Bảo vệ tranh sơn dầu

Vì sao nên đánh vecni để bảo quản tranh sơn dầu?

Ổn định bề mặt tranh sơn dầu

Chất lượng mặt tranh trở nên không đồng đều sau khi khô màu là một tình huống mà khá nhiều họa sĩ vẽ tranh sơn dầu gặp phải. Tình trạng thường thấy là có một số mảng tranh bóng hơn hoặc mờ hơn những phần còn lại, hoặc một số vị trí khác thì mất đi chiều sâu và độ bão hòa mà họa sĩ mong muốn. 

Nguyên nhân nằm ở mức độ khô khác nhau của các lớp sơn dầu. Một số màu sử dụng nhiều dầu hơn thì khi khô sẽ bóng hơn, ngược lại ít dầu hơn thì sẽ tăng độ mờ. 

Trong quá trình vẽ tranh, việc làm cho chất lượng bề mặt đồng đều rất quan trọng. "Oiling out" là một kĩ thuật sử dụng vecni để phủ lên bề mặt tranh sơn dầu, điều này giúp họa sĩ đồng nhất chất lượng bề mặt tranh và giảm độ hút của các lớp sơn. 

Trong lịch sử, các họa sĩ vẽ theo lối Biểu Hình (representational - Hiện thực hữu thể) ưa chuộng một lớp sơn bóng để gia tăng cảm giác về chiều sâu. Trong khi đó, các họa sĩ Trừu tượng (Abstract) lại thích một bề mặt mờ để phân tách rõ ràng từng lớp vẽ. Tuy đây không phải công thức cố định cho mọi họa sĩ nhưng qua đó bạn cũng thấy được tầm quan trọng của việc tìm ra chất lượng bề mặt phù hợp cho một tác phẩm hội họa. 

Ánh sáng trên tranh sơn dầu

Một khía cạnh khác cũng ảnh hưởng tới tranh sơn dầu khi được trưng bày là môi trường. Các bức tranh trừu tượng có độ bóng thường rất khó nhìn nếu không gian xung quanh thắp sáng không đúng cách. Điều này dễ khiến bức họa bị rơi vào trạng thái chìm trong hậu cảnh.

Vậy điều gì tạo nên độ bóng mờ cho bức tranh sơn dầu? vecni bóng tạo độ phản chiếu đặc biệt, có thể xuất hiện hiệu ứng như ánh gương (mirror-like) thu hút mắt nhìn. Độ bóng của mặt tranh làm tăng chiều sâu và hòa quyện các màu sắc trong bức vẽ. Trong khi đó, vecni mờ được đánh tạo ra phân lớp rõ ràng trên bề mặt vecni - làm tan ánh sáng ở ngay bề mặt bức tranh. Vecni mờ còn làm dịu đi phần tối của tác phẩm, tất nhiên là vẫn phụ thuộc vào độ dày của các lớp sơn dầu.

Bảo vệ bức tranh sơn dầu

Rất ít những nhà sưu tập giữ được ngôi nhà của họ trong điều kiện độ ẩm, ánh sáng giống như trong bảo tàng nên việc đánh vecni cho tranh sơn dầu là rất cần thiết. Các bức sơn dầu không được đánh vecni sẽ nhạy cảm hơn với sự tác động của thời gian.

Có hai tiêu chí đánh giá chất lượng mà một bức tranh đánh vecni phải có:

• Lớp vecni phải được xử lí để không làm thay đổi hay phải màu bức vẽ bên dưới
• Lớp vecni phải dễ dàng được loại bỏ trong tương lai.
• Các lớp phía trên của bức tranh sau cùng sẽ luôn bám bụi bẩn, lớp vecni sẽ tạo ra một lớp màng chống bụi bẩn chạm tới những lớp tranh phía sau.

Bất cứ khi nào bức tranh cần được làm sạch, lớp vecni sẽ cần phải bị loại bỏ cùng với bụi bẩn bám trên bề mặt. Theo cách này, lớp vecni tốt nhất nên là lớp "hi sinh" cho cả bức tranh.

Đối với đa số tác phẩm, không cần chờ tới 6 đến 12 tháng trước đi đánh vecni. Họa sĩ sẽ kiểm tra bằng cách ấn nhẹ móng tay lên phần dày nhất của tác phẩm. Khi phần này đã khô chắc chắn bức tranh sơn dầu hoàn toàn đã sẵn sàng để có thể phủ vecni.

Tranh sơn dầu Claude Joseph Bail