Bảo quản và chiếu sáng tác phẩm nghệ thuật (Phần 1)

Tổng quát

Bảo tàng sẽ không được chất lượng nếu thiếu ánh sáng. Mọi người ghé thăm để xem bộ sưu tập của bạn, vì vậy sẽ không tốt chút nào nếu mọi thứ đều thiếu sáng. Ánh sáng có thể tạo ra bầu không khí của bảo tàng hoặc phòng trưng bày và nó có thể thu hút sự chú ý vào một số tác phẩm được trưng bày ở đó.

Tuy nhiên, trong một viện bảo tàng, ánh sáng cũng có nghĩa là thiệt hại cho tác phẩm. Màu và hạt màu mờ dần khi tiếp xúc với ánh sáng, ngay cả ở mức độ thấp và lâu dài sẽ tổn hại. Vì vậy, việc quản lý lượng ánh sáng trong không gian trưng bày là rất quan trọng, giúp bạn có thể duy trì được chất lượng các tác phẩm nghệ thuật.

Giảm thiệt hại từ ánh sáng

Có ba cách chính để bạn có thể hạn chế mức độ thiệt hại do ánh sáng:

• Giảm lượng ánh sáng nhìn được hoặc cường độ ánh sáng từng vật trưng bày.

• Giảm thời gian tác phẩm tiếp xúc với ánh sáng, tránh hư hại dần theo thời gian.

• Loại bỏ các bức xạ vô hình.

Ánh sáng nhìn thấy và không nhìn thấy

Vì ánh sáng là một dạng năng lượng, năng lượng đó tỏa ra như tia sóng. Ánh sáng tự nhiên bắt đầu ở bước sóng 300 nanomet (nm). Bất cứ ánh sáng nào ngắn hơn nó không thể vượt qua bầu khí quyển.

Quang phổ ánh sáng được chia thành ba nhóm chính:

• Bức xạ tia cực tím (UV). Bước sóng ngắn hơn 400nm và mắt người không nhìn được. Bức xạ UV là dạng ánh sáng có hại nhất đối với các tác phẩm tại bảo tàng.
• Ánh sáng thấy được. Đây là quang phổ ánh sáng, nằm trong khoảng từ 400 đến 760nm, mà con người có thể nhìn thấy, được phân tách thành các màu sắc khác nhau như trên cầu vồng.
• Bức xạ hồng ngoại. Con người cũng không thể nhìn thấy tia hồng ngoại, có bước sóng dài hơn 760nm, nhưng họ có thể cảm nhận nó dưới dạng nhiệt.

Hầu hết các loại ánh sáng đều chứa cả ba thành phần ở các mức độ khác nhau. Ánh sáng ban ngày có nhiều tia cực tím, trong khi bóng đèn dây tóc phát ra lượng tia hồng ngoại đáng kể.

Giảm ánh sáng nhìn được

Mức độ Lux

Cường độ của ánh sáng nhìn được, được đo bằng lux (1 lux = 1 lumen trên mét vuông). Mọi thứ liên quan đến việc chiếu sáng tốt cho không gian trưng bày của bạn phụ thuộc vào việc đảm bảo đúng mức độ lux, đặc biệt là đối với các chất liệu nhạy hơn. Bạn chỉ cần 50 lux để có thể nhìn thấy hình dạng và màu sắc của một tác phẩm, vì vậy đừng vượt quá con số đó đối với những tác phẩm giá trị nhất.

Các hướng dẫn sau đây chỉ ra độ nhạy của các vật liệu khác nhau và mức độ ánh sáng thích hợp của chúng.

• Cực nhạy (50 lux)

• Quần áo và chất vải

• Lông thú và lông vũ

• Da nhuộm

• Bản in

• Bản vẽ

• Màu nước

• Tem

• Bản thảo

• Hình ảnh (màu) cũ

• Tượng mô hình nhỏ

• Những đồ trong suốt

• Những bức tranh có lớp màu mỏng và không lớp lót

• Độ nhạy vừa phải (200 lux)

• Tranh sơn dầu

• Sơn mài

• Nhựa

• Gỗ

• Đồ nội thất

• Xương, sừng, ngà voi,v.v

• Da không nhuộm

• Khoáng sản (đá quý)

• Những bức ảnh đen trắng hiện đại

• Không nhạy cảm (300 lux)

• Đá, sỏi,v.v

• Gốm sứ

• Kim loại

• Thủy tinh

Khi bạn đã thiết lập được mức ánh sáng bạn muốn để giữ được chất lượng các tác phẩm của bạn, bạn cần kiểm soát cả ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo để đảm bảo cường độ ánh sáng ổn định.

Kiểm soát ánh sáng tự nhiên

Ánh sáng tự nhiên thường không ổn định nên sẽ khó để điều chỉnh đúng cách. Cắt hẳn nó hoàn toàn có nguy cơ làm cho bảo tàng hoặc phòng trưng bày của bạn trở nên quá u ám và không được tự nhiên.

Có một số lựa chọn để quản lý được mức độ ánh sáng tự nhiên trong không gian trưng bày:

• Loại bỏ mọi ánh nắng trực tiếp.

• Để các chất liệu nhạy cảm với ánh sáng cách xa cửa sổ.

• Dán tấm phim kiểm soát bức xạ mặt trời, đồng thời có tấm màu, cho tất cả các cửa sổ và giếng trời.

• Sử dụng rèm lưới, rèm Venetian hoặc rèm hoa, rất hữu ích nếu việc ám màu ảnh hưởng xấu đến diện mạo của không gian triển lãm cũ.

• Chặn ánh sáng bằng rèm cản sáng.

• Kiểm soát ánh sáng nhân tạo

Ánh sáng nhân tạo giúp tạo ra bầu không khí tốt hơn trong bảo tàng của bạn nếu bạn hạn chế ánh sáng tự nhiên vào tòa nhà. Bạn có toàn quyền kiểm soát màu sắc, độ ấm/lạnh, cường độ và sự khuếch tán của bất kỳ chiếc đèn nhân tạo nào trong phòng trưng bày của bạn.

Xem phần 2 tại: https://vanvi.com.vn/bao-quan-va-chieu-sang-cac-tac-pham-nghe-thuat-phan-2

Nguồn: https://www.museumsgalleriesscotland.org.uk/advice/collections/conservation-and-lighting/

Hưng