Các tác phẩm của Matisse, Frida Kahlo và Robert Capa sắp trở thành tác phẩm công cộng

Ngày 1 tháng 1 hàng năm là thời điểm nhiều tác phẩm nghệ thuật và sáng tác mới được đưa vào phạm vi công cộng, một sự kiện mà nhiều người gọi trìu mến là "Ngày tác phẩm công cộng". Năm nay, các tác phẩm của Henri Matisse, Robert Capa và Frida Kahlo sẽ không còn được bảo vệ bản quyền. Bên cạnh đó, các tiểu thuyết như Giã từ vũ khí của Ernest Hemingway, Âm thanh và cuồng nộ của William Faulkner, cùng với các nhân vật truyện tranh nổi tiếng như Popeye và Tintin cũng sẽ thuộc phạm vi công cộng.

Hai tổ chức là Public Domain Review ở Vương quốc Anh và Trung tâm Phạm vi Công cộng của Đại học Duke đã công bố danh sách các tác phẩm gia nhập phạm vi công cộng trong tuần này. Public Domain Review còn thiết kế một lịch sự kiện theo phong cách lễ hội để tôn vinh ngày này.

Tại Hoa Kỳ, Vương quốc Anh và châu Âu, bản quyền thường được bảo vệ trong suốt cuộc đời tác giả và kéo dài thêm 70 năm sau khi họ qua đời. Tuy nhiên, theo Trung tâm Phạm vi Công cộng, ở Hoa Kỳ, các tác phẩm được bảo vệ bản quyền nếu được đăng ký hoặc xuất bản kèm thông báo bản quyền. Theo Đạo luật Gia hạn Thời hạn Bản quyền năm 1998, các tác phẩm xuất bản trước năm 1978 sẽ được bảo vệ bản quyền trong 95 năm. Ở nhiều quốc gia khác tại châu Á và châu Phi, thời gian bảo hộ là "50 năm sau khi tác giả qua đời".

Các tác phẩm của Matisse, Capa và Kahlo gia nhập phạm vi công cộng vì cả ba nghệ sĩ này đều qua đời năm 1954. Trong khi đó, các tiểu thuyết Giã từ vũ khí và Âm thanh và cuồng nộ được xuất bản hơn 95 năm trước, vào năm 1929, nên cũng hết hạn bảo hộ. Tương tự, Popeye và Tintin lần đầu xuất hiện vào năm 1929 dưới bàn tay của Hergé và E. C. Segar, nên giờ đây cũng thuộc phạm vi công cộng.

Một số tác phẩm nổi bật khác hiện thuộc phạm vi công cộng:

• Phim ảnh: Blackmail (Alfred Hitchcock), Dynamite (Cecil B. DeMille)
• Sách: Cup of Gold (John Steinbeck), Một căn phòng riêng (Virginia Woolf), bản gốc tiếng Đức của Những lá thư gửi một nhà thơ trẻ (Rainer Maria Rilke)
• Âm nhạc: Bản thu âm năm 1929 của Rhapsody in Blue (George Gershwin), các sáng tác cho Singin’ in the Rain (Arthur Freed và Nacio Herb Brown), Boléro (Maurice Ravel)
• Nghệ thuật thị giác: Illumined Pleasures, The Accommodations of Desire và The Great Masturbator của Salvador Dalí, tất cả được xuất bản trên tạp chí La Révolution surréaliste hoặc trưng bày trong triển lãm năm 1929

Dù vậy, việc xác định trạng thái bản quyền của các tác phẩm nghệ thuật thị giác thường phức tạp, do sự khác biệt giữa ngày sáng tác và ngày xuất bản. Trung tâm Phạm vi Công cộng khuyến nghị cần tham khảo ý kiến của các nhà sử học nghệ thuật và nghiên cứu kỹ lưỡng các tài liệu thời kỳ để xác minh. Ví dụ, bức tranh The Treachery of Images của René Magritte là một trường hợp minh họa cho vấn đề này.

Tóm lại, nếu bạn muốn sử dụng các tác phẩm như của Matisse trong dự án cá nhân hoặc kinh doanh, tốt nhất hãy kiểm tra kỹ các vấn đề pháp lý trước khi thực hiện.

Biên dịch: Phương Anh

Nguồn: Artnews