn tìm cách gắn kết với các vấn đề xã hội, chính trị và tâm linh đương đại. Nhiều tổ chức trên toàn cầu đang nỗ lực tái tạo sức sống cho thể loại nghệ thuật này bằng cách sử dụng công nghệ mới, làm sống lại các di sản lâu đời và biến hoạt động giám tuyển thành một phương tiện ngoại giao văn hóa.

Dưới đây là năm triển lãm tiêu biểu sẽ được tổ chức tại Hoa Kỳ và Châu Âu trong năm 2025, khẳng định sức hút bền bỉ của nghệ thuật Old Master.

"Từ Odesa đến Berlin: Hội họa châu Âu từ thế kỷ 16 đến thế kỷ 19"

Gemäldegalerie, Berlin (24/1 – 22/6/2025)

Gemäldegalerie Berlin mở màn năm 2025 bằng triển lãm 60 bức tranh được giải cứu từ Bảo tàng Nghệ thuật phương Tây và phương Đông tại Odesa, Ukraine, trước khi chiến sự bùng nổ vào năm 2022. Các tác phẩm, có niên đại từ thế kỷ 16 đến 19, bao gồm tranh của Francesco Granacci, Frans Hals và Bernardo Strozzi.

Triển lãm lần này sẽ kết nối bộ sưu tập của Odesa với 25 tác phẩm từ Gemäldegalerie, nhằm tạo ra một cuộc đối thoại nghệ thuật phong phú hơn. Đây cũng là một phần trong nỗ lực quốc tế bảo vệ di sản văn hóa của Ukraine. Trước đó, các sáng kiến như Cứu hộ Văn hóa Smithsonian và triển lãm tại Bảo tàng Louvre đã nhấn mạnh sự đoàn kết với Ukraine.

Thông cáo báo chí của Gemäldegalerie khẳng định: "Triển lãm là một cử chỉ đoàn kết với Ukraine, nhằm nâng cao nhận thức về cuộc xung đột đang diễn ra và bảo tồn nghệ thuật như một phần của ngoại giao văn hóa."

"Caspar David Friedrich: Linh hồn của thiên nhiên"

Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan, New York (8/2 – 11/5/2025)

Met sẽ tổ chức triển lãm lớn đầu tiên tại Hoa Kỳ dành riêng cho Caspar David Friedrich, một trong những họa sĩ tiêu biểu của Chủ nghĩa Lãng mạn Đức. Đây là điểm dừng chân cuối cùng của chuỗi kỷ niệm 250 năm ngày sinh của ông, sau các triển lãm tại Đức.

Friedrich nổi tiếng với những bức tranh thiên nhiên mang tính chất tâm linh, truyền tải mối liên kết sâu sắc giữa con người và thế giới tự nhiên. Theo Alison Hokanson và Joanna Sheers Seidenstein, giám tuyển của triển lãm, nghệ thuật của Friedrich phản ánh "một sự thân mật và cởi mở mà chúng ta kỳ vọng từ thiên nhiên". Triển lãm không chỉ đặt Friedrich vào bối cảnh xã hội thế kỷ 19 mà còn khám phá cách ông kết nối cộng đồng qua nghệ thuật.

"Michelangelo"

Bảo tàng Nghệ thuật Quốc gia (Statens Museum for Kunst), Copenhagen (29/3 – 31/8/2025)

Triển lãm lớn nhất tại Đan Mạch về Michelangelo sẽ được tổ chức tại SMK vào mùa xuân 2025. Bên cạnh các tác phẩm điêu khắc, bản vẽ và mô hình đất sét, triển lãm còn trưng bày 10 bản sao 3D của những tác phẩm nổi tiếng, được thực hiện bởi Factum Foundation.

Các bản sao này bao gồm Cupid, bốn vị thánh từ Bàn thờ Piccolomini ở Siena, và tượng Thiên tài Chiến thắng từ Palazzo Vecchio ở Florence. Dù cách tiếp cận này có thể gây tranh cãi, nhưng giám tuyển Mattias Wivel cho rằng in 3D tiếp nối truyền thống sao chép nghệ thuật, cho phép khán giả đến gần hơn với những tác phẩm vốn không thể trưng bày bản gốc.

Wivel nhấn mạnh: "Bản sao không chỉ tái tạo tác phẩm đã mất mà còn mở rộng khả năng giám tuyển, mang lại góc nhìn toàn diện hơn về thành tựu của Michelangelo."

"Rachel Ruysch: Thiên nhiên trong nghệ thuật"
 Bảo tàng Nghệ thuật Toledo (13/4 – 27/7/2025)

Họa sĩ người Hà Lan Rachel Ruysch, một tài năng tiên phong nhưng ít được chú ý trong lịch sử nghệ thuật, sẽ lần đầu tiên được tổ chức một triển lãm chuyên khảo tại Hoa Kỳ vào mùa xuân năm 2025. Triển lãm do Bảo tàng Nghệ thuật Toledo phối hợp với Alte Pinakothek ở Munich và Bảo tàng Mỹ thuật Boston tổ chức. Đây cũng là sự kiện đánh dấu việc Toledo trở thành bảo tàng đầu tiên tại Mỹ sở hữu một tác phẩm của Ruysch vào năm 1956.

Ruysch được biết đến với những đổi mới vượt bậc trong thể loại tranh tĩnh vật, đặc biệt là các bức tranh hoa. Theo Robert Schindler, giám tuyển tại Toledo, Ruysch đã sáng tạo ra một phong cách sắp đặt độc đáo, tạo nên bố cục ba chiều sống động, kết hợp tinh tế giữa ánh sáng và bóng tối. Ông nhận xét: "Nếu bạn nhìn vào tranh tĩnh vật hoa đầu thế kỷ 17, các bông hoa thường được sắp xếp trên một mặt phẳng. Nhưng Ruysch đã phá vỡ quy tắc này để tạo ra chiều sâu và sự phong phú."

Triển lãm cũng tiết lộ một khám phá quan trọng: tác phẩm giấy duy nhất còn sót lại của Ruysch, vẽ một con cóc Suriname, hiện được lưu giữ tại Hội Hoàng gia London. Bên cạnh đó, các bức tranh của bà còn kết hợp hình ảnh của các loài động, thực vật đến từ các vùng lãnh thổ châu Á, Nam Phi và châu Mỹ, phản ánh bối cảnh lịch sử khi Hà Lan đang mở rộng ảnh hưởng ra toàn cầu.

Schindler cho biết: "Chúng tôi không chỉ trưng bày các tác phẩm của Ruysch mà còn đặt chúng trong bối cảnh lịch sử rộng hơn, nơi nghệ thuật gắn liền với khám phá, khai thác và giao thoa văn hóa." Triển lãm này không chỉ góp phần tôn vinh nghệ thuật của Ruysch mà còn mở rộng hiểu biết về nghệ thuật Hà Lan, nghệ thuật tự nhiên, nghệ sĩ nữ và lịch sử thị trường nghệ thuật.

"Angelico"
 Fondazione Palazzo Strozzi và Museo di San Marco, Florence (26/9/2025 – 25/1/2026)

Triển lãm "Angelico" tại Florence mùa thu năm 2025 sẽ tôn vinh Fra Angelico, tu sĩ dòng Đaminh và là một trong những nghệ sĩ đầu tiên của thời kỳ Phục hưng Ý. Đây là triển lãm lớn nhất dành cho Fra Angelico tại Ý trong hơn 70 năm, quy tụ các tác phẩm của ông cùng với các nghệ sĩ đương thời như Masaccio, Filippo Lippi và Lorenzo Ghiberti.

Triển lãm sẽ diễn ra tại hai địa điểm biểu tượng cách nhau chỉ 15 phút đi bộ: Palazzo Strozzi và Museo di San Marco. Museo di San Marco, nơi lưu giữ các bức bích họa nổi tiếng của Fra Angelico, sẽ là tâm điểm của sự kiện, giới thiệu tài năng vượt trội của ông trong việc sử dụng không gian, góc nhìn và các nguyên tắc nghệ thuật Phục hưng.

Palazzo Strozzi sẽ bổ sung thêm góc nhìn bằng cách tái hợp các bức tranh và hiện vật của Fra Angelico, vốn bị phân tán trong hơn hai thế kỷ qua. Triển lãm không chỉ tôn vinh di sản nghệ thuật của Fra Angelico mà còn khơi gợi một cách nhìn toàn diện hơn về sự nghiệp của ông, từ vai trò là một họa sĩ tài ba đến một nhà tu khổ hạnh, như nhà sử học nghệ thuật Giorgio Vasari từng mô tả.

Sự kết hợp giữa hai địa điểm độc đáo và nội dung giám tuyển công phu hứa hẹn sẽ mang đến trải nghiệm sâu sắc, giúp người xem hiểu rõ hơn về vai trò tiên phong của Fra Angelico trong sự phát triển của nghệ thuật Phục hưng.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Artnet